1980 Ba Sơn Săn Cày Ký

Nghe thấy tiếng bước chân rầm rầm trên gác, Cù Đông Bình đang luộc khoai lang trong nồi sắt ba chân cạnh lò sưởi lập tức ngẩng đầu nhìn về phía đầu cầu thang, thấy Trần An xuống lầu, chị ấy dùng kẹp gắp ra hai củ khoai lang bên trong nồi sắt:
"Trần An, khoai chín rồi này, mau tới ăn đi.

"
Trần An đi tới chỗ lò sưởi nhìn xuống, thuận tay cầm một củ khoai nóng hổi, vừa thổi vừa phủi ít tro dính trên củ khoai, sau đó lột vỏ, lộ ra màu vàng cam ở bên trong, mùi hương ngọt ngào mê người lan tỏa.

Thành thật mà nói, Trần An có một số kỉ niệm đặc biệt với khoai lang khi còn bé, có thể nói là vừa yêu vừa hận, ân oán dây dưa.

Từ tận đáy lòng, hắn rất không thích.

Khoai lang là loại cây trồng có năng suất cao, ở Tứ Xuyên, năng suất mỗi một đợt thu hoạch có thể lên đến ba bốn nghìn cân, từng được xem là lương thực tốt nhất để cứu đói.

Những năm trước, hầu như năm nào cũng có nạn đói mùa xuân và mùa hạ, kéo dài hơn nửa tháng, thức ăn chủ yếu là khoai lang mài thành bột, trộn với rau dại theo mùa hoặc ngũ cốc rau củ.

Tới giờ, nó và ngô đã trở thành lương thực chính của các hộ gia đình.

Đất trên núi cằn cỗi, diện tích lại không lớn lắm, không có hạt giống năng suất cao hay phân bón hoá học, sản lượng ngô tự trồng không đáng kể, nhưng khoai lang lại dễ sinh trưởng, hơn nữa còn phát triển rất tốt và khoẻ, có thể bổ sung khi thiếu ngô.

Còn gạo, khỏi phải nghĩ!
Khoai lang khô, bởi vì lúc thái mỏng để phơi nắng không gọt vỏ đi, cũng không cẩn thận gọt hết những chỗ bị hà, lỗ sâu đục, thế nên tất cả đều có vị đắng, nhất là ở những lỗ sâu đục, bên trong còn ít đất, không nói cũng biết cảm giác khi ăn.

Nhưng khi đó có cái ăn là đã tốt lắm rồi, thật sự không dám kén chọn, nếu kén chọn thì hậu quả sẽ là đói bụng.

Chưa kể, Trần An còn ăn rau lang suốt thời gian dài.

Rau lang gồm phần lá và thân mọc trên mặt đất, chắc hầu hết người trong thành phố chưa từng nhìn thấy bao giờ.

Ở Tứ Xuyên, trước giờ rau lang dùng để nuôi lợn, người sẽ không ăn.

Nhưng vì để tiết kiệm lương thực, bà bu Cảnh Ngọc Liên đã cắt hết số rau lang trồng trên mảnh ruộng 5% về nhà rửa sạch, sau đó bỏ vào nồi chần qua, vớt ra cắt nhỏ, rồi xào cùng cải muối, ớt ngâm, gừng ngâm với một lượng dầu hạt cải ít ỏi để ăn cơm.

(Ruộng 5%: hợp tác xã trích phần trăm - 5% quỹ đất hợp tác xã hoặc các hộ dân sau khi đưa đất vào hợp tác xã thì được giữ lại phần trăm - 5% giao cho các hộ nông dân được tự chủ phát triển kinh tế như trồng rau, hoa màu)
Trần An ăn xong món rau lang đó chưa tới một tiếng đã bắt đầu cảm thấy buồn nôn và chảy nước bọt không kiểm soát.

Bây giờ nghèo đói, không thể so được với đời sau, người ta ăn khoai lang như một loại ngũ cốc nguyên cám để điều chỉnh chế độ ăn uống, bảo vệ sức khỏe hoặc cải thiện khẩu vị.

Bây giờ, ban ngày không chỉ ăn cháo khoai lang, bữa tối cũng nấu súp khoai lang, lại chẳng thêm bột gạo, hơn nữa còn ăn kèm dưa chua, khiến dạ dày cũng phải nhộn nhạo.

Trần An thật sự bị ám ảnh, sau khi cả nhà gặp nạn, dù cuộc sống không như ý nhưng hắn vẫn từ chối ăn khoai lang hơn mười năm.

Có lẽ chính vì khoai lang gắn liền với cực khổ, nên ở Tứ Xuyên, "Diêu" có ý nghĩa xúc phạm, mắng chửi người khác, giống như đang chửi người đó ngu dốt, lạc hậu, quê mùa.

(Diêu = khoai lang)
Thế nhưng bây giờ nhìn mấy củ khoai lang được nướng chín trong tro củi, hắn lại nghĩ rằng hương vị ngọt ngào này cũng từng mang tới cho hắn nhiều kỉ niệm đẹp.

Sau bao nhiêu năm lại có chút nhớ nhung, thế là không nhịn được nuốt nước miếng.

Trần An bửa khoai lang thành hai nửa, chia cho hai cháu gái hơn kém nhau một tuổi rưỡi ở bên cạnh đang mong ngóng, người gầy gò, tóc khô vàng, nhìn là biết thiếu dinh dưỡng:
"Cẩn thận nóng đấy, ăn từ từ thôi.

"
Hai cháu gái bất chấp, mỗi đứa lấy một nửa, đôi tay nhỏ bé đen thui cầm lên gặm, ăn đến mức hít khí lạnh vào rồi thổi phù phù giúp miệng với lưỡi bị bỏng hạ nhiệt.

Trần An khẽ cười:
"Khoai trong nồi chín chưa?"
"Phải đợi một lúc nữa, vừa mới đun nước thôi!"
Cù Đông Bình nói xong mở vung nồi ba chân ra, bảo Trần An nhìn xem:
"Chú ăn khoai lang nướng trước đi.

"
Trần An nhận thấy hai củ khoai lang nướng là chị dâu chuẩn bị cho hai đứa bé, khoai lang luộc trong nồi mới là cho người lớn ăn, cả ngày ăn canh loãng nhạt thếch, sáng dậy người cứ uể oải, đói đến mức hoa mắt chóng mặt, hơn nữa nhìn tình hình, chắc buổi sáng có việc phải làm, còn là việc nặng, nếu không đã không luộc khoai lang vào lúc này.

"Thôi, để hai nhóc ăn.

Chị dâu, hôm nay phải làm gì thế?"
Vừa sống lại, trong đầu Trần An chỉ có một ít ký ức khắc sâu, không thể nhớ chi tiết, biết rõ việc vặt mỗi ngày.

"Đêm qua mới nói mà chú đã quên rồi, sáng nay phải lên núi đốn củi, bố nói sắp Tết, chắc sẽ có tuyết rơi, trong nhà không còn nhiều củi, chuẩn bị thêm một ít.

"
Cù Đông Bình khó hiểu nhìn Trần An, trong lòng cứ cảm thấy là lạ.

Trước kia, chưa từng thấy hắn làm vậy.

Cho dù là ăn khoai lang nướng, nhiều khi Cảnh Ngọc Liên chiều Trần An đến nỗi bóc hết vỏ, rồi mới gọi hắn dậy ăn, chỉ chưa đưa lên giường thôi.

Hôm nay Trần An dậy sớm, còn lột vỏ khoai lang nướng cho hai cháu gái, vốn là chuyện rất bình thường nhưng lại khiến Cù Đông Bình cảm thấy hơi lạ.

Đây vẫn là "Cậu ấm" ngày trước sao?
Nhưng Cù Đông Bình lập tức phát hiện hình như mình nghĩ hơi nhiều.