Emma

Ngày kế, cảm nghĩ tốt của Emma đối với Frank Churchill bị lung lay một ít khi cô nghe anh đã đi London chỉ để cắt tóc. Hình như lúc ăn sáng, anh nảy ra một ý nghĩ bốc đồng, thuê một chiếc xe ngựa nhỏi, rồi ra đi, dự định sẽ trở về kịp ăn tối, nhưng không có lý do quan trọng nào hơn là cắt tóc. Đi về quãng đường hơn hai mươi cây số thì không hề gì, nhưng Emma không thể chấp nhận tính chưng diện và càn bậy trong việc này. Nó không phù hợp với việc lên lịch công việc hợp lý, chi tiêu vừa phải, hoặc ngay cả cảm nghĩ hướng về người khác – tất cả đức tính mà cô tin ngày trước mình đã nhìn ra nơi anh. Tính phù phiếm, xa xỉ ,thích thay đổi, hiếu động, phải làm việc gì đấy dù hay hay dở, thiếu quan tâm đến ý muốn của ông bố và chị Weston, không cần biết người khác nghĩ về hành vi của mình như thế nào, anh đã phạm phải tất cả những sai sót này. Bố anh có thể gọi anh là công tử bột và nghĩ đấy là nực cười, nhưng hiển nhiên là chị Weston sẽ không thích vì anh không muốn nghe chị khuyên bảo, chỉ nói "trai tráng phải có một ít bốc đồng".

Ngoại trừ sai sót này, Emma thấy cho đến giờ anh đã gây cảm tình với chị bạn của cô. Chị Weston luôn nói anh tỏ ra ân cần và dễ mến ; nói chung tính khí anh có nhiều điểm khiến cho chị thích. Anh có tính cởi mở - chắc chắn là rất vui vẻ và sinh động, chị không thấy anh có quan niệm gì sai lạc. Anh nói về ông bác với tình cảm thiết tha, thích kể về ông, nói nếu được tự chủ ông sẽ là người tốt nhất trần đời . Dù anh không có cảm tình với bà bác, với lòng tri ân anh công nhận là bà ta tốt bụng, và luôn tỏ lòng tôn trọng khi nói về bà. Tất cả những điều này có vẻ hứa hẹn. Chỉ trừ vụ đi cắt tóc, còn lại anh xứng đáng với chân giá trị đặc sắc mà trước đây cô đã muờng tuợng về anh – chân giá trị mà nếu không thực sự dẫn đến tình yêu với cô thì ít nhất đã gần kề, nếu chưa thành là do cô còn hờ hững (vì cô vẫn còn giữ ý định không bao giờ kết hôn). Tóm lại, đấy là chân giá trị như anh đã thể hiện với cô qua sự đồng cảm giữa hai người.

Riêng ông Weston còn thêm vào một điểm son vốn tạo một ảnh hưởng nhất định. Ong cho biết Frank rất mến cô , anh nghĩ cô rất đẹp và rất quyến rũ. Cộng chung lại những nhận xét tốt về anh, cô nghĩ mình không nên quá khắt khe với anh. Như chị Weston nhận xét " Trai tráng phải có một ít bốc đồng ".

Chi có một người trong số những người mới quen biết anh ở Surry thì không dễ tính như thế . Trong cả hai giáo xứ Donwell và Highbury, anh được đánh giá là người bộc trực, người ta rộng lượng với một ít thái quá của một thanh niên đẹp trai như thế - người luôn tươi cười và chào hỏi lịch sự . Nhưng có một người không dễ mềm lòng với nụ cười và câu chào hỏi – đấy là anh Knightley. Khi đến thăm Hartfield, anh được nghe kể về vụ việc . Anh chỉ im lặng, nhưng ngay sau đó Emma nghe anh lẩm bẩm với chính mình, qua một tỡ báo anh cầm trên tay " Hừm ! Mình cho anh ta chỉ là kẻ tầm thường , xuẩn ngốc ". Cô có phần bất mãn, nhưng lập tức nghĩ rằng anh nói thế chỉ để đỡ căng thẳng cho riêng anh, vì thế cô bỏ qua.

Dù thoạt đầu có vẻ như là người mang đến tin không hay, theo một chiều hướng khác hai vợ chồng Weston đã đến đúng lúc. Trong khi họ đang có mặt ở Hartfiel, một chuyện xảy ra khiến cho Emma hỏi ý kiến của họ, và may mắn thay, ý kiến của họ chính là điều cô cần.

Sự thể là thế này : nhà Cole đã sống ở Highbury được vài năm và tỏ ra là những người tốt, thân thiện, phóng khoáng và chân thật, nhưng mặt khác họ có gốc gác thấp, hoạt động trong lãnh vực kinh doanh, và không được mềm mỏng lắm . Khi mới đến vùng này, họ sống một cách khiêm tốn theo thu nhập ít ỏi của mình, trầm lặng, chỉ giao du với một số điều người , chi tiêu dè sẻn. Trong vòng hai , ba năm qua họ giầu lên nhiều, ngôi nhà ở thành phố tạo thêm lợi tức, và nói chung vận may đã cười với họ. Với gia sản lớn, họ phóng tầm mắt rộng thêm, họ muốn một ngôi nhà rộng hơn. Cùng với ngôi nhà là thêm gia nhân thêm chi tiêu, và vào lúc này nếu so về gia sản và nguồn sống thì họ chỉ thua kém gia đình ở Hartfield. Họ thích có bạn bè, phòng ăn thường có nhiều khách được mời đến dùng bữa tối, kèm thêm những buổi tụ họp chủ yếu là những người độc thân. Emma thấy họ ít khi mới gia đình danh giá – các nhà Donwell, Hartfield hoặc Randalls. Dù họ có mời, bản thân cô vẫ n không muốn nhận lời, và cô lấy làm tiếc là ông bố có thói quen cố hữu nghĩ lời từ chối của cô chỉ là chiếu lệ. Theo cung cách của họ thì nhà Cole là đáng được nể vì, nhưng họ nên biết rằng không nên áp đặt cách thức mà gia đình ở tầng lớp cao hơn phải chấp nhận nếu muốn đến với họ. Emma e rằng chính cô là người cần cho họ thấy điều đó, cô không kỳ vọng nhiều nơi anh Knightley, lại càng không trông mong gì nơi ông Weston.

Nhiều tuần trước , cô đã có chủ định làm thế nào đối phó với tư cách ngạo mạn ấy , nhưng rốt cuộc khi nỗi sỉ nhục xảy ra thì cô bị giao động theo cách khác hẳn. Hai nhà Donwell và Randalls đã nhận được lời mời của họ, nhưng hai bố con cô không được mời. Chị Weston giải thích :

Chị nghĩ họ không muốn tuỳ tiện với gia đình em, họ biết ông bố và em không thích đi az khách.

Nhưng giái thích như thế vẫn không ổn.

Emma nghĩ mình phải được mời và có quyền quyết định để từ chối. Sau đấy , khi nghĩ về những người sẽ tụ họp ở đó – chính là những người thân cận nhất – cô nghĩ rằng mình không nên từ chối. Harriet sẽ có mặt , chị Bates cũng thế. Họ đã nói về việc này khi đi dạo quanh Highbury ngày trước, và anh Frank Churchill đã tỏ ý rất tiếc cô sẽ vắng mặt . Anh đặt câu hỏi : liệu sẽ có khiêu vũ không ? Chỉ cần nghĩ đến khả năng này là đủ thêm cho cô bứt rứt. Cô không lấy làm an ủi khi là nhân vật quan trọng bị cô lập, thậm chí được trọng vọng nên không được mời tham dự.

Chính vào lúc cô đang trò chuyện với hai vợ chồng Weston ở Hartfield thì cô nhận được thư mời, và sự hiện diện của họ thật là thuận lợi. Khi đọc qua thiếp mờoi, cô cho biết " dĩ nhiên là phải từ chối ". Nhưng ngay sau đó, cô hỏi họ khuyên cô nên làm gì. Hai người khuyên cô nên nhận lời, và cô lập tức nghe theo.

Xét qua mọi điều cô nhìn nhận là mình không chắc mình nên từ chối. Nhà Cole đã thật sự quan tâm đến cách ứng xử và cân nhắc đến bố cô , nên diễn giải rất đúng mực : lúc trước họ thật sự có ý định mời, nhưng phải chờ nhận tấm bình phong từ London để chắn gió cho ông Woodhouse, lúc ấy sẽ dễ thuyết phục ông cho họ có vinh dự đón tiếp ông .

Xét qua toàn thể vụ việc , cô cảm thấy được thuyết phục. Họ nhanh chóng bàn định làm cách nào để ông bố được thoải mái , làm thế nào để nhờ bà Goddard – nếu không phải bà Bates - ở bên ông làm bầu bạn. Họ sẽ xin ông cho phép cô con gái đi dự bữa tiệc vào hôm sau, và xa ông trong một buổi tối. Emma nghĩ ông không nên đi vì giờ giấc muộn và có quá đông người . Ông nhanh chóng nghe theo. Ong nói :

Tôi không thích nhận lời ăn tối ở nhà người khác . Tôi chưa từng làm thế bao giờ. Emma cũng không cần làm thế. Chúng tôi không hợp cho giờ giấc muộn. Tôi lấy làm tiếc cho vợ chồng Cole. Tôi nghĩ tốt hơn vào một buổi chiều hè tới, họ nên đến đây và mang theo trà, đi bách bộ với chúng tôi vì thời tiết tốt , rồi sau đó về nhà mà không bị ẩm ướt . Tôi nghĩ sương mù trong đêm hè không thích hợp cho ai cả. Tuy nhiên, vì họ mong mỏi Emma đến và vì hai ông bà sẽ đi, cả anh Knightley nữa , xin chăm sóc giùm con nhỏ. Tôi không muốn ngăn cản, miễn là thời tiết tốt , không ẩm, không lạnh, không có gió.

Rồi quay qua chị Weston, ông nói với ánh mắt trách móc hiền dịu :

Này ! chị Taylor, nếu không kết hôn thì chị hẳn đã ở nhà với tôi .

Ông Weston nói :

Dược , thưa ông, vì tôi đã mang chị Taylor đi, tôi xin lãnh nhiệm vụ thế chỗ chị , nếu có thể được, và ngay bây giờ tôi sẽ thế vai bà Goddard nếu ông muốn .

Nhưng ý nghĩ làm gì bây giờ khiến cho ông Woodhouse thêm bứt rứt chứ không giảm bớt. Các phụ nữ biết phải xoa dịu. Ông phải im lặng, và mọi việc được thu xếp một cách thận trọng.

Dược đối xử như thế ông Woodhouse lấy lại bình tĩnh như trước . Những người khác đều nghĩ " Ông ấy hẳn được vui với bà Goddard. Ong ấy rất mến bà ấy . Emma nên viết thiếp mời bà ấy đến . James có thể mang thiệp đi. Nhưng trước nhất, phải viết thư trả lời bà Cole "

" con hãy thoái thác dùm bố theo cách lịch sự nhất. Nên nói rằng bố không được mạnh khoẻ và không thể đi được , vì thế đành phải từ chối lời mời của họ. Dĩ nhiên là bắt đầu với lời thăm hỏi của bố. Nhưng bố tin con sẽ làm mọi việc đúng mực. Bố không cần nói con phải làm như thế nào. Phải nhớ nhắc James là ta cần cỗ xe vào ngày thứ Ba. Con đi với ông ấy thì bố an tâm. Từ khi có con đường mới, chúng ta chưa từng đi đến đấy, nhưng bố tin James sẽ đưa con đi được an toàn. Khi con đến đấy , con phải cho ông ấy biết đến đón con lúc mấy giờ, và nên báo sớm. Con không nên ở lại muộn quá . Con sẽ bị mệt sau khi mọi người dùng trà xong xuôi.

Papa, muốn con ra về trước khi con mệt à ?

Không phải thế ! nhưng con sẽ nhanh chóng bị mệt. Sẽ có nhiều người trò chuyện cùng lúc. Con hẳn không thích tiếng ồn.

Ong Weston nói :

Nhưng ông ạ, nếu Emma về sớm thì buổi tụ họp sẽ tan rã luôn .

Ông Woodhouse nói :

Như thế sẽ không có hại gì. Buổi tụ họp nên kết thúc càng sớm càng tốt .

Nhưng không rõ vợ chồng Cole sẽ nghĩ ra sao. Có thể là gây xúc phạm nếu Emma về sớm ngay sau khi dùng trà. Họ là những người hiền lành và an phận với vị thế của họ, nhưng nếu thấy khách vội vã ra về họ sẽ không vui. Nhất là khi cô Woodhouse làm thế thì họ sẽ có suy nghĩ hơn là đối với người khác . Ông ạ, tôi tin chắc ông không muốn nhà Cole thất vọng và xấu hổ. Họ là những người tốt và đã là láng giềng của ông, quá mười năm .

Không , ông Weston ạ, không bao giờ. Tôi rất cảm ơn ông đã nhắc nhở. Tôi sẽ lấy làm tiếc nếu làm cho họ buồn . Tôi biết họ là những người có phẩm giá. Ông Perry nói với tôi là ông Cole chưa từng đụng đến rượu mạch nha. Ong sẽ không còn nghĩ đến rượu mạch nha nếu trông thấy ông ấy , vì ông Cole bị bệnh đường ruột nặng. Không đâu , tôi sẽ không làm cho họ khó chịu. Emma thân yêu ạ, chúng ta phải nghĩ đến điều này. Thay vì làm ông bà Cole tổn thương , con nên nán lại thêm chút nữa dù không thích.

Vâng ạ, papa. Bản thân con không lo. Dù có nán lại muộn như chị Weston con cũng không ngại, nhưng con chỉ lo bố thức chờ con. Con nghĩ bố sẽ được thoải mái với bà Goddard. Bà thích chơi bài, như bố biết đấy , nhưng khi bà ấy về nhà, con e bố sẽ ngóng chờ thay vì đi ngủ vào giờ thường lệ, và ý nghĩ này khiến con không an tâm chút nào. Bố phải hứa với con sẽ không thức khuya.

Ông hứa với điều kiện cô phải hứa vài điều – như là nếu bị lạnh khi về đến nhà cô phải sưởi ấm chu đáo, nếu đói phải ăn thứ gì đấy , cô hầu của Emma phải thức đợi cô trở về, Serle và người quản gia phải trông coi trong nhà cho an toàn như thường lệ.