Mấy năm gần đây, thiên tai liên miên.
Năm kia, phương Bắc vừa sang thu đã đổ tuyết, tuyết rơi liên miên mấy tháng trời, ruộng đồng mất mùa, sau đó lại còn gặp nạn tuyết lở, dân chúng chết đói, chết rét vô số kể.
...
Thôn Lạc Hà là một thôn trang nhỏ nằm dưới chân trấn Đồng Giang, huyện Quảng Bình, phủ Khánh Châu.
Vùng này địa thế hẻo lánh, thuộc loại nơi mà chiến tranh loạn lạc cũng chẳng bén mảng tới.
Hẻo lánh tới mức nào? Đi một chuyến lên trấn phải mất tới bốn canh giờ đường núi.
Tin tức truyền chậm chạp, tin tức tuyết lở ở phương Bắc truyền đến đây thì đã là hai năm sau.
Ánh chiều tà nhuộm đỏ ráng trời, ánh hoàng hôn phủ khắp mặt đất, hắt lên vùng sơn thủy hữu tình này vẻ ấm áp.
Lúc lão hán họ Triệu và con trai cả gánh hai sọt đầy vật dụng trở về thôn thì khói bếp đã bốc lên nghi ngút từ nhà nhà.
Mấy người mắt tinh nhìn thấy cha con họ chạy ra khỏi bếp, gọi với sang nhà bên: "Đại Căn thúc và Đại Sơn về rồi kìa!"
Lão hán họ Triệu - Triệu lão hán đặt gánh hàng xuống dưới gốc cây to đầu thôn, còn chưa kịp nghỉ ngơi đã bị một đám mụ đàn bà vây quanh, ríu rít ồn ào khiến ông đau cả đầu.
Lại còn có kẻ sỗ sàng thò tay bới sọt, tức giận khiến ông gằn giọng khàn đặc quát: "Không được bới, bới lung tung ta biết chia thế nào! Ngô gia lão muội, bà còn giở trò? Có muốn ta nói lần thứ hai không, bới nữa đừng trách ta lấy đòn gánh đánh người đấy!"
Đường lên trấn khó đi, nếu không có việc gì gấp gáp thì thôn dân thường ngày chẳng ai muốn lên đấy.
Cho nên, mỗi khi ai lên trấn, thôn dân đều nhờ vả mua chút đồ, như muối thô dùng hàng ngày, kim chỉ cho phụ nữ may vá, kẹo mạch nha cho trẻ con...!Tóm lại, chẳng ai đi tay không trở về.
Trước đây, Triệu gia cũng nhận giúp đỡ thôn dân mua đồ, nhưng từ khi nhà có thêm cô con gái út, cứ mười ngày nửa tháng là ông lại phải lên trấn một lần.
Cho dù chỉ mua một cây kẹo hồ lô, ông cũng vui vẻ đi mấy canh giờ đường núi.
Tuy nhiên, lần này không phải vì mua kẹo hồ lô cho con gái út, mà là vì nhà đã tích góp được kha khá trứng gà, nhân dịp đi chợ, Triệu lão hán mang theo con trai cả lên trấn bán, tiện thể xem có tìm được việc gì làm thêm không.
Mùa thu hoạch vừa qua, vì năm nay thời tiết không thuận lợi, mùa màng thất thu.
Mấy ngày trước, mọi người bận rộn thu hoạch lúa ngoài đồng, cuối cùng phơi khô, đóng bao, đếm số lượng, trừ phần nộp thuế, số còn lại khiến người ta nhìn mà lòng nặng trĩu.
Năm nay nhà nhà đều thất thu, những người đàn ông siêng năng sau khi nghỉ ngơi vài ngày sẽ lên trấn tìm việc làm.
Triệu gia không có người quen trên trấn, đi lòng vòng một lúc mà chẳng tìm được việc, còn gặp phải một gã quản sự kiêu căng, bị hắn ta nhổ một bãi nước bọt vào mặt rồi đuổi đi.
Hai cha con thấy trời sắp tối, đành phải đi bán trứng, sau đó ghé tiệm tạp hóa mua muối thô, xì dầu, kim chỉ cho thôn dân, còn mua cho cô con gái út một gói kẹo mạch nha rồi vội vàng trở về thôn.