“Leng keng! Leng keng”, tiếng chuông đồng trước cửa hàng đồ cổ vang lên. Chút nắng tàn len qua khe cửa lởn vởn phía sau vị khách trung niên vừa bước vào cửa tiệm. Người phụ nữ cầm trên tay chiếc hộp màu đen có vẻ cũ kỹ và ám bụi. Điều này làm người ta liên tưởng đến thứ gì đó xui xẻo, không may mắn. Đó là suy nghĩ của người khác, còn với Vân Hy, chủ nhân nơi đây, những ai bước qua cánh cửa này đều làm cậu tò mò.
Đây vốn là cửa hàng đồ cổ “cha truyền con nối” từ ông cố của Vân Hy. Nhưng đến đời của cậu lại có nguy cơ chuyển sang hướng khác. Cậu theo học ngành Quản trị tại trường Đại học nổi tiếng trong nước. Ước mơ của cậu là vào làm việc cho một công ty nước ngoài, đi đây đi đó, trải nghiệm và mở rộng khả năng của mình.
Như dự định, sau khi tốt nghiệp, Vân Hy với bằng loại giỏi, ngoại ngữ lưu loát, cùng khả năng nắm bắt thị trường đã dễ dàng được nhận vào công ty nước ngoài mà cậu hằng ao ước. Cậu công tác hơn ba năm thì lên thẳng vị trí trưởng phòng kinh doanh. Điều này thật làm người khác ngưỡng mộ và ganh tị. Vân Hy mang đường nét đẹp đẽ của đàn ông Á Đông, khá nổi bật trong công ty chi nhánh đa phần toàn người Âu Mỹ. Tuy nhiên, chiều cao của cậu lại không thấp hơn họ là bao. Vân Hy với khả năng giao tiếp khéo léo cùng tài năng của mình đã nhận được nhiều yêu mến và tín nhiệm từ đồng nghiệp.
Nếu cứ như vậy thì cậu sẽ thuận lợi hoàn thành kế hoạch năm năm của mình và gia nhập vào công ty mẹ tại Anh quốc. Tuy nhiên, trên đời này, chẳng ai học được chữ “ngờ”. Sau nhiều năm gắn bó, cậu xin thôi việc. Việc này gây tổn thất không nhỏ cho công ty cũng như sự tiếc nuối của nhiều đồng sự.
Vân Hy lúc này vừa bước qua tuổi hai mươi sáu lại trở thành ông chủ tiệm đồ cổ của gia đình. Cậu trở về thành phố M bé nhỏ, nơi sinh ra và lớn lên của mình để đảm đương cơ nghiệp tổ tiên để lại.
***
Gia đình Vân Hy, từ đời ông cố nội, chỉ sinh ra một người con trai duy nhất. Mẹ mất khi sinh Vân Hy và cả gia đình chỉ còn mỗi hai cha con Vân Hy ở lại thành phố M. Họ hàng cũng chẳng còn mấy ai để mà thân cận.
Ngày cha mất, Vân Hy đang ở Mỹ. Cậu vội vã quay về nhưng không kịp nhìn ông lần cuối. Một đời gà trống nuôi con, đến cuối đời lại ra đi trong quạnh quẽ. Vân Hy nhiều lần muốn đón ông đến thành phố S để sinh sống nhưng ông thẳng thừng từ chối. Cậu vô cùng ân hận vì ngày ấy đã không cố gắng thuyết phục cha mình, để hôm nay, có hối cũng không kịp.
Ngày tiễn ông đến với đất, mưa cứ rơi rả rích cả ngày. Vân Hy đặt mộ phần của cha kề bên mẹ và trồng thật nhiều hoa xung quanh cả hai. Cậu cũng tự hứa cùng đấng sinh thành về sau sẽ không bao giờ để người thân yêu của mình phải cô đơn, buồn bã nữa.
Ông bà nội lần lượt qua đời khi Vân Hy còn rất nhỏ. Cha cậu rao bán căn nhà cũ và dọn về nơi ở hiện tại. Đến nay, ngôi nhà cũng gần hai mươi năm tuổi. So với mặt bằng chung ở khu vực này thì nó có vẻ khá cổ kính. Nhà xây theo kiểu cũ với một trệt, một lầu. Phía trước có một khoảng sân rộng trồng hoa. Về sau, khi Vân Hy mua ô-tô, cha cậu đã phá một góc vườn để xây ga-ra. Toàn bộ ngôi nhà được sơn một màu vàng chanh, qua thời gian nước sơn cũng đã nhạt màu và tăng thêm vẻ buồn bã.
Nhưng trái với bề ngoài thì bên trong ngôi nhà lại cực kỳ ấm áp. Cha của Vân Hy là một người đàn ông cần mẫn và tỉ mỉ. Ông luôn biết chăm sóc ngôi nhà sạch sẽ và trang trí nó bằng những món đồ cổ đẹp mắt. Nội thất bên trong không quá cầu kỳ, cũng không kém phần tiện nghi và thoải mái. Tầng trệt có phòng khách, phòng đọc sách, bếp ăn, toilet. Hành lang rộng rãi với hai bên tường treo đầy ảnh gia đình, mà phần lớn là ảnh của Vân Hy lúc nhỏ. Cuối hành lang có một cầu thang dẫn lên tầng trên với hai phòng ngủ và toilet dùng chung. Phòng của Vân Hy có cửa sổ nhìn ra con đường phía trước nhà. Mỗi ngày, cậu đều có thể đón ánh mặt trời và hít thở không khí trong lành từ hàng cây xanh mát trong khu vườn nhỏ.
Vân Hy vào phòng ngủ của cha, thu dọn những vật dụng của ông khi còn sống vào thùng carton. Cậu chỉ giữ lại sổ tay ghi chép những món đồ ông đã mua bán suốt nhiều năm qua. Phần da bọc bên ngoài sổ đã ngã màu và bong tróc khá nhiều. Bên trong chi chít chữ kèm hình vẽ tay những món đồ mà cha đã thẩm định.
Gia đình Vân Hy khá nổi tiếng về khả năng thẩm định đồ cổ. Trong giới săn đồ cũng có chút tiếng tăm. Nhưng nhiều thế hệ đã qua, người nhà Vân Hy cũng chỉ sống đạm bạc và cống hiến vì đam mê. Mặc dù nhiều người muốn mời ông cha của cậu đến làm việc, nhưng cả gia đình chỉ thích ở thành phố M yên bình này.
Từ nhỏ Vân Hy đã theo cha bôn ba khắp nơi, ở đâu có vật cổ quý hiếm, nơi đó có ông. Về sau, tuổi già sức yếu, ông chỉ quanh quẩn ở thành phố này. Khách hàng nào cần thì trực tiếp đến gặp ông. Nhiều năm theo chân cha, những kinh nghiệm quý báu đều được ông truyền dạy. Nhưng đam mê lớn nhất của Vân Hy cũng chỉ có kinh doanh. Cha và mọi người nhận xét cậu có lẽ là thiên tài hiếm gặp trong giới này. Chính vì thế, ông rất buồn khi cậu quyết định không nối nghiệp.
Mãi đến khi mất, ông vẫn còn canh cánh bên lòng. Di nguyện ông để lại cũng chỉ hy vọng cậu đừng đóng cửa tiệm chứ không ràng buộc cậu trở về trông coi. Cha đã một đời vì cậu, không lẽ cậu không thể vì ông một lần? Cậu quyết định sẽ kế nghiệp gia đình và phát triển nó theo cách của cậu. Mặc dù sẽ không sinh lời ào ạt nhưng đây cũng là một cách để cậu sống chậm và nhìn lại mình.
***
Vị khách thoáng vẻ ngạc nhiên khi nhìn thấy Vân Hy. Một thanh niên trẻ tuổi, ưa nhìn với mái tóc bồng bềnh rất nghệ sĩ, vóc người cao tráo, vẻ mặt thân thiện cùng nụ cười ưa nhìn. Bà được bạn bè giới thiệu đến cửa tiệm này. Trong suy nghĩ, bà đã hình dung sẽ gặp một ông lão già nua, da nhăn nheo nào đó. Nhưng cậu thanh niên đứng trước mặt lại hòa hợp một cách kỳ lạ với khung cảnh xung quanh. Bà ái ngại khi đưa ra chiếc hộp. Tuy rất ấn tượng với vẻ ngoài của cậu nhưng điều đó cũng làm bà e dè vào khả năng của người trẻ tuổi.
Mặc dù Vân Hy không theo đuổi sự nghiệp thẩm định cổ vật, thì cũng chẳng ai trong giới dám hoài nghi về khả năng của cậu. Vân Hy có đôi mắt tinh tường cùng kinh nghiệm mà không phải bất kỳ ai cũng có thể đạt được.
"Cháu giúp cô xem vật này có phải đồ cổ không? Ngôi nhà của cô đã hơn năm mươi năm tuổi. Giờ chuẩn bị dọn đi thì lúc sắp xếp đồ phát hiện ra nó."
Người phụ nữ còn nói thêm điều gì đó như muốn chứng minh sự cổ xưa của đồ vật. Nhưng Vân Hy không quan tâm lắm. Cậu có thể nhìn và đoán được niên đại của món đồ. Cậu đón lấy chiếc hộp, nhẹ nhàng mở ra lớp vải đen, bên trong là một cây đèn. Kiểu khá cổ với phần thân và phần đế đã xỉn màu. Vân Hy đeo vào găng tay chuyên dụng và đưa cây đèn đến chỗ ánh sáng để quan sát rõ hơn. Cây đèn màu vàng đồng, trên thân có dấu khắc mờ mờ, đoán chừng là hình đôi cánh được chạm nổi. Cái nắp được gắn liền với tây cằm trên thân bằng một sợi dây xích mỏng.
Vân Hy ước chừng cây đèn đã hơn năm trăm năm tuổi. Tuy nhiên muốn biết chính xác thì phải dùng máy móc để xác định. Cậu kiểm tra từng chi tiết nhỏ trên cây đèn, từ vết nứt trên thân cho đến những bụi bẩn bên trong. Trong lúc Vân Hy còn quan sát thì người phụ nữ đối diện trầm giọng, ngập ngừng nói:
"Cô… cô muốn bán nó. Cháu có mua không?"
Là một người kinh doanh, Vân Hy nghĩ đây là món đồ cổ khó gặp. Nếu tìm ra chính xác thông tin liên quan, có lẽ cậu sẽ được một món hời. Nhưng hiện giờ, cậu chưa nắm chắc xuất xứ và niên đại nên không thể định ra giá trị của nó. Cậu buông một cái giá đề nghị mà theo bản thân là hợp lý thì người phụ nữ liền đồng ý. Bà ta chẳng quan tâm lắm giá trị của nó. Điều bà muốn là có một lý do hợp lý để tống nó. Suốt mấy tháng từ lúc tìm ra nó, bà liên tục mộng mị và tâm trạng lúc nào cũng bất an.
Bà nhận tiền rồi rời đi. Vân Hy cũng nhanh chóng dọn dẹp và đóng cửa tiệm để về nhà tìm hiểu thêm cây đèn. Nếu thật sự như cậu dự đoán thì đây có thể là cả gia tài.
Chiều tắt nắng, hoàng hôn cũng vội kéo về phía chân trời. Bóng tối tiến gần. Cả thành phố bao trùm trong ánh sáng vàng vọt của đèn đường. Vân Hy lái xe về nhà, đoạn đường mười lăm phút bỗng dài vô tận. Cậu chỉ muốn chạy nhanh để vào phòng sách, tìm hiểu và tra cứu.
Vân Hy cho xe vào ga-ra, đóng vội cánh cổng rồi chạy vào nhà như một cơn gió. Cậu mang vội găng tay và lấy ra cây đèn để lau chùi cẩn thận. Quan sát, ghi chép và chụp ảnh tất cả chi tiết mà cậu nghĩ có thể giúp nhận biết nguồn gốc và xuất xứ của cây đèn.
Vân Hy lật giở mọi cuốn sách lịch sử, những cổ tự liên quan chế tác đèn từ mấy trăm năm trước. Thậm chí cậu kết hợp cả công nghệ toàn cầu để tìm kiếm nhưng một chút thông tin cũng không có. Vân Hy thở dài tựa người vào ghế, nhắm nghiền mắt và nhớ đến lời cha. Ông từng nói với cậu “Những đồ vật cổ, nếu không tìm ra người chế tạo, không rõ nguồn gốc thì chỉ là những món đồ bình thường.”
Lúc ấy cậu chỉ mỉm cười cho qua vì cậu không tin trên đời có một món đồ không có nguồn gốc xuất xứ. Trong nhiều năm lăn lộn, đôi lần cha cậu đã gặp trường hợp như thế. Không lẽ lần này sự tự tin đã khiến cậu mắc sai lầm? Cậu dọn dẹp lại phòng đọc và để cây đèn ngay ngắn trên bàn làm việc. Cậu nhất định không bỏ cuộc. Ngày mai, cậu sẽ thử tìm thêm tư liệu khác.
Vân Hy đứng dậy và nhìn ra ngoài cửa sổ thì trời đã sâu thăm thẳm. Bụng cậu không ngừng reo lên mấy tiếng “Ọt... ọt...” Cậu thở dài rồi lê tấm thân mệt mỏi vào bếp.
Bữa tối sơ sài với mì gói và rau trứng. Vân Hy cũng không có thời gian để xem chương trình yêu thích của mình hôm nay. Gần mười một giờ tối. Cậu ở trong phòng đọc sách suốt mấy tiếng liền cũng đã đến lúc nghỉ ngơi. Nửa năm sau ngày cha mất, mỗi ngày của cậu đều trôi qua giống nhau. Đôi lúc, Vân Hy cũng muốn được trở lại môi trường làm việc năng động và đi đây đi đó. Nhưng phàm việc gì đã chọn, Vân Hy sẽ không thay đổi. Ngày xưa, khi bạn bè trong ký túc lo lắng tìm bạn gái thì cậu lại miệt mài vào sách vở. Đến khi ra trường, thiệp hồng bạn bè tới tấp gửi đến tay thì cậu lại từng bước thực hiện ước mơ và leo lên đỉnh thành công.
Dù được nhiều nữ đồng nghiệp yêu mến nhưng lúc ấy, cậu chỉ nghĩ đến “tăng lợi nhuận” mà chẳng đối hoài đến chuyện yêu đương. Hơn hai mươi sáu tuổi, Vân Hy vẫn chỉ là tay mơ trong chuyện tình cảm.
Vân Hy lên lầu làm vệ sinh cá nhân chuẩn bị đi ngủ. Dù có nhàm chán thì ngày hôm sau đúng tám giờ vẫn phải mở tiệm. Làm công việc này gần nửa năm, cậu cũng tìm được húng thú và niềm vui đối với nó. Cách cậu tìm ra nguồn gốc của từng đồ vật rồi rao bán mang lại kha khá lợi nhuận làm cậu thấy mình không vô dụng tý nào.
Nhưng cả khi đặt lưng nằm trên giường, cậu vẫn suy nghĩ mãi về cây đèn mình đã mua ban chiều. Giác quan của Vân Hy rất tốt, cậu tin chắc mình đã mua được một món đồ quý hiếm. Thậm chí cả đôi cánh đó, khi nhìn vào, nó mang đến cho cậu một nỗi hân hoan là lạ. Cậu cứ có cảm giác đã từng thấy ở đâu đó nhưng lại không nhớ ra. Vân Hy tự an ủi “Ngày mai mình sẽ hỏi thăm người trong giới về đôi cánh này, chắc sẽ có manh mối”. An lòng với sắp xếp ấy, cậu cuộn mình thật sâu vào chiếc chăn mềm mại. Bên ngoài những cơn gió bất giác kéo đến, va vào tàng lá phát ra những âm thanh xào xạc... xào xạc... Con phố bị màn đêm nuốt trọn, bên ngoài trời bỗng chuyển mây đen.