Hạc Đầu Đình

Trong phủ đệ nhà lão Giàu thư phòng cũng được xem là một nơi quan trọng, quan trọng bởi ở đó cất giữ vô số sách sử quý giá, công văn hộ tịch thuế khoá của cả cái huyện này.

Có lẽ bởi quan trọng như vậy nên vị trí xây thư phòng không hề qua loa mà được xem xét tỉ mỉ chẳng khác gì nhà chính.

Người xưa có câu lấy vợ hiền hoà làm nhà hướng Nam, thư phòng này cũng được xây dựng thiên về hướng Nam, mùa hè tránh được nắng gắt mùa đông tránh được gió lạnh mà lại thoáng mát đón được nhiều ánh sáng.
Hạc nhìn cửa thư phòng khép hờ, cậu đi đến nhẹ tay mở cửa rồi bước vào trong.

Dù đang là thời điểm nắng gắt nhất trong ngày nhưng thư phòng chẳng hề oi bức như bên ngoài.

Trong phòng thoảng mùi trầm hương rất nhạt như có như không nhẹ nhàng xoa dịu tâm tình bức bối sinh ra do nắng nóng.
Thư phòng vẫn tĩnh lặng như vậy, chỉ khác phía bàn gỗ kê gần mấy giá sách thi thoảng phát ra tiếng lật giở sách rất nhỏ, mà người lật những trang sách ấy không ai khác ngoài lão Giàu.
Hạc đã quen với việc này từ lâu, suốt từ tấm bé đến giờ hình ảnh lão Giàu trong kí ức của cậu đều đi liền với những giấy tờ hộ tịch, thuế khoá đinh điền, thời gian lão ở thư phòng luôn nhiều hơn thời gian ở cùng cậu.

Dù tính tình lão không quá tốt nhưng lão vẫn luôn hết lòng với chức quan này.
"Thưa cha, cha đã về!" - Vừa nói Hạc vừa vái lão.
Nghe thấy tiếng nói lão Giàu dời mắt khỏi quyển sách, trông lão chẳng có vẻ gì ngạc nhiên cứ như đã đoán được cậu sẽ đến.
"Ngồi xuống đi.

Ta nghe gia nhân nói con vừa ngất xỉu, giờ thấy thế nào rồi?"
Hạc ngồi xuống ghế gỗ gần đó, cậu lắc đầu.
"Thưa cha hiện giờ con không sao nữa rồi."
Về việc Đại đến gây sự lẫn nguyên do Hạc ngất xỉu đều được gia nhân báo lại tường tận, lão nhìn sắc mặt trắng bệch của cậu rõ ràng chẳng hề ăn khớp với câu nói không sao.

Gương mặt quanh năm suốt tháng nghiêm nghị chợt xuất hiện nét xót xa khó thấy, lão dịu giọng.
"Để ta sai người đi cắt mấy thang thuốc bổ cho con, thể trạng con vốn không tốt nhớ phải tĩnh dưỡng cẩn thận."
"Vâng thưa cha." - Hạc nhìn đống giấy tờ chất thành chồng trên bàn gỗ là hiểu lão Giàu đang rất bận, cậu cũng không muốn vòng vo lâu mà nói luôn mục đích đến đây.

- "Thưa cha hẳn là cha đã nghe gia nhân báo lại chuyện sáng nay ở phủ?"
Hạc vừa dứt câu sắc mặt lão Giàu lập tức thay đổi, từ đôi mày đến ánh mắt lộ ra sự giận dữ.

Kể cũng phải thôi, trần đời làm gì có ai gặp phải chuyện như vậy mà không tức giận?
"Ta đã nghe gia nhân báo lại rồi." - Lão hỏi bằng giọng điệu chắc chắn.

- "Con đến tìm ta vì việc này?"
"Thưa cha đúng vậy, dù sao con cũng là người trong cuộc ít nhiều biết rõ chuyện này.

Con đến đây vừa muốn báo lại mọi chuyện cho cha vừa mong cha chỉ bảo vài điều con còn đang phân vân."
Đây là một lần hiếm hoi Hạc chủ động quản chuyện trong phủ, lão Giàu cũng rất hứng thú muốn biết cậu sẽ nói gì.
"Được rồi, con cứ nói đi."
"Chuyện lần này không phải việc nhỏ không thể nhắm mắt cho qua dễ dàng như lần trước, nhưng con cho rằng phủ chúng ta không cần làm gì chỉ cần đợi nhà bên đó đến là được."
Những nếp nhăn trên trán lão Giàu hơi xô lại để lộ ra sự trầm tư, vốn dĩ lão đã định làm như vậy chẳng ngờ Hạc cũng nghĩ giống lão.
"Sao con lại nghĩ vậy?"
Chẳng rõ do trận ngất xỉu vừa rồi đã rút đi một phần sức lực hay mọi chuyện đã tạm ổn mà Hạc không còn thấy giận dữ hay kích động khi nhắc đến Đại nữa, cậu trả lời bằng giọng lạnh nhạt.
"Hẳn cha mẹ của Đại đều rõ việc lần này liên luỵ nhiều người, đây không còn là chuyện trẻ con hơn thua nhau nên chắc chắn sẽ đến phủ ta nhận lỗi.

Giờ ngồi chờ vừa giữ được thế thượng phong vừa không bị thiên hạ nói rằng phủ ta hung hăng dồn người khác đến đường cùng." - Hạc thản nhiên nói trúng chuyện quan trọng nhất.

- "Lại nói dù sao cha với cha của Đại cũng làm quan cùng một nơi, nếu quá gay gắt chẳng phải vừa mất hoà khí vừa ảnh hưởng đến danh tiếng sao?"
Người làm quan đều quan trọng tài đức lẫn thanh danh, chẳng may mang cái tiếng hung hăng chèn ép người trong chốn quan trường ắt sẽ gây ra phiền toái, có khi con đường thăng quan tiến chức cũng vì thế mà tiêu tan.
Lão Giàu lặng lẽ nhìn gương mặt trầm mặc của Hạc, rốt cuộc dưới vẻ mặt lạnh nhạt này cậu đã biết tính toán những chuyện gì? Lão không biết, cũng không đoán được, nhưng lòng lão quả thật vui mừng khi thấy cậu biết nghĩ sâu xa thế này.

Lão chỉ có một mụn con nối dõi tông đường là Hạc, không cần biết cậu nghĩ gì hay cảm thấy thế nào miễn sao luôn khôn ngoan làm nên chuyện lớn để không làm xấu mặt tổ tiên là được.
"Việc này ta đồng ý với con, ta sẽ tuỳ theo thái độ của nhà bên ấy để giải quyết.

Yên tâm, ta sẽ giải quyết ổn thoả không để phủ ta bất lợi."
Đôi mắt buồn bỗng loé lên sự xao động, nhưng rất nhanh Hạc rũ mi giấu đi ánh mắt.

Giọng nói thản nhiên đến mức hơi lạnh nhạt lại vang lên.
"Thưa cha còn một việc con mong cha chỉ bảo."
"Con nói đi." - Lão Giàu đáp.
"Mẹ cả và mẹ ba đã quyết sẽ cho người làm trong phủ biết toàn bộ mọi việc do Đại đổi trắng thay đen mà ra, để gia nhân hiểu chỉ cần trung thành tận tâm với phủ đệ chúng ta ắt không bỏ mặc họ gánh tiếng oan.

Con nghĩ rằng tuy cách này có thể trấn an người làm trong phủ nhưng ít nhiều cũng có gia nhân xao động, lời nói có thuận tai đến đâu cũng chỉ là thứ bay theo gió không thể thuyết phục hoàn toàn, chi bằng gia nhân nào được việc ta thưởng vài đồng như vậy vừa để họ an tâm vừa chứng minh phủ ta không bạc đãi người làm."
Lòng người một khi đã lay động thì chỉ dùng mấy câu nói suông ắt khó củng cố vững chắc, nhưng nếu cho chút quyền lợi lại là chuyện khác, chung quy ở đời nào có ai chê tiền chê quyền, nhất là phường tôi tớ vào phủ vì tiền lương cao ngất ngưởng này.
Lão Giàu gật đầu.
"Ta thấy đây cũng là ý hay, chuyện này ta sẽ giao lại cho mẹ cả của con, bà ấy quán xuyến phủ đã lâu chắc chắc sẽ tính toán ổn thoả."
Hạc lặng lẽ hít sâu một hơi để mùi trầm hương xoa dịu sự nôn nóng.

Cậu lơ đãng hỏi.
"Nếu cha đã đồng ý liệu con thể thưởng cho hai gia nhân theo hầu con được không? Bấy lâu nay họ hầu hạ con tận tâm, lúc ở hồ sen cũng hết lòng bảo vệ con, lại nói họ là người chịu thiệt từ mấy câu dối trá của Đại.

Thưởng để trấn an hai gia nhân này mà cũng để toàn bộ người làm hiểu được phủ chúng ta không nói suông."
Lão Giàu vốn không mấy để tâm đến đám tôi tớ, dù sao những người này thân phận thấp hèn ngoài hầu hạ ra cũng chẳng được việc gì nhưng Hạc nhắc đến việc suýt bị thương lại là chuyện khác.

Lão ngẫm lại đúng là hai gia nhân theo hầu Hạc có công chưa kể còn bị phạt oan, giờ cho chút tiền là hợp tình hợp lý.
"Hai đứa chúng nó xem như có công con xem thưởng bao nhiêu thì thưởng để chúng nó theo hầu cho tốt." - Nghĩ giây lát lão nói thêm.

- "Ngày đó con nói với ta muốn chọn thêm gia nhân khoẻ mạnh theo hầu quả là đúng đắn, có vậy bản thân mới an toàn.

Nếu chỗ con thiếu người làm để ta tìm thêm cho con."
"Con cảm tạ cha, nhưng hai người theo hầu con là đủ rồi, cha cũng biết con thích yên tĩnh mà có quá nhiều gia nhân xung quanh con không thoải mái."
Nghĩ lại tính Hạc vốn không thích ồn ào nhiều người, lão Giàu cũng không ép, lão nói.
"Vậy thôi, nếu khi nào cần thêm người thì cứ bảo ta hoặc mẹ của con."
Đúng lúc này bỗng có gia nhân chạy vào thư phòng thưa.
"Bẩm ông lớn, bẩm cậu cả có ông Lục sự đến tìm hiện đang chờ ở gian chính rồi ạ!"
Không ngờ người nhà Đại lại đến nhanh như vậy, vừa hay đã nói xong chuyện cần nói việc giải quyết với phủ bên kia ra sao Hạc không mấy để tâm đến nữa, cậu chủ động lên tiếng.
"Vậy con không làm phiền cha nữa, con xin phép lui trước."
"Được rồi con về phòng đi."
Hạc vái lão Giàu xong lập tức rời khỏi thư phòng.

Lúc này cậu mới dám thở phào nhẹ nhõm, gương mặt không giấu được đắc ý.
Mục đích thật sự của cậu khi đến gặp lão Giàu không phải giải quyết chuyện của Đại ra sao, cũng không phải trấn an gia nhân trong phủ thế nào mà cậu muốn đảm bảo Thiên sẽ không bị đuổi khỏi phủ.

Hạc không biết bà cả, bà ba đang suy tính điều gì sau khi cậu để lộ ra sự sắc bén, bọn họ có lẽ không dám động đến cậu nhưng với Thiên thì lại là chuyện dễ như trở bàn tay, một câu nói là đủ để khiến chàng chịu thiệt thậm chí là khiến chàng phải rời khỏi phủ.

Vậy nên chỉ còn cách để lão Giàu biết chàng hữu dụng như thế nào mới là cách tốt nhất để đảm bảo chàng được ở lại.
May mắn thay lão Giàu không nhìn ra tính toán của cậu, bằng không một người coi trọng thân phận như lão biết cậu muốn bảo vệ một gia nhân thì e mọi chuyện còn tồi tệ hơn.
* * *
Chẳng rõ ngày hôm ấy lão Giàu cùng ông Lục sự - cha của Đại đã nói những gì, chỉ biết nghe gia nhân truyền tai rằng hai người họ chẳng hề tranh cãi mà ngược lại nói chuyện rất hợp, ai không biết nhìn vào còn tưởng là họ nói chuyện phiếm với nhau chứ chẳng phải giải quyết việc Đại đến gây sự.
Cái khôn ngoan của cả hai người nằm ở chính điểm này.

Đứng trước việc giận dữ mà tranh cãi, chửi mắng ấy là theo cảm tính quá rồi, dù sao cũng là người được đọc sách Thánh hiền mà lớn lên lại để cơn giận điều khiển nói ra những lời khó nghe thì thanh danh để đi đâu? Đừng nói là người làm quan ngay cả có là người bình thường thì ắt cũng bị thiên hạ chê cười.

Càng những lúc tức giận càng giữ được bình tĩnh mà bình tĩnh đến cái độ người khác phải nghĩ rằng người này không giận gì cả mới là khôn ngoan.
"Thế nên chuyện gì cũng phải bình tĩnh suy xét trước sau, càng làm theo cảm tính thì càng dễ gặp sai lầm." - Buổi tối ấy khi Hạc nghe Lúa kể lại chuyện gã nghe ngóng được cậu đã nói như vậy.
Trên bàn trà mỗi người có một vẻ mặt khác nhau.

Thiên đứng sau lưng Hạc cầm quạt nan khẽ phe phẩy quạt mát cho cậu, ánh mắt trầm ngâm nhìn chén trà đang bốc hơi chắc hẳn lại nhớ về những lời Hạc nói khi tỉnh dậy sau trận ngất xỉu.

Lúa đứng cạnh Thiên gật gù ra vẻ đã hiểu nhưng gương mặt nhăn tít đã nói lên gã đang xoắn xuýt chuyện khác.

Còn Trúc, nàng đang cúi đầu vân vê vòng bạc trên cổ tay không rõ sắc mặt ra sao.
"Bẩm cậu, thế chuyện đến đây là xong thật rồi à?" - Sau một hồi lưỡng lự, Lúa lên tiếng hỏi Hạc.
"Ừ, đã xong rồi." - Hạc trả lời, ngay khi cậu dứt câu gương mặt Lúa trở nên bực tức, cậu ngạc nhiên hỏi.

- "Sao trông anh có vẻ ấm ức thế kia?"
Lúa vốn tính chỉ giữ chuyện này lại trong lòng, nhưng không hỏi đến thì thôi chứ Hạc vừa hỏi một cái gã đã không kìm được mà nói hết cả.
"Cậu xem thế chẳng phải hời cho thằng ranh ấy quá rồi còn gì? Quà cáp đến nhận lỗi đều do cha mẹ bỏ ra còn nó quay về quê ở, không đụng mặt chúng ta nữa thì trả thù thế nào?"
Khi đến phủ cha của Đại mang rất nhiều "thứ quà dân dã" để nhận lỗi, nghe nói đám gia nhân khi ghi chép đồ được chuyển vào kho đã ghi hết mấy mặt giấy liền.

Lại nghe chính miệng ông Lục sự nói với lão Giàu rằng từ giờ Đại sẽ chuyển về quê ở hẳn.

Cách này tốt ở chỗ không nhìn mặt nhau thì ắt sẽ không xảy ra chuyện gì nữa, nhưng không nhìn mặt nhau thì giống như Lúa nói làm sao mà trả đũa được?
"Mày không nghe cậu cả nói mọi chuyện đã xong rồi sao còn tính toán trả thù làm gì nữa? Cứ giữ khư khư chuyện ăn miếng trả miếng coi chừng lại mất nhiều hơn được."
Thiên lên tiếng, thật lòng mà nói chàng cũng cảm thấy so với những gì Đại đã gây ra thì kết cục này là quá nhẹ cho gã, có điều chuyện đã rồi suy nghĩ cũng không giải quyết được gì, có khi nghĩ nhiều nó thành cái bệnh trong lòng thì chỉ tổ hại thân.
"Thiên nói đúng chuyện đã xong rồi anh đừng nghĩ nhiều nữa." - Cuối cùng vẻ mặt ấm ức của Lúa khiến Trúc không nhịn được mà cất lời.
Lại một lần nữa Lúa gật đầu song gương mặt gã chẳng hề giống bỏ qua chuyện này chút nào.

Thấy vậy Trúc giải thích.
"Ta nghe gia nhân ở phủ bên ấy nói rằng Đại bị cha gã đánh một trận thừa sống thiếu chết rồi bắt quỳ ở từ đường tím cả chân đấy, như vậy cũng chẳng phải kết cục nhẹ nhàng gì." - Những ngón tay thon thả trắng như ngọc khẽ gõ xuống mặt bàn.

- "Chỉ là cha mẹ gã đều là người nghiêm khắc lại biết đối nhân xử thế tại sao lại sinh ra đứa con phách lối như vậy chứ?"
Ngẫm lại đúng là tính khí của Đại với cha mẹ gã rất khác nhau, phải chăng bởi cha mẹ sinh con trời sinh tính?
Một khoảng lặng trôi qua, tưởng chừng câu trả lời cho câu hỏi của Trúc bị bỏ ngỏ chợt Hạc cất lời.
"Cha Đại sớm tối lo việc thuế khoá đinh điền của huyện, còn mẹ bận rộn vì mấy cửa tiệm.

Thời gian dài không có cha mẹ ở cạnh dạy dỗ xung quanh chỉ có đám tôi tớ tâng bốc nịnh bợm, đám bè bạn cũng rặt lại một phường phá phách khó trách Đại không có được tính khí tốt đẹp của cha mẹ." – Giọng Hạc có vài phần tiếc nuối.

– "Qua lần đối thơ văn nhà thầy anh thấy gã cũng là người có tài, nhưng đáng tiếc có tài lại không có đức.".