Điền Viên Nhật Thường

Cây trúc, là một phân họ thuộc bộ Hòa thảo, gọi tắt là trúc, không chỉ có chủng loại phong phú mà còn phát triển rất nhanh. Có loại thấp bé như cỏ, lại có loại cao lớn như cây, đa số phân bố ở vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới.

Đây là giới thiệu về cây trúc trong "Sách tranh thực vật", cũng là quyển sách mà Lục Lăng Tây đọc suốt đêm. Từ lúc ăn cơm khi Nhan Việt vô ý nhắc đến đặc tính của cây trúc, tính đàn hồi tốt, độ bền tốt, không dày, ba người liền trò chuyện suốt về loại này. Vốn chỉ là nói chuyện phiếm mà thôi, nhưng trong lòng Lục Lăng Tây vẫn còn nhớ mãi, về nhà liền tìm tư liệu về trúc.

Thực ra, Trung Quốc đã từng sử dụng trúc rất nhiều. Sớm nhất là dùng trúc để viết, sau đó lại được vận dụng vào khoa học kỹ thuật, kiến trúc, công cụ, nhạc cụ vân vân. Lục Lăng Tây tìm hiểu được không ít tư liệu, nhưng chỉ nhìn lướt qua những tư liệu không liên quan, chú trọng vào lịch sử phát triển trong kiến trúc và công cụ. Theo ghi chép, từ thời xưa trúc đã được dùng trong xây dựng, hơn hai ngàn năm trước đã có người có tay nghề giỏi dùng trúc để xây một tòa cung điện. Ở phía nam nơi có rất nhiều trúc, thì nhà trúc lại là kiểu nhà thông thường của người dân, đến tận bây giờ vẫn có người ở trong nhà trúc.

Lục Lăng Tây hứng thú nhìn những ghi chép này, lại tra ra được khoảng những năm 50 của thế kỷ trước, thật ra có một phần kiến trúc đã dùng trúc để thay thế thép, nhưng lúc đó là tình huống đặc biệt, bởi vì thiếu thép nên mới phải như vậy, chứ không phổ biến nhân rộng cách này. Nhưng điều này cũng chứng tỏ trúc thực sự thay thế được thép.

Đọc xong tư liệu, cậu nhớ đến buổi chiều có nói với Nhan Việt là hy vọng sẽ tìm được một vài thực vật có thể thay thế sắt thép. Thực ra lúc đó cậu nghĩ đến loại cây lấy gỗ. Trước đó Lục Lăng Tây từng đọc ở trong sách rằng trong tự nhiên tồn tại một vài loài cây quý hiếm, chất gỗ cứng rắn như sắt thép, có thể chống phân hủy chống đạn chống ăn mòn, là vật liệu thay thế của kim loại, đôi khi sẽ dùng để đóng tàu, xây công trình thủy lợi, tạo xe, xây các kiến trúc đặc biệt vân vân. Nhưng những loại cây đó không loại nào là không quý hiếm cả, phát triển rất chậm, không dễ nhân rộng.

Theo Lục Lăng Tây thấy, thì ưu điểm của trúc so với chúng chính là phát triển nhanh, dễ trồng lại ít chi phí. Nếu trúc được xử lý phù hợp thực sự thay thế được sắt thép... Chỉ cần nghĩ đến khả năng này là cậu liền thấy phấn khởi, hận không thể đi tìm mấy cây trúc về đây... Suy nghĩ này chui qua chui lại trong đầu Lục Lăng Tây, mãi đến tận nửa đêm cậu mới mơ màng ngủ say.

Ngày hôm sau khi mở mắt ra, trong đầu Lục Lăng Tây toàn là trúc, cho nên mới sáng sớm mà cậu đã có vẻ không tập trung rồi.

Đến tám rưỡi, Nhan Việt như là quét thẻ đến đón Lục Lăng Tây đúng giờ. Bình thường Vương Thục Tú mà thấy Nhan Việt thì coi nha là không khí, hôm nay lại bất ngờ cười với anh. Nhan Việt có hơi bất ngờ, nhưng trên mặt không tỏ vẻ gì. Chờ đến lúc anh thấy Lục Lăng Tây phản ứng chậm nửa nhịp, mới giật mình hiểu Vương Thục Tú thay đổi thái độ là có chuyện gì.

Hai người vừa ra khỏi cửa, ở phía sau Vương Thục Tú đã hỏi nhỏ với Tiêu Phong, "Có phải Tiểu Tây cãi nhau với Nhan Việt không, sao lại ủ rũ như vậy?".

Tiêu Phong không tin hai người sẽ cãi nhau, cười an ủi với Vương Thục Tú, "Sao vậy được, em đừng lo quá". Y nói xong lại trêu Vương Thục Tú, "Hơn nữa hai người cãi nhau không phải là tốt sao, không phải em không thích hai người ở bên nhau à?".

Vương Thục Tú trừng mắt nhìn Tiêu Phong, Tiêu Phong bật cười lắc đầu, không nói nữa. Có lẽ làm mẹ đều như vậy, đừng thấy Vương Thục Tú ngoài miệng thì nói không muốn Lục Lăng Tây và Nhan Việt ở bên nhau, nhưng nếu hai người thực sự có chuyện, cô lại lo liệu Lục Lăng Tây có không vui hay không, mong Nhan Việt có thể dỗ Lục Lăng Tây được vui vẻ, cái này gọi là quan tâm quá sẽ loạn, đừng quá lo nữa là được rồi.


Vương Thục Tú ở nhà nghĩ lung tung, Nhan Việt giúp Lục Lăng Tây cài dây an toàn vào, cười hỏi cậu: "Tiểu Tây còn đang nghĩ chuyện cây trúc sao?".

Lục Lăng Tây gật đầu, xấu hổ hỏi, "Nhan đại ca, anh sẽ thấy em nghĩ viển vông sao?".

"Không đâu". Nhan Việt chắc chắn nói, "Bây giờ đã có kỹ thuật đó rồi, chỉ là chúng ta bình thường không chú ý đến thôi".

Cũng như Lục Lăng Tây, tối qua Nhan Việt cũng tìm hiểu không ít tin tức. Trước đây anh chưa từng chú ý đến những việc này, tối qua mới biết được dùng trúc để thay thế cho thép không phải là suy nghĩ điên khùng của anh và Lục Lăng Tây, mà là một phương hướng phát triển công nghiệp bảo vệ môi trường trên thế giới. Dù là bê tông cốt trúc hay là nghiên cứu công nghệ cao, thì những người liên quan luôn cố gắng vận dụng vào thực tế. Hai năm trước mấy khu triển lãm quốc tế ở Hải Thành chính là ví dụ tốt nhất.

Hơn nữa vì điểm chú ý khác nhau, nên Lục Lăng Tây và Nhan Việt cũng xem tư liệu khác nhau. Lục Lăng Tây không biết kỹ thuật mà Nhan Việt nói, nhưng cậu nghĩ kỹ thuật chỉ là một mặt, cơ bản nhất chính là bản thân cây trúc.

Nhan Việt đồng ý gật gật đầu, "Tiểu Tây nói đúng, cơ bản nhất vẫn là bản thân cây trúc".

"Vậy Nhan đại ca, chúng ta có cần tìm mấy cây trúc phù hợp thử xem không, em có năm điểm sức mạnh tự nhiên nữa đấy". Sức mạnh tự nhiên mà lần trước tấm bảng nâng cấp thưởng cho, ngoại trừ trả nợ cho tấm bảng, thì Lục Lăng Tây còn dư 5 điểm nữa. Cậu vẫn luôn không nỡ dùng, nghĩ để lại để phòng ngừa lỡ như có chuyện. Bây giờ vừa lúc có thể dùng để tiến hóa trúc, xem xem sẽ có hiệu quả gì.

Ánh mắt cậu nóng rực, Nhan Việt thấy vậy bật cười. "Được, chúng ta tìm mấy cây trúc thích hợp thử xem".

Trúc có nhiều chủng loại, nhưng không phải loại trúc nào cũng được dùng trong kiến trúc, được dùng phổ biến nhất là trúc sào. Nhan Việt nói với Tiết Vĩnh Thông một tiếng, bảo ông tìm giúp mấy cây trúc. Tiết Vĩnh Thông nhận được điện thoại của Nhan Việt thấy hơi kỳ quái, sao Tiểu Tây lại nghĩ đến trúc chứ? Tuy trúc chủ yếu mọc ở phía nam, phía bắc không có nhiều, nhưng với Tiết Vĩnh Thông mà nói tìm mấy cây cũng không phải là chuyện gì khó, nên ông rất thoải mái đồng ý.

Chưa đến hai ngày, Tiết Vĩnh Thông đã tìm được trúc sào mà Lục Lăng Tây muốn, ông đặc biệt chọn cây trúc khỏe mạnh đã mọc năm năm, định trồng trong vườn hoa Vi Viên Nghệ. Khi Tiết Vĩnh Thông gọi đến, Nhan Việt và An Kiệt đang đi cùng Diệp Khang tìm nhà trọ thích hợp. Diệp Khang ở trong nhà Diệp Thành được hai ngày, ngày đầu thì Nhị Ha còn kìm chế được bản tính, giả vờ vô tội lại ngoan ngoãn, kết quả sang ngày hôm sau, Nhị Ha liền phá khắp nhà Diệp Thành, tạo thành hiện trường căn nhà sắp phá bỏ và dời đi nơi khác.

Bây giờ Diệp Khang vẫn không dám nhớ lại vẻ mặt Diệp Thành khi nhìn thấy cái cảnh trong nhà, lúc đó anh chỉ cảm thấy sau lưng lạnh buốt, khuôn mặt Diệp Thành âm u đến nỗi có thể hù chết người. Nhị Ha chắc cũng biết là mình đã gây họa, trốn trong phòng vệ sinh chết sống không chịu đi ra. Diệp Khang sau khi dọn nhà xong liền định đi đến phòng vệ sinh, còn phải đi ngang qua phòng ngủ của Diệp Thành, lập tức bị mắt dao nhỏ của Diệp Thành chọc vô số lần. Diệp Thành dùng nghị lực cao nhất nhịn suốt đêm, sáng hôm sau liền đóng gói Diệp Khang và Nhị Ha đuổi đi.

Lúc Diệp Khang nói đến chuyện này thì hơi có vẻ cười trên nỗi đau của người khác, anh còn đặc biệt cho Nhan Việt và An Kiệt nhìn ảnh hiện trường mà mình chụp được. Người quen biết Diệp Thành đều biết anh ngoại trừ có thù tất báo, thì còn mắc bệnh sạch sẽ nhẹ, nghĩ đến hình ảnh tan hoang kia, anh có thể chịu để Diệp Khang và Nhị Ha ở đó suốt đêm chứ không đuổi ra ngay thì đúng là quá bất ngờ.


"Nhà trọ này thế nào?". Nhan Việt hỏi Diệp Khang.

Diệp Khang lượn một vòng, xoa đầu Nhị Ha đang theo đuôi phía sau, "Nhị Ha, mày thấy thế nào?".

Nhị Ha nhìn Diệp Khang bằng một đôi mắt to thực thuần khiết, Diệp Khang buồn cười búng đầu nó, "Mày cứ giả vờ đi". Anh chọn ở nhà trọ cũng là vì nơi đây có thể nuôi chó, hơn nữa dù Nhị Ha phá phách thế nào thì cũng đều có người dọn dẹp cho anh, anh chỉ cần bỏ tiền ra là được.

"Được rồi, vậy chỗ này đi. Bên cạnh là phòng của An Kiệt, Nhị Ha sẽ có nhiều chỗ chơi hơn".

An Kiệt nghe xong khóe miệng giựt giựt, không ngờ rằng chỗ ở của anh trong miệng Diệp Khang lại thành chỗ chơi cho Nhị Ha.

Lúc mấy người đang trêu chọc nhau, Nhan Việt nhận được cuộc gọi từ Tiết Vĩnh Thông. Trong điện thoại Tiết Vĩnh Thông nói ông đã trồng trúc vào vườn hoa, hỏi khi nào thì bọn họ đến xem.

"Nhanh vậy sao!".

Tiết Vĩnh Thông cười ha ha, "Chuyện của Tiểu Tây thì tất nhiên phải để bụng rồi".

Cúp máy, Nhan Việt tính đợi lát nữa đón Lục Lăng Tây đến vườn hoa cùng xem, buổi tối có thể ở lại vườn hoa. Anh còn chưa kịp nói với Lục Lăng Tây, thì Diệp Khang đã hăng hái muốn đi cùng. Nhan Việt hết cách, đành phải mang An Kiệt theo cùng, cùng đi cho đông vui.

Bởi vì buổi tối phải về nội thành, nên bọn họ ăn cơm trưa xong liền ra cửa, lúc đến vườn hoa còn chưa đến hai giờ. So với nội thành của Phượng Thành, thì hoàn cảnh ở thôn Linh Thủy thay đổi rõ rệt hơn. Diệp Khang còn chưa vào thôn thì đập vào mắt là cây liễu đại thụ cắm rễ ở đầu thôn. Ở dọc đường nhìn lại, thân cây cao vút mạnh mẽ, cành lá sum suê, cành liễu chen nhau rũ xuống, hàng vạn hàng nghìn lá xanh đung đưa trong gió.

Diệp Khang kinh ngạc, năm ngoái lúc anh đến vườn hoa thì cây liễu vẫn chưa cao như vậy, vậy mà chỉ hơn nửa năm ngắn ngủi, cây liễu dường như cao lên hai ba mét.


"Tôi nhớ là cậu nói cây liễu này bị sét đánh một lần?".

"Thì sao?".

Diệp Khang đùa, "Tôi nghi ngờ nó bị sét đánh là để độ kiếp".

Nhan Việt không nói gì liếc mắt nhìn anh, Diệp Khang cười ha ha.

So với cây trúc mới trồng, thì hiển nhiên Diệp Khang có hứng thú với cây liễu hơn. Vừa xuống xe liền gọi Nhị Ha đi dạo quanh cây liễu xem xem. An Kiệt đến thôn Linh Thủy không ít lần, không nhạy cảm về sự biến đổi của cây liễu như Diệp Khang, nhưng bị Diệp Khang gợi lên tò mò, cùng đi đến chỗ cây liễu.

Hai người đều biết nhà, không cần lo bọn họ không tìm được đường về. Nhan Việt yên tâm thả bọn họ bên ngoài, đi cùng Lục Lăng Tây đến xem mấy cây trúc sào vừa trồng. Trúc sào không yêu cầu cao với đất, chỉ cần màu mỡ, ẩm ướt, thoát nước và thông khí tốt là được, đất của vườn hoa đã được tinh lọc, nên gần như là thỏa mãn những yêu cầu sinh sống của trúc sào.

Lúc hai người đi đến, thì Lý đại gia đang tò mò nhìn mấy cây trúc lẻ loi kia. Về loại thực vật phía nam này, Lý đại gia đã thấy một lần vào mấy năm trước trong vườn thực vật Phượng Thành. Ông cười tủm tỉm hỏi Lục Lăng Tây, "Tiểu Tây muốn ăn măng sao?". Nếu không ông không nghĩ ra được vì sao Lục Lăng Tây lại trồng mấy cây trúc này.

Lục Lăng Tây nghe vậy hơi xấu hổ, cũng không biết giữa lý do thực sự và muốn ăn măng thì cái nào buồn cười hơn. Lý đại gia thấy cậu không nói gì, tưởng là đã đoán trúng, thấy đứa bé này da mặt mỏng liền cười ha ha.

Lý đại gia nhìn một lát rồi đi, Lục Lăng Tây mở tấm bảng trắng lên, thông tin về trúc sào lập tức xuất hiện trên đó.

Tên thực vật: Trúc sào

Nhu cầu của thực vật: Không

Khả năng sống của thực vật: Cao

Những thực vật vừa mới dời đi trồng lại đều cần một quá trình để thích ứng, khả năng sống của trúc sào cho thấy nó rất thích ứng với hoàn cảnh thiên nhiên nơi đây. Lục Lăng Tây nhìn tấm bảng, nghĩ bước tiếp theo nên làm gì. Theo kinh nghiệm của cậu, khi thực vật đạt đủ điều kiện tiến hóa sẽ cho thấy tình trạng hiện giờ của nó, mà hiện giờ thì hiển nhiên trúc sào chưa đạt đủ điều kiện tiến hóa, muốn thúc đẩy nó tiến hóa thì chỉ có thể tốn 5 điểm sức mạnh tự nhiên. Vấn đề là lần trước cỏ đông lăng tiến hóa hoàn toàn do cậu đánh bậy đánh bạ, cậu tìm khắp nơi trên tấm bảng cũng không thấy bất cứ gợi ý chọn lựa nào về việc tiến hóa của trúc sào.


Vừa nghĩ như vậy, trên tấm bảng liền hiện ra một hàng chữ xanh.

Tiếp nhận mệnh lệnh tinh thần của kí chủ, có dùng năm điểm sức mạnh tự nhiên để bắt đầu tiến hóa hay không?

Lục Lăng Tây sửng sốt, quyết đoán chọn đồng ý.

* Trúc sào, còn có tên địa phương như Trúc to, Mạy khoang cái, Mạy khoang hoài, Sào pên.

Tên khoa học: Phyllostachys pubescens Mazel ex H.de Lehaie

Tên khoa học khác: Bambusa mosoo Japon ex Sieb, Bambusa edulis Carziere, Phyllostachys mitis A. et C. Riviere, Phyllostachys edulis (Carz.) Riviere, Phyllostachys heterocycla var pubescens (Mazel)Ohwi, Phyllostachys heterocycla f. pubescens (Mazel) Muroi.

Trúc sào là loại tre không gai, lá nhỏ, mọc phân tán từng cây đơn độc – thân ngầm dạng roi, thân khí sinh đứng thẳng – không có ngọn cong rủ.

Kích thước cây trung bình: Thân tre cao 10m, đường kính 5cm, lóng dài 25cm, vách thân dầy 0,6cm, thân cây tươi nặng 6kg (Theo tài liệu của Trung Quốc thì Trúc sào ở Trung Quốc có đường kính tới 18cm).

Thân thẳng, phần thân không có cành thì tròn đều, vòng thân không nổi rõ, vòng mo là một đường gờ; Phần thân có cành thì không tròn đều; có hai vết lõm chạy dọc dóng, một vết lõm to, một vết lõm nhỏ ứng với cành to và cành nhỏ. Thân non có nhiều lông sớm rụng. Mỗi đốt có hai cành (một số đốt phía dưới có một cành) một cành to và một cành nhỏ hơn (các cành thứ cấp cũng một to, một nhỏ).

Phiến lá thuôn dài, đầu v*t nhọn, đuôi hình nêm hơi tù; dài 12 cm, rộng 1,5cm, mặt trên nhẵn, mặt dưới có lông tơ, hai mép có răng sắc, thìa lìa và tai bẹ lá biến thành lông sớm rụng.

Bẹ mo hình chuông cao, đỉnh hẹp, cao 20cm đáy rộng 9cm. Bẹ mo mỏng, mềm, dẻo (khác với nhiều loại mo tre thường cứng ròn) có gân dọc nổi rõ, mặt ngoài có lông cứng mầu nâu sớm rụng có nhiều đốm chấm nâu đen.

Lá mo nhỏ (rộng 1cm, dài 5cm) hình ngọn giáo, lật ngửa (cụp về phía lưng mo). Tai mo và thìa lìa biến thành lông dài 1cm. Hoa tự đầu cành, có lá bắc dạng mo có lông; Hoa chét có nhiều hoa – mỗi nách hoa chét có hai hoa nhỏ, dài.

(Nguồn: Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam)