Đại Đế Cơ

Trước nay chỉ có một kiểu khoa cử, tuy nội dung thi có thay đổi nhiều lần nhưng mới mẻ thì mới mẻ như thế nào? 

Lý Quang Viễn nói: "Nói là muốn mở một cuộc khoa cử khác, tiến hành cùng lúc với khoa cử bình thường kia." 

Thanh Hà tiên sinh nhíu mày, nói: "Là kiểu khoa cử nào? Thi gì? Ai tham gia?" 

Lý Quang Viễn: "Triều đình đang bàn bạc nhưng về cơ bản thì đã rõ, gọi là thi làm quân tử. Tức là quân tử. Thi lục nghệ. 

Lục nghệ gồm lễ, nhạc, xạ, ngự, thư và số... Thứ này mỗi một kẻ đọc sách đều có học qua nhưng mang ra thi chẳng phải là làm trò đùa? Có thể làm được cái gì? 

Lý Quang Viễn nói: "Không phải trò đùa mà còn rất hữu dụng. Đã quyết định sẽ thi quân tử, ngay lúc này triều đình đang thảo luận về đãi ngộ của người tham gia loại khoa cử này... cùng cấp bậc với thi hương, người trúng tuyển sẽ tham gia thi hội." 

Thanh Hà tiên sinh kinh ngạc. Một người đọc sách phải thông qua thi huyện, thi phủ và thi đạo thì mới có được danh hiệu tú tài, còn qua thi hương mới là cử nhân. Bao nhiêu người mất cả cuộc đời còn chẳng lấy được thân phận cử nhân, mà chỉ cần vượt qua cuộc thi quân tử này là có thể khiến người ta nhảy vượt qua hẳn ba cuộc thi khác, có được thân phận tú tài và cử nhân luôn, đây quả nhiên là... quá hấp dẫn. Thế chẳng phải đám học sinh trong thiên hạ đều sục sôi? 

Lý Quang Viễn nói: "Đương nhiên cũng có phiêu lưu. Nếu đến lúc thi hội mà không đậu, coi như kiếm củi ba thăm thiêu một giờ." Nếu từng bước mới có thể thi đậu tú tài, hoặc cử nhân thì sẽ đợi ba năm lại tiếp tục... Đời người có mấy cái ba năm. Ba năm sau có ai dám cam đoan mình sẽ thi đỗ? 

Thanh Hà tiên sinh khẽ thở dài, gật đầu nói: "Điều này sẽ khiến người ta bình tĩnh lại." Nhưng vẫn nhíu mày: "Nhưng vẫn như trò đùa..." Nhìn Lý Quang Viễn: "Người tham gia sẽ không bị soát người?" 

Lý Quang Viễn nói: "Đương nhiên... vốn không cần mang tài liệu mà." Lễ, nhạc, xạ, ngự, thư và số là những thứ mà không phải giở sách ra là làm được. 

Thanh Hà tiên sinh nhìn hắn, nói: "Đây là cách mà vị đại nhân trên đó nghĩ ra? Như vậy thì nàng có thể trực tiếp bước vào kinh thành? Rõ ràng quá như vậy, không khiến người ta nghi ngờ sao?" 

Lý Quang Viễn vuốt râu, nói: 

"Không hẳn là vì nàng... Nhưng rất phù hợp với điện hạ. Vì nàng mà thúc đẩy thêm nên không có gì phải hoài nghi." 

Thanh Hà tiên sinh hỏi: "Thế là vì ai?" Triều đình chắc chắn sẽ không vô duyên vô cớ làm ra chuyện hoang đường như vậy. 

Lý Quang Viễn hạ giọng xuống, nói: "Thái tử Tây Lương, Tác Thịnh Huyền." 

...

"Hoang đường!" 

Trong triều đình, một tiếng quát bỗng cất lên. Vị tiểu hoàng đế còn đang ngủ gà ngủ gật trên ghế rồng bừng tỉnh. Đến đâu rồi? Phải bãi triều chưa? May là tên thái giám bên cạnh nhanh nhạy đỡ lấy nó, rồi ra hiệu im lặng. 

Tiểu hoàng đế chớp mắt nhìn xuống dưới đài, thấy một quan chức mặc hồng bào đang phất tay áo, mắt trợn trừng nhìn Tống Nguyên, tức giận tới râu đều bị thổi lên... Thật thích thú. 

"Tống Nguyên, ngươi đang dùng đất nước đi lấy lòng ngoại bang." 

Lại thêm nhiều vị quan nữa đứng ra, vẻ mặt đầy tức giận. 

"Coi sĩ tử nước ta thành cái gì? Mang ra cho vị Tác thái tử kia chơi đùa?" 

"Thi quân tử, để thánh nhân ở chỗ nào?" 

"Tâu bệ hạ, điều này sẽ khiến sĩ tử trong thiên hạ rối loạn đó..." Có một vị quan chức tóc hoa râm bi thương nói với tiểu hoàng đế. 

Tiểu hoàng đế lặng lẽ nhìn Tần Đàm Công. Không thấy hắn phản ứng gì, nó bèn ngồi thẳng người, không thèm quan tâm. 

Tống Nguyên phất tay áo với mấy vị quan viên đang gần như chỉ thẳng vào mũi hắn, nói: "Các ngươi nghĩ như vậy là không đúng... Đây không phải là làm rối loạn tấm lòng của sĩ tử trong thiên hạ, mà là khiến bọn họ an tâm... Các ngươi có biết mỗi một khoa cử đã ngăn cản bao nhiêu người tài hoa hơn người? Có không ít người không phù hợp với khoa cử, không phải bọn họ không có tài, mà bọn họ chỉ chuyên sâu về một loại kỹ năng, ví như làm thơ, vẽ tranh. Không phải bọn họ không có chỗ kém cỏi, chẳng qua dành nhiều tâm huyết cho thi thư nên kém về khoa cử. Bao nhiêu người phí thời gian mà không trúng tuyển, không thể không ẩn vào núi rừng... Khúc đại nhân..." 

Hắn chợt hô. 

Khúc Bạch, vốn đang khoanh tay đứng nhìn trong đám quan chức, chợt sửng sốt. 

Tống Nguyên rướn cổ nhìn hắn, lớn tiếng mà hỏi: "Ông thấy có đáng tiếc hay không?" 

Khúc Bạch nhíu mày, chần chừ rồi đáp: "Đúng là rất đáng tiếc." 

Tống Nguyên gật đầu với hắn, rồi nhìn về phía mọi người, nói: "Nói ra thì chuyện này vốn là Khúc đại nhân đưa ra..." 

Khúc Bạch ngạc nhiên. 

Mọi người lập tức quay sang nhìn Khúc Bạch. Kể từ khi Trần tướng gia cáo ốm, không lên triều nữa, đám quan viên vốn theo ông ta hoặc là đi theo Vương tướng gia, hoặc là im lặng không nói, giữ thế bo bo giữ mình... Nhưng lại chủ động đưa ra đề xuất? Là Trần tướng gia sắp trở về triều đình ư? 

Những tiếng xì xào to nhỏ lập tức vang lên khắp đại điện. 

"Khúc đại nhân, chừng nào thì ngươi..." 

"Là chuyện ngày ấy sao? Ngươi có nói gì thêm đâu..." 

"Tên Tống Nguyên này cố ý mượn tiếng của ngươi..." 

Có quan chức vốn có mối quan hệ thân thiết với Khúc Bạch khẽ nhắc nhở. 

Khúc Bạch cũng đã nhớ ra chuyện ngày ấy. Sáng sớm lúc ở ngoài cung, vì bàn tán bài thơ mà một cô kỹ nữ tới từ Trường An hát nên đã tranh chấp với Tống Nguyên vài câu, chuyện có tài làm thơ và khoa cử... 

Khúc Bạch bước lên trước một bước, nói: "Đúng vậy, ta cho rằng khoa cử ngày nay quả nhiên khiến nhiều người tài hoa mất đi cơ hội, không thể cống hiến cho triều đình." 

Lời vừa ra, tiếng nghị luận càng lớn. Những ánh mắt nhìn qua vừa kinh ngạc lại vừa ý vị sâu xa. 

Tống Nguyên cười rạng rỡ, nói: "Thấy chưa, ta không có văn hóa, ta không tham gia khoa cử, ta không biết gì, những gì ta nói không là gì cả. Nhưng Khúc địa nhân chính là tiến sĩ, xuất thân từ thi thư đại gia... Lời ông ấy nói hẳn là rất có lý nhỉ?" 

Đám quan viên khi nãy còn chất vấn liếc nhau, rồi nhìn Khúc Bạch. Khúc Bạch lại không nói gì thêm. 

"Thật ra ta thấy chuyện này rất đơn giản." 

Một giọng nói thuần hậu mà mạnh mẽ vang lên, tiếng xì xào trong triều biến mất, tất cả tầm mắt đều nhìn về phía trước. 

Tần Đàm Công nâng nâng đai ngọc của chiếc mãng bào đang mặc, từ tốn nói: "... Chỉ là tổ chức một cuộc khoa cử khác với trước đây, làm cho đám sĩ tử trong thiên hạ được bộc lộ phong thái của mình. Đương nhiên một nguyên nhân là vì Tác Thịnh Huyền. Hắn kính mến khoa cửa của người đọc sách Đại Chu ta, kỳ thực chính là kính mến đạo quân tử của thánh nhân Đại Chu. Thật ra không chỉ có hắn, các nước láng giềng đều như vậy. Đây cũng là tán thành việc Đại Chu ta chính là cội nguồn của văn học thiên hạ... Trong Thái học có không ít đệ tử nước bạn tới cầu xin được nhập học, cũng vì thân phận nên không thể tham gia khoa cử nước ta..." 

Hắn nhìn các vị quan lại xung quanh. 

"Cho nên ta cảm thấy cần thiết tổ chức một cuộc khoa cử lại này, làm cho học sinh các nước bạn và sĩ tử Đại Chu ta cùng tranh tài, để bù đắp nỗi tiếc nuối của bọn họ, cũng như bày ra sự phồn thịnh về văn hóa của Đại Chu, phong thái quân tử của sĩ tử Đại Chu... Cũng cho đám sĩ tử có tài hoa trong thiên hạ một cơ hội..." 

Tống Nguyên hùa theo: "Đúng vậy, đây là chuyện giương oai cho nước ta, sao có thể bảo là lấy lòng nước khác?"

Tần Đàm Công nói: "Ta đã sai người điều tra, quả thực có không ít người vốn có tài học nhưng chuyện khoa cử lại không được may mắn. Ví như một vị số học..." Hắn giơ tay ra hiệu.

Một quan chức lập tức đứng ra, cầm một danh sách lật giở và nói: "Đổng Cốc, người Dịch Châu, kỳ tài số học, có thể đại diễn cầu số, cũng có thành tựu về thiên văn, lịch pháp và thủy văn. Chỉ là mười năm nay tham gia khoa cử không trúng, đến nay vẫn còn đang làm chức quan nhỏ trong huyện nha bản địa, tính toán sổ sách về lương thực." 

Tần Đàm Công nhìn về phía mọi người, nói: "Với tài năng như vậy mà vào triều, hoặc là Văn Sử cục, hoặc là chưởng quản thủy lợi, đều có thể trọng dụng, lợi nước lợi dân." Lại chỉ vào danh sách mà vị quan kia đang cầm trong tay: "Người như vậy nhiều vô số kể." Quay sang nhìn Vương tướng gia: "Tướng gia, ông nghĩ sao?" 

Vương tướng gia vốn im lặng không nói gì, nay trầm ngâm, nói: "Việc này không hề nhỏ, phải suy xét chu toàn... Chuyện chọn người thi đấu không thể xảy ra sơ suất, nếu không sẽ thành trò hề ngay." 

Tần Đàm Công cười, nói: "Tướng gia nói đúng lắm. Ta là võ tướng, không hiểu mấy chuyện như thế này, tướng gia mà thu xếp chuyện này tất sẽ chu toàn." Dứt lời rồi tỏ ý: "Như vậy chúng ta mời bệ hạ quyết định?" 

Vương tướng gia xoay người, cùng Tần Đàm Công cúi người thi lễ: "Mong bệ hạ quyết định!" 

Tiểu hoàng đế ngồi thẳng người, nói: "Chuẩn!" 

...

Đây là chuyện lớn, trước nay chưa từng có. Đám quan lại xôn xao nghị luận mà đi ra khỏi triều đình. Khúc Bạch không tham dự, lập tức bước đi. Chỉ dẫn theo hai gã sai vặt, thúc ngựa chạy qua các con phố phồn hoa rồi đi vào trong một ngõ nhỏ hẻo lánh, gõ cửa một tòa nhà. 

Tòa nhà này không nguy nga tráng lệ nhưng u tĩnh cổ xưa. Hoa cỏ được trồng khắp nơi. Đi theo một lão bộc vào trong còn có thể nhìn thấy một thảm dưa leo. Tháng tư, lá dưa xanh tốt, có thể thấy được là được chăm sóc rất tốt. 

Đi qua một cánh cửa là nhìn thấy một căn phòng. Cửa sổ mở toang. Bên trong có một chiếc bàn được bày sẵn giấy. Một ông lão gầy gò tuổi chừng sáu mươi, tướng mạo nho nhã, đang đứng trước bàn, sắc mặt rất nghiêm túc, dường như đang nghĩ tới một chuyện vô cùng quan trọng. 

Lão bộc không hề thông báo mà cứ thế lui đi. Khúc Bạch rảo bước tiến lên, đi tới bên cạnh ông lão kia, thấy trên tờ giấy trắng chưa có một chữ nào. 

"Thầy, lại không cách nào hạ bút ạ?" Khúc Bạch hỏi. 

Ông lão ừ một tiếng, dường như không hề kinh ngạc khi trong phòng tự nhiên có người mà nghiêm túc nói: "Đúng vậy, vẫn thiếu cái gì đó." Dứt lời bèn ngẩng đầu: "Mãn Tử, sao ngươi lại tới đây?" 

Khúc Bạch, tên tự là Mãn Tử, giơ tay cầm tách trà đưa cho ông lão, nói: "Thưa thầy, con không hiểu vì sao thầy lại bảo con đồng ý cho Tống Nguyên đưa chuyện này ra." 

Ông ta bưng trà, nhấp một hớp rồi nói: "Không vì sao cả, bởi chuyện này không tệ." 

Bởi vì cảm thấy không tệ nên làm, dường như hơi tùy hứng rồi.