Lẳng Lơ Tao Nhã

Tiếng cười của thái giám có chút ghê rợn, nhất là trong đêm khuya tĩnh mịch, nó giống như tiếng kêu của con chim cú vậy. Trương Nguyên nghe thấy rợn tóc gáy, may mà Chung thái giám nhanh chóng không cười nữa, nói:

- Trương công tử, việc xây dựng viện tế bần cần nhiều tiền lắm nhỉ, ta tuy có chút tích lũy nhưng cũng không thể rót hết vào đó được, sang năm hồi kinh còn phải lo lót khắp nơi nữa.

Trương Nguyên cười nói:

- Công công chịu bỏ ra bao nhiêu bạc để mua danh tiếng?

Chung thái giám suy nghĩ một lát, cắn răng nói:

- Nếu như không quá một vạn lượng, thì ta vẫn có thể xoay xở được.

Trương Nguyên nói:

- Vậy thì công công chi ra chín ngàn lượng, công công, tại hạ có chút chuyện riêng tư, muốn nhờ công công giúp đỡ…

- Việc riêng tư?...

Chung thái giám cười ha hả, nói:

- Ngươi nói đi, ta giúp được sẽ tận lực giúp ngươi.

Người có chuyện riêng tư thì kết giao mới hay.

Trương Nguyên nói:

- Dưới núi Bảo Thạch có viện tế bần, nếu công công muốn tự mình lo kinh phí xây dựng đồng thời thu dung cứu tế các con bệnh thì e là một vạn lượng cũng không đủ, hơn nữa một mình công công chi phí quá nhiều sẽ bị một số kẻ tiểu nhân đàm tiếu nói rằng công công tham ô, tại hạ cho rằng công công bỏ ra khoảng 8-9 ngàn lượng bạc là đủ rồi, số tiền còn lại công công quyên góp từ những quan thân phú hộ ở Hàng Châu, có công công đề xướng thì việc thu gom hơn vạn lượng không phải là khó, sau này công công hồi kinh, viện tế bần này còn phải giao cho quan phủ quản lý, nhưng chỉ cần còn bia ký Tiêu trạng nguyên viết thì danh tiếng nhân nghĩa xây dựng viện tế bần vĩnh viễn là của công công.

- Trương công tử mưu tính sâu xa, suy nghĩ chu đáo, suy nghĩ chu đáo.

Chung công công gật đầu liên tục, một chút băn khoăn còn lại đã tiêu tán hoàn toàn.

Trương Nguyên lại nói:

- Ngày hôm trước tại hạ đã nói qua với công công rồi, tộc thúc tổ của tại hạ đã xây dựng một kho lương ở Sơn Âm, do tại hạ đảm đương chức xã chính, nhưng tại hạ tuổi nhỏ vị trí thấp kém, đến nay mới quyên góp được vài ngàn thạch lương thực.

Không đợi Trương Nguyên nói hết, Chung thái giám đã hiểu ngay ‘chuyện riêng tư’ của hắn, lão cười nói:

- Ta hiểu ý ngươi rồi, ngươi khuyên ta chi ra 9 ngàn lượng bạc, 8 ngàn lượng để xây viện tế bần, còn lại một ngàn lượng thì đưa cho ngươi về xây dựng kho lương chứ gì, thì ra đây là chuyện riêng tư của ngươi, ha ha.

Trương Nguyên chắp tay thi lễ nói:

- Mong Chung công công giúp cho!

Chung thái giám cảm khái nói:

- Trương công tử, ta tuy là nội quan, nhưng cũng là người hiểu biết, bao năm nay từ triều đình tới địa phương, đã từng gặp nhiều người, nhưng thực sự chưa hề gặp người không có tư tâm như ngươi. Một vạn lượng trở xuống thì ta lo được, ta chi một vạn lượng, tám ngàn lượng để xây viện tế bần núi Bảo Thạch, còn hai ngàn lượng giúp kho lương Sơn Âm của ngươi.

Trương Nguyên đương nhiên rất vui mừng, Chung thái giám nói rằng hắn không có tư tâm là tuyệt đối nhìn lầm hắn. Con người ai mà không có tư tâm cơ chứ, chẳng qua là hắn nhìn xa trông rộng hơn một chút, hắn lập tức gập người thi lễ, nói:

- Công công thật cao thượng, Trương Nguyên xin thay mặt bà con gặp nạn thiên tai bái tạ công công.

Chung thái giám kéo Trương Nguyên ngồi xuống, nói:

- Ta quyên góp hai ngàn lượng bạc, là phải lưu danh đấy. Tới lúc viết về kho lương Sơn Âm, ngươi nhớ nhắc tới nghĩa cử của ta.

Trương Nguyên cười nói:

- Tất nhiên rồi, nhưng hai ngàn lượng bạc này của công công hay là cứ quy ra gạo thì hơn. Hiện giờ giá gạo ở Thiệu Hưng, Hàng Châu tăng chóng mặt, trước đây một lượng bạc có thể mua được hai thạch gạo, giờ chỉ có thể mua được một thạch, nhưng vùng Tùng Giang lại chưa gặp hạn hán úng lụt, giá gạo vẫn ổn định, liệu công công có thể phái hai chiếc thuyền quan đi Tùng Giang mua bốn ngàn thạch lương thực chuyển về Sơn Âm được không? Như vậy dân chúng Sơn Âm sẽ chịu ơn công công càng nhiều hơn.

Giá gạo ở Tùng Giang tuy rẻ hơn gần một nửa so với Sơn Âm nhưng nếu là thuyền dân, thuyền thương lái đi mua gạo, từ Hàng Châu tới Gia Hưng còn có 5 trạm thu thuế, đem gạo từ Tùng Giang vận chuyển về Sơn Âm thì tiền thuế, tiền thuyền, tiền nhân công v.v… cũng gần như tương đương với khoản tiền chênh lệch giá gạo giữa hai vùng. Chung thái giám lắc đầu cười nói:

- Trương công tử ơi Trương công tử, khôn lỏi như ngươi không ai bằng, nhưng ta lại thích sự khôn lỏi đó của ngươi, ngươi chỉ việc lo chuyên tâm học hành ở Nam Bình thảo đường, ngoại trừ việc xin Tiêu trạng nguyên ghi bia ký, những việc khác ngươi không cần quan tâm, đợi tháng sau ngươi về Sơn Âm, tất sẽ có bốn ngàn thạch gạo về cùng ngươi.

Trương Nguyên tối nay đi du ngoạn nói chuyện với Chung thái giám, thuyết phục được Chung thái giám chi ra một vạn lượng bạc, nếu tính ra số nhân dân tệ ở 400 năm sau, hai ngàn lượng bạc trắng tương đương với hơn bảy triệu nhân dân tệ, Hàng Châu Chức Tạo thự tuy là vùng giàu có nhưng một vạn lượng bạc trắng đối với Chung thái giám mà nói không phải là con số nhỏ. Nhưng Chung thái giám quyên góp số tiền lớn như vậy mà lại không thấy xót, ngược lại tâm trạng lại rất vui vẻ, đó chính là bản lĩnh của Trương Nguyên.

Đã nhận lời với Chung thái giám là sẽ xin Tiêu trạng nguyên viết văn bia cho viện tế bần, Trương Nguyên không dám chậm trễ, trong lòng thầm nghĩ nên mở miệng với Tiêu trạng nguyên thế nào đây, việc này nhất định phải làm cho xong. Vào ngày mùng chín, Trương Nguyên tham gia lễ đón tượng sinh từ Chung thái giám ở núi Bảo Thạch và nghi thức dâng hương. Ba viên quan to của tỉnh Chiết Giang đều tới chúc mừng, Tần Dân Bình mang theo tám gã thổ binh tới chùa Linh Ẩn rước tượng điêu khắc bằng gỗ của Chung thái giám lên núi Bảo Thạch. Từ xưa tới nay sinh từ đều là tạo phúc một phương, sau khi rời đi, dân chúng cảm động ơn đức của ngài nên mới xây đền tưởng niệm, Chung thái giám vẫn ở Hàng Châu thì sinh từ đã xây xong, còn đích thân tham gia lễ rước tượng dâng hương, thật là tin lạ, thợ mộc điêu khắc gỗ ở Đông Dương tay nghề rất giỏi, dựa vào hình dáng của Chung thái giám tạo ra bức tượng giống đến 5-6 phần, phục sức trang điểm đều dựa theo hình dáng của tam bảo thái giám Trịnh Hòa, dân chúng ven đường vây xem rất náo nhiệt, không thấy ai quỳ bái thi lễ, nhưng cười trộm phỉ báng thì lại rất nhiều, bởi vậy nói rằng khả năng Chung thái giám vừa rời khỏi Hàng Châu thì bức tượng liền bị lôi đi làm củi thiêu là rất lớn. Dân chúng Hàng Châu gọi Chung thái giám là Tây Hồ công đức chủ thực ra là do Trương Nguyên ngày đó bịa đặt ra, nhưng nếu xây dựng được viện tế bần được xây thì Chung thái giám thực sự là Tây Hồ công đức chủ, dân chúng sẽ cảm tạ ơn đức này, sinh từ núi Bảo Thạch có thể tồn tại lâu dài.

Tiêu Pháp tuổi đã cao, không thể giống như Hoàng Nhữ Hanh sáng nào cũng đến Cư Nhiên thảo đường để giảng bài, ba ngày tới một lần, giải đáp các câu hỏi khó của học trò. Sáng ngày mùng 10 tháng 9, Tiêu trạng nguyên râu tóc bạc trắng như tuyết tới Cư Nhiên thảo đường, các học trò ngồi đó hỏi bài để Tiêu trạng nguyên giải đáp. Tiêu Pháp suy nghĩ vẫn rất minh mẫn, những câu hỏi dịch, thư, thi, lễ, xuân thu… lão đều trả lời trôi chảy, những khúc mắc hàng ngày của các học trò được giải thích hết lượt, vui mừng khỏi nói. Bổn kinh của Trương Nguyên là “ Xuân Thu “ , câu hỏi của hắn là biện thể của “ Xuân Thu “ , Tiêu Pháp chỉ ra rằng:

- Người trong “ Xuân Thu “ tuy là vì khen chê thế sự mà làm nhưng có người không hẳn như vậy, có người đoạn tuyệt hẳn với sự đời, có người ham triết lý, có người hay nghi hoặc, có người công thế, có người phát minh, có người trọng giáo, có người trọng giới, có người trưng nghiệm, có người cảm thán, có người kỳ vọng, không ai giống ai, khó nhìn ra quy luật. Nhìn không ra cái đó thì viết văn không hay được.

Lập tức Tiêu Pháp giảng giải về tất cả các thể, các học trò ngồi đó nghe về “ Xuân Thu “ đều cảm thấy được mở rộng tầm hiểu biết, có minh sư về ngũ kinh chỉ bảo, một canh giờ bằng mình tự học mấy tháng.

Chạng vạng tối ngày hôm đó, Trương Nguyên và Tông Dực Thiện đi Bao Thị Nam Viên ở dưới tháp Lôi Phong bái kiến Tiêu Pháp. Hai người coi như đã là đệ tử của Tiêu Pháp, có thể đến thỉnh giáo học tập bất cứ lúc nào, khi viết văn gặp khó khăn cũng có thể đến hỏi. Nhưng hôm nay Trương Nguyên lại đến xin Tiêu lão sư viết bia ký cho viện tế bần của Chung thái giám. Trên đường đi Trương Nguyên suy nghĩ nên nói năng thế nào, rồi lại bàn bạc với Tông Dực Thiện, hắn biết rằng thuyết phục Tiêu lão sư viết văn xã giao không phải là việc dễ dàng. Trương Nguyên và Tông Dực Thiện đi qua non bộ Thạch Lâm, thấy Tiêu Pháp đang đang xem nước chảy trên cầu đá với con trai lão là Tiêu Nhuận Sinh, tháp Lôi Phong cách đó không xa sáng lóe lên dưới nắng chiều, thấy hai người bọn Trương Nguyên, Tiêu Pháp mỉm cười nói:

- Hai người các ngươi là có nhiều bài khó nhất đấy, trên giảng đường vẫn chưa hỏi hết ư?

Trương Nguyên nói:

- Thưa thầy, hai năm trước học trò học ít, nghi hoặc cũng ít, giờ đọc sách càng nhiều thì nghi hoặc cũng càng nhiều, là cớ gì ạ?

Tiêu Pháp nói:

- Biết là chủ ý của đi, đi là công phu của biết: biết là khởi nguồn của đi, đi là thành quả của biết, ngươi không thể hoàn toàn tìm kiếm giải thích ở trong sách được, cứ phải lấy đi để nghiệm chứng.

Có được cơ hội này, Trương Nguyên bèn đi thẳng vào chủ đề, nói:

- Chức Tạo thự Chung thái giám trước đây vì chuyện giúp đỡ Thạch Trụ Tuyên khiến Mã Thiên rửa được oan khuất nên có chút giao tình với học trò, Mã tướng quân cảm kích ơn huệ của Chung thái giám, lại bị Chung thái giám châm biếm nên lập sinh từ cho Chung thái giám ở núi Bảo Thạch, học trò cảm thấy đây là hành động hao người tốn của nhưng lại không tiện khuyên nhủ…