Học Sinh Nghèo Vượt Khó

1
Sau cơn mưa rào mùa hạ là một khoảng lặng dịu mát trong lành.

Ve nghỉ ngơi chưa được bao lâu lại bắt đầu gân cổ hát.

Dọc đường đến Higashitake, nhìn những ngôi nhà nhỏ nhắn và con phố thưa người qua lại, Tưởng Kiếm Chiếu sóng vai bên Vương Tử Chu, nhận xét: “Kyoto như một thị trấn nhỏ vậy á.”
“Hồi nhỏ hè nào tao cũng về quê.” Nó kể, “Mùa hè ở quê y chang thế này nè, ve sầu và bóng cây, sân vườn và hoa cỏ.

Sông Kamo trông cũng giống nhánh sông Trường Giang ở quê tao, chẳng có gì đặc biệt cả!”
“Làng quê ở miền Nam Giang Tô đẹp thế á?” Vương Tử Chu nói.
“Mày biết kiểu mẫu thị xã của Nam Giang Tô không?” Tưởng Kiếm Chiếu nói, “Nam Chiết Giang mày chắc cũng thế chứ?”
“Tàm tạm.” Vương Tử Chu đáp, “Họ hàng nhà tao chuyển ra thị trấn hết rồi, nhà nào giàu hơn thì lên thành phố.

Nhà cửa ở quê có ai ở đâu, tảo mộ cúng bái gì đó thì mọi người mới về.”
“Nơi thường trú trên căn cước của mày ở đâu?”
Vương Tử Chu trả lời: “Ở thị trấn.”
“Thế là nhà mày chuyển khẩu rồi, hộ khẩu của tao vẫn ở quê! Sau này cả cái nhà to tướng ở quê là của tao! Bao giờ nghỉ hưu tao về cải tạo lại, tận hưởng cuộc sống miệt vườn nông thôn!”
“Miệt vườn mà không trồng cây là miệt vườn ảo tưởng.” Vương Tử Chu nói, “Miệt vườn giả! Chỉ tồn tại trong tưởng tượng.

Người đọc sách về quê trồng cây, khả năng cao là cỏ thì tươi tốt đậu thì lưa thưa.”
“Mày phiến diện quá.

Thầy tao làm nông giỏi lắm nha mày.

Hồi cấp 3, thầy còn mang cả ngô nhà trồng đến trường chia sẻ niềm vui vụ mùa với bọn tao cơ.”
“Ý mày là bố Trần Ổ á?”
“Ừ, thầy ấy là điển hình nửa thành phố nửa nông thôn, chắc tại bố mẹ thầy vẫn ở nông thôn.”
“Ông bà Trần Ổ vẫn còn sống á?”
“Chắc thế.” Tưởng Kiếm Chiếu nói, “Sau khi nghỉ hưu, ông bà nó dọn về quê.

Thầy tao bảo hồi trẻ thầy bận lắm nên gửi Trần Ổ về quê với ông bà.

Hồi tiểu học nó học trường làng luôn á! Tưởng tượng được không? Tao đến tuổi còn phải lên phố học thế mà nó học trường làng hai năm liền.

Vương Tử Chu cũng chưa học trường làng bao giờ.
“Cơ mà thầy tao bảo ông nội mới là người dạy vỡ lòng cho nó, dạy nó viết, dạy nó vẽ các thứ các thứ, ông nội còn sáng tác truyện để kể nó nghe nữa.

Mê chưa? Hồi xưa chúng mình cùng lắm là đọc truyện cổ tích trong sách thôi, làm gì được nghe chuyện trên trời dưới biển như Trần Ổ.”
“Thầy mày kể cả những chuyện như này cho chúng mày á?”
“Tính thầy thoải mái lắm, hỏi gì mà thầy kể được là kể hết.

Đã vậy thầy luôn coi học sinh như bạn bè, không bao giờ áp đặt cái danh thầy cô lên học sinh luôn.”
“Thế quan hệ của thầy với Trần Ổ thế nào?”
“Tao không biết.” Tưởng Kiếm Chiếu trả lời rất vô trách nhiệm, “Mày đi mà hỏi Lọ Lem mày!”
Lọ Lem ở ngay Higashitake cách đó vài trăm mét.

Vừa vào cổng sân Higashitake, Vương Tử Chu đã thấy cậu.

Sân đỗ đầy xe đạp của sinh viên ký túc, cậu đang đứng ngay cạnh bãi gửi xe, chăm chú xem gì đó trên điện thoại.

Vốn Vương Tử Chu định nhắn tin mà thấy cậu đang đứng đợi rồi nên thôi, đến thẳng đó là được.

Cậu ngẩng lên.
Tưởng Kiếm Chiếu tự nhiên thở hắt một tiếng “hầy”.
Vương Tử Chu quay sang hỏi nhỏ: “Mày sao đấy?”
Tưởng Kiếm Chiếu nói: “Tao thấy lo lo, thực ra tao hơi sợ nó á.”
Vương Tử Chu mở mang tầm mắt: “Gì cơ!”
Trần Ổ đứng yên chờ họ tới.

Đến nơi cậu mới cất tiếng: “Đến rồi đấy à.” Và chào hỏi Tưởng Kiếm Chiếu: “Lâu lắm mới gặp.”
Khách sáo chết đi được.
Tưởng Kiếm Chiếu cười khan trả lời: “Ừ lâu lắm rồi.”
Trần Ổ dắt xe ra ngoài.

Xe của cậu là loại xe đạp phổ biến để đi lại trong thành phố, phù hợp cả nam lẫn nữ, bánh xe khoảng cỡ 26 nên Vương Tử Chu mới dám mượn, chứ không đi được thì mượn làm gì.

Chiều cao yên xe được chỉnh xuống thấp nhất.
Cậu ấy chỉnh cho mình đúng không? Vương Tử Chu nghĩ, rõ ràng lần trước thấy cao hơn mà.

Cô nhận xe và nói “cảm ơn” cậu.
Bình thường đố Tưởng Kiếm Chiếu để cho miệng nghỉ ngơi được quá một phút, nay bỗng hóa thân cô bé đần, đứng tần ngần bên cạnh chẳng nói chẳng rằng.

Tính nó thế, gặp người quen thì khua môi múa mép liên mồm nhưng hễ đứng cạnh người lạ là thành em gái trầm tính, sống nội tâm, hay khóc thầm.

Chưa kể nó có vẻ ngoài cũng hết sức “lừa phỉnh” với mái tóc đen dài suôn mượt, mặt nhỏ xíu, vóc dáng nhỏ nhắn, để mái bằng trông rõ ngoan ngoãn hiền lành.
Nhìn bạn này hiền ghê, và Vương Tử Chu đã bị lừa như thế từ năm nhất đại học – lúc ghép nhóm làm bài tập với nó trong môn tín chỉ tự chọn.
Không ai lường trước được điều gì.
“Bọn tớ đi đây.” Vương Tử Chu vừa nói vừa dắt xe.
“Ừ, đi cẩn thận nhé.” Cậu dặn.

Vương Tử Chu dắt xe ra khỏi cổng.
Mới ra khỏi cổng, Tưởng Kiếm Chiếu đã nhảy dựng lên như con thỏ xù lông: “Trời đất ơi, hai đứa mày là đôi vợ chồng già sắp kỷ niệm 50 năm ngày cưới hay gì?”
Giọng nó cao vống, có khi trong sân nghe thấy cũng nên.

Vương Tử Chu giật nảy chỉ muốn bịt miệng nó lại, khổ nỗi phải dắt xe, không có tay để bịt, đành thấp giọng mắng nó: “Mày nói nhăng nói cuội cái gì đấy?!”
“Thề luôn nãy chúng mày nói chuyện như cưới nhau 50 năm rồi í!” Tưởng Kiếm Chiếu cảm thán, “Ông bà tao mới nói kiểu: Ông ơi tôi đi đây.

Ừ, bà đi cẩn thận nhé.”
Nó còn cố tình bắt chước theo giọng điệu của ông bà.
Vương Tử Chu đau hết cả đầu.
“Bọn tao nói đúng bình thường luôn á.”
“Ai bảo thế? Ít ra với tao thì không.”
Tay cầm lái của Vương Tử Chu bắt đầu đổ mồ hôi.
“Mày đi xe của người ta ha.” Tưởng Kiếm Chiếu lắc đầu nhìn yên xe, “Còn chỉnh yên xuống thấp nhất cho mày, sợ mày không với tới, chậc chậc, quan tâm nhau quá nhở, chắc chắn thuộc nhóm ESFJ (người quan tâm).

Người ta sang nhà mày nấu cơm bao giờ chưa?”
Vương Tử Chu tức giận lườm nó một cái.

“Rồi đoán trúng phóc luôn.” Tưởng Kiếm Chiếu đắc ý, “Thôi tao thấy ở chung được đấy, đằng nào ngành chúng nó cũng có vẻ nhàn hơn mấy đứa suốt ngày vùi đầu trong phòng thí nghiệm.

Ở nhà nấu cơm cho mày là chuẩn bài rồi.”
Vương Tử Chu giả điếc, cắm đầu dắt xe về nhà, kệ nó liến thoắng bên cạnh.

Tưởng Kiếm Chiếu cứ nói linh ta linh tinh, cô nghĩ vậy nhưng đồng thời lại không thể ngăn cản bản thân liên tưởng đến những hình ảnh đó – viễn cảnh một ngày chung sống với cậu.

Quá đáng quá thể, không thể chấp nhận được.

Khác gì gặp một người con gái dọc đường là bắt đầu tơ tưởng rước người ta về nhà giặt giũ nấu cơm cho mình? Vô liêm sỉ!
Vương Tử Chu vừa không ngừng phóng đại cảm giác tội lỗi trong lòng, vừa quở trách bản thân, cho đến khi dắt xe vào bãi đỗ dưới chung cư, đặt xe cậu cạnh xe mình.
Lạ thật, trông chúng cứ giống nhau thế nào ấy.
Đặt cạnh nhau là như một gia đình.
Vương Tử Chu thở dài thườn thượt.
Trong hai ngày tiếp theo, cảnh tượng đỗ xe cạnh nhau này không ngừng lặp lại, tuy người lái là cô và Tưởng Kiếm Chiếu nhưng hễ nhìn hai chiếc xe đặt cạnh nhau là lại thấy sao sao.

Phải dừng ngay suy nghĩ này lại nhưng… mình không muốn.
Dù chỉ là những ý nghĩ viển vông trong tâm tưởng thôi cũng được.

Những ý nghĩ ấy luôn thường trực, trở thành một phép liên tưởng có điều kiện.

Bất kể cô đi đến đâu, chỉ cần có điều kiện là cô sẽ liên tưởng đến Lọ Lem của mình.

Lọ Lem không có mặt ở đây nhưng luôn tồn tại cạnh bên.

Trên những ngọn đồi, trong đền chùa, chợ búa, trong viện bảo tàng, trên những con phố mua sắm hay các cửa hàng bán đồ lưu niệm.
Ví dụ như khi lên chùa, thấy omanori* giảm đau đầu là cô vô thức muốn mua, và cuối cùng mua thật.
*Bùa hộ mệnh Nhật Bản
Ví dụ như vào cửa hàng bán đồ lưu niệm, thấy một chiếc chuông cateye sáng bóng là cô nghĩ ngay đến cái chuông xe hỏng trên tay lái của Trần Ổ – chắc bị gỉ do trời mưa nên nó không phát ra tiếng được nữa.

Dù đạp xe ở Kyoto gần như không bao giờ phải dùng đến chuông nhưng cô vẫn mua.
Kể cả không tặng được mình vẫn muốn mua.

Những lúc như thế, Tưởng Kiếm Chiếu lại bắt đầu liến thoắng, chọc ghẹo cô với Trần Ổ.
Cô thấy vui trước những lời trêu ghẹo ấy, và cũng thấy sự vô thực, hụt hẫng ở đó.

Niềm vui chỉ tồn tại trong khoảnh khắc, ngay sau đó là giây phút ta nhận ra nó chỉ là hư ảo.
Trong sự hụt hẫng ấy, Vương Tử Chu bước qua sinh nhật thứ hai mươi tư của mình.
Ngày 22 tháng 8 năm 2019, hai mươi tư tuổi, sắp qua một nửa của tuổi hai mươi, không còn được giới thiệu rằng mình mới hơn hai mươi nữa.

Tuy việc học hành, công việc vẫn tiến triển theo trật tự nhưng cái cảm giác trống rỗng, hoang mang cứ bập bùng trong lòng cô không nguôi.
Trống rỗng.
Nhìn bánh sinh nhật trước mặt, Vương Tử Chu bật khóc nức nở.
Tưởng Kiếm Chiếu nói: “Khóc cái quần què, ít ra mày còn tốt nghiệp đến nơi rồi, tao đây này, chẳng may không tốt nghiệp được là không có bằng thạc sĩ luôn, có khi phải ôm khư khư cái bằng cử nhân lịch sử vô dụng ấy chứ! Mới 24 tuổi thôi mà, mày đòi hỏi gì ở tuổi 24, muốn sống một cách thấu triệt á? 60 tuổi chưa chắc đã thấu được nha mày!”
Vương Tử Chu nói: “Mày nói chuyện như bà cụ ấy.”
Tưởng Kiếm Chiếu đáp: “Chuẩn, thực ra tao sinh năm 1965, hiện năm mươi tư tuổi, chưa lập gia đình, chưa có con, đã nghỉ hưu.

Còn nhiều chuyện tao vẫn mơ hồ nhưng tao không có ý định đâm đầu đi mổ xẻ, phân tích chúng, đằng nào loài người cũng sẽ diệt vong mà thôi.”
Nghe đến đây, Vương Tử Chu nín khóc bật cười.
Tưởng Kiếm Chiếu thường an ủi cô như thế.
Loài người sẽ đến lúc tuyệt chủng, thế giới sẽ đến hồi tiêu vong.
Ẩn sĩ Sa Hồng trong “Ngộ Tịnh xuất thế” đã nói thế, Paloma cũng có suy nghĩ tương tự trong chương “Im lặng của Palomar”.

Con người trong quá trình trầm tư suy tưởng luôn có một ý niệm “buông thả” như thế.

Thực ra, bằng cách đặt nỗi sợ hãi về những điều vô định của cá nhân dưới một chân lí* vĩ đại, ta thấy sự khắc khoải của mình – so với nỗi sợ hãi tiêu vong – mới nhỏ bé và mong manh làm sao.

Tư tưởng ấy giúp ta khuây khỏa không kém gì tôn giáo.
*Nguyên “đại tự sự” (grand narratives/metanarrative) một khái niệm của Chủ nghĩa Hậu hiện đại.

Ở đây tớ dùng định nghĩa trong “Nhập môn chủ nghĩa hậu hiện đại” – Richard Appignanesi, Chris Gattat để đoạn văn dễ hiểu hơn.

Chỉ cần nghĩ đến đây là thấy nhẹ nhõm hơn hẳn.
Vui vẻ ăn bánh sinh nhật, ngồi chờ thời gian chảy trôi.
Sinh nhật tuổi 24 là một sinh nhật hãy còn hoang mang nhưng cũng không muốn suy tưởng rạch ròi.
Dạo này Trần Ổ không dùng xe đạp, bảo cô không cần trả vội nên Vương Tử Chu cũng đủng đỉnh mà dùng.

Nhưng chuyến viếng thăm Kyoto của Tưởng Kiếm Chiếu sắp tới hồi kết, điểm đến tiếp theo là Nara và Osaka nên xe cũng để đấy, Vương Tử Chu đang định trả xe trước khi hai đứa đi Nara.
Tối hôm sau sinh nhật, cô vừa đánh răng rửa mặt, vừa bàn bạc kế hoạch đi Nara với Tưởng Kiếm Chiếu, đang nói: “Phải đi chùa Todai chứ nhỉ?”
Thì Tưởng Kiếm Chiếu vùng dậy, la toáng lên: “Thánh thần ơi!”
Vương Tử Chu nhổ nước súc miệng: “Gì vậy má?”
“Trần Ổ bấm thích bài đăng của tao!”
“Hả?”
“Là bài đăng hôm qua đấy!”
“Hôm qua mày đăng cái gì?”
“Sinh nhật mày chứ sao!” Tưởng Kiếm Chiếu nói, “Năm nào sinh nhật mày, tao cũng đăng bài trên Wechat!”
“Tao biết mà.”
Năm nào Tưởng Kiếm Chiếu cũng đăng ảnh selfie ôm cô, đã vậy còn nằng nặc bắt cô phải cầm máy, bảo như thế mặt nó nhỏ hơn.

Nếu sinh nhật không gặp nhau được thì nó cũng chụp màn hình video call lại.

Vương Tử Chu không lướt moments Wechat bao giờ nên cũng kệ nó, chẳng buồn quan tâm nó đăng gì.

“Mày chẳng biết gì hết!” Tưởng Kiếm Chiếu chọc chọc tay lên màn hình, “Mày chẳng biết quần què gì hết!”
Nó tiếp tục lầm bà lầm bầm: “Tao còn tưởng Trần Ổ cũng ẩn hiển thị moments như mày! Ai ngờ nó chỉ không đăng bài thôi! Nghĩa là nó nhìn thấy mày từ lâu lắc rồi, ít nhất là mỗi năm lại thấy mày trên tường nhà tao một lần.”
Vương Tử Chu sực tỉnh.
Bảo sao hôm bữa ở Ikedaya, cô bảo bạn thân mình học cùng trường cấp ba với Đàm Duệ Minh là Trần Ổ định vị ngay đến “Tưởng Kiếm Chiếu”.

Nghĩ kỹ lại mới thấy vô lý! Mỗi năm trường cậu có ít nhất vài chục người đỗ ĐH J, sao cậu ấy biết ngay Tưởng Kiếm Chiếu?
Ra là cậu ấy thấy mình trên moments của Tưởng Kiếm Chiếu.
Biết là Tưởng Kiếm Chiếu chơi thân với mình.
“Trời đất ơi!” Tưởng Kiếm Chiếu lại hét rầm lên, “Hôm qua Trần Ổ đăng bài trên moments.”
“Thì sao?” Vương Tử Chu cầm bàn chải đánh răng đứng đờ ra.
“Nó chưa bao giờ đăng cái gì luôn á!” Tưởng Kiếm Chiếu mừng như điên, dí mặt xuống: “Ủa đây là cái gì? Giấy trắng à? Một xấp giấy trắng ạ.

Xui thế không biết.”
“Đưa tao xem nào.” Vương Tử Chu xúm lại.
Cậu đăng một xấp giấy trắng thật nhưng trông không giống giấy trắng bình thường.
“Việc của người ta.” Vương Tử Chu khuyên bảo, “Mày đừng lo chuyện bao đồng.”
Tưởng Kiếm Chiếu vứt điện thoại sang một bên.
Nó ngồi xếp bằng, nhìn đồng hồ thạch anh trên bức tường đối diện: “Bạn Vương Tử Chu, xin thông báo bây giờ là mười hai giờ kém, bạn có muốn đi ngủ không?”
“Mình muốn.” Vương Tử Chu trả lời, “Mai mình phải dậy sớm trả xe để còn bắt xe đi Nara.”
Tưởng Kiếm Chiếu quay sang nhìn cô: “Nhưng mình nghĩ bạn không ngủ sớm được đâu.”
“Tại sao?”
“Vì bạn phải đi trả xe ngay bây giờ.” Tưởng Kiếm Chiếu đổi giọng, “Sắp sang ngày mới rồi, mày không còn nhiều thời gian đâu.

Mười lăm phút thì mày phải thay quần áo, chạy xuống nhà, lái xe phóng vù vù may ra mới kịp.”
“Tại sao?”
“Giờ này rồi còn ngồi đấy mà tại sao?! Sinh nhật hai đứa mày chỉ cách nhau một ngày! Hiểu chưa!” Tưởng Kiếm Chiếu la làng, “Hôm nay là sinh nhật Trần Ổ! Mày sinh ngày 22 tháng 8, nó sinh ngày 23 tháng 8, mày chỉ lớn hơn nó một ngày tuổi! Cách nhau có một ngày mà thành hai chòm sao khác nhau luôn! Dù tao không tin mấy cái xàm xàm về 12 chòm sao cho lắm nhưng tao vẫn muốn nói rằng ảo ma canada thật đấy, chênh một ngày thì không phải Sư Tử nữa, chênh một ngày thì không phải Xử Nữ nữa…”
Nó còn chưa hoàn thành bài phát biểu thì Vương Tử Chu đã thay quần áo xong.
Trước khi ra ngoài, Vương Tử Chu vơ lấy cái chuông cateye sáng bóng nhét vào túi quần.
Vương Tử Chu tranh thủ thời gian xuống nhà để gửi tin nhắn cho Trần Ổ: “Bây giờ xuống sân luôn được không? Tớ qua trả xe cho cậu nhé.”
Không đợi câu trả lời, cô đạp xe của cậu phóng như bay qua những con hẻm tối tăm của Kyoto khi đêm về.
Tiếng gió như khúc quân lành.
Vội vã luồn qua từng sợi tóc mới gội sấy tinh tươm.
Hương dừa.
Cô rẽ vào sân trước Higashitake.
Thở hồng hộc.
Trần Ổ đứng trước cửa, ánh đèn lờ mờ sau cửa kính biến cậu như một bóng hình mờ căm.
Vương Tử Chu dắt xe, dừng trước mặt cậu.
Vẫn đang thở hồng hộc.
Cô lấy chiếc chuông trong túi ra.
“Đưa tay cậu đây.” Cô thở hổn hển.
Trần Ổ xòe tay ra.
Cô đặt chiếc chuông chưa kịp gói quà vào lòng bàn tay cậu.

Trên mặt kim loại vẫn còn vương nhiệt độ của cô.
“Chuông xe cậu bị hỏng” Cô ngước lên, dè dặt nói: “Chúc mừng sinh nhật.”
Hình như trong mắt cậu có gì đó nhấp nháy.
Cái gì đó như sắp bật ra.
Vương Tử Chu có thể cảm nhận được.
Bây giờ cậu là cậu đúng không? Là chính cậu.
Chứ không phải một người ngoài cuộc bàng quan hết thảy.

Vương Tử Chu ngẩng lên nhìn cậu, cậu cũng vừa gội đầu, mới sấy xong.
Cô buột miệng: “Tớ có thể chạm vào tóc cậu được không?”
Rõ ràng đề nghị ấy khiến cậu ngạc nhiên.
Vương Tử Chu giật lùi lại một bước: “Xin lỗi, xin lỗi tớ nói linh tinh đấy.”
Cô sắp trốn mất.
Thì cậu cúi đầu..