Lẳng Lơ Tao Nhã

Tiêu Hồng im lặng hồi lâu, rồi hỏi thăm cha mẹ Tông Dực Thiện có bình an không, được biết đã được thu xếp ở trong nhà tỷ phu của Trương Nguyên tại Thanh Phổ, Tiêu Hồng có chút trấn an nói:
- Dực Thiện, cha mẹ ngươi đã thu xếp ổn thỏa rồi, vậy ngươi cứ ở đây giúp ta chỉnh lý sách trước, sau đó mới mưu tính đường ra.
Lại nói với tam huynh đệ Trương Nguyên:
- Ba huynh đệ các ngươi đã vào Quốc Tử giám học, thì phải chăm chỉ học hành, chớ hoang phí thời gian, Cố Thái Sơ tiên sinh mới nhậm chức Tế Tửu Quốc Tử Giám là đệ nhất thi hội năm Vạn Lịch thứ 26, là thám hoa thi đình, là người đoan chính, trầm tĩnh, học vấn tinh thâm uyên bác. Xét thấy những năm gần đây việc học hành ở Quốc Tử Giám buông thả, nên Cố Tế tửu phải nghiêm minh kèm cặp, đôn đốc chư sinh học hành, nhằm làm tái hiện lại cảnh nhân tài rầm rộ ở Nam Giám vào giữa những năm Vĩnh Lạc… Thái Sơ tiên sinh là bạn tốt của ta, tất sẽ quan tâm đến các ngươi, các người chỉ cần dốc lòng học tập là được, không nên dựa vào bản tính thanh niên mà gây chuyện thi phi.

Ba người Trương Nguyên vâng dạ đồng ý, mãi tới khi trống báo canh hai mới cáo từ quay trở về bến. Tông Dực Thiện ở lại Đạm viên, hành lý của y đã được Lai Phúc và Phùng Hổ lấy từ trên thuyền mang tới…, khi Tiêu Nhuận Sinh đưa ba huynh đệ Trương Nguyên ra cửa, có lời mời trưa mai tới Đạm Viên dự tiệc.

Buổi sáng ngày mười sáu tháng sáu, ba huynh đệ Trương Nguyên nhờ một kiệu phu dẫn đường, đi xem vị trí của Quốc Tử Giám.., một đoàn người từ bến tàu Chỉ Mã Doanh đi về hướng đông bắc, trên đường đi qua Đạm Viên, bởi vì buổi trưa phải tới đây dự tiệc, nên lúc này không vào. Kiệu phu dẫn đoàn người đi ba bốn dặm thì tới Thành Hiền phố, Nam Kinh Quốc Tử Giám chính là ở ở phía bắc của Thành Hiền phố, chùa Kê Minh ở phía nam, phía tây bắc là Khâm Thiên đài… đi tiếp thì là hồ Huyền Vũ trong xanh. Quy chế của Nam Kinh Quốc Tử Giám rất lớn, đi vài dặm, có ký túc xá của giám sinh (phòng đánh số), gần ba ngàn phòng, năm Vĩnh Lạc thứ hai mươi, Nam Giám (Nam Kinh Quốc Tử Giám) cường thịnh, có hơn chín ngàn giám sinh, sự chuẩn bị quy chế và và cường thịnh của nhân văn trước nay chưa từng có, còn bây giờ.., Nam Giám suy bại, kém xa sự hưng thịnh năm đó.

Trương Nguyên bảo Lai Phúc và Vũ Lăng tìm một căn nhà yên tĩnh ở gần Thành Hiền phố, bất luận là tiền thuê có đắt, chỉ cần cách Quốc Tử Giám không quá hai dặm đường, thanh tịnh sạch sẽ, vậy là có thể thuê được. Tuy nghe nói giám sinh bắt buộc phải ở trong ký túc xá của nam nhi, nhưng Trương Đại, Trương Ngạc và Trương Nguyên đều có người hầu, những người hầu này chắc chắn không thể ở cùng trong ký túc xá được, nên phải thuê một căn nhà gần đó.

Giữa trưa, ba huynh đệ Trương Nguyên vội tới Đạm Viên, cùng dùng bữa trưa với cha con Tiêu lão sư, sau bữa trưa liền thưởng trà luận văn. Trương Nguyên là đệ tử của Tiêu Hồng, Tiêu Hồng đương nhiên phải hỏi hắn về việc học hành hơn nửa năm nay. Trương Nguyên liền bẩm báo lại với thầy giáo về lĩnh ngộ và những cuốn sách đã đọc gần đây, Tiêu Hồng khen:
- Nghe nhiều, thấy nhiều mới chính là học nhiều biết rộng, bí quyết dưỡn tâm tính. Cái nghe nhiều thấy nhiều này không phải là tin vỉa hè, mà là nghe nhiều thì chọn được cái hay để theo, thấy nhiều thì biết nhiều, đây chính là sự học của thánh nhân, miệng nói không ăn thua, bắt buộc phải có thực tiễn.

Trương Nguyên, Trương Đại nghe Tiêu Hồng giảng giải non nửa canh giờ, cảm thấy thu hoạch rất nhiều, học vấn của Tiêu Hồng cụ thể, bình dị, thứ học vấn nói suông của Vương Học Mạt tuyệt đối không thể sánh bằng được, Trương Nguyên nói:
- Giáo quan của Quốc Tử Giám đâu có giảng thấu triệt được như thầy, học trò không tới Quốc Tử Giám nữa, ở luôn Đạm Viên này tháp tùng thầy, mưa dầm thấm lâu, cũng sẽ hơn hẳn tới Quốc Tử Giám.

Tiêu Hồng nói:
- Chớ có xem thường những người nghiên cứu học vấn trong thiên hạ, Tế Tửu Thái Sơ nam giám tế nghiên cứu học vấn cẩn thận nghiêm túc, ta cũng thường xuyên phải thỉnh giáo ông ta.

Trương Nguyên nói:
- Cố Tế Tửu học vấn tuy giỏi, nhưng sẽ không kiên nhẫn dạy chúng con như thầy.

Tế Tửu tứ phẩm là ấn quan của Quốc Tử Giám, tương đương với hiệu trưởng trường đại học trung ương, thường sẽ không đích thân giảng bài cho học trò.

Tiêu Hồng cười nói:
- Lão phu tuổi già sức yếu, những ngày còn lại không nhiều, viết sách e còn không kịp, không có nhiều thời gian dạy bảo các ngươi, trong số các bác học, trợ giáo, học chính của Quốc Tử Giám cũng có nhiều người uyên bác, trong ba người đi cùng ắt có người là thầy ta, chỉ cần chịu học thì nơi nào cũng là học vấn cả.

Trương Nguyên nói:
- Thầy dạy rất đúng.

Thật ra Trương Nguyên có khả năng tự học rất lớn, chỉ cần có sách là được, sở dĩ tới Nam Kinh Quốc Tử Giám xin học chỉ là một phương diện, mặt khác là để kết bạn, để tìm hiểu quan trường và phố phường Nam Đô, tìm sự khiếm khuyết trong triều chính, suy nghĩ tìm tòi con đường giải quyết.

Thói quen của thầy Tiêu là sau bữa ăn phải nghỉ ngơi một lát, hôm nay vì hai đệ tử Trương Nguyên và Tông Dực Thiện này ở đây, hứng trí cao nên giảng hơi nhiều, lúc này bèn đi nghỉ ngơi, để con trai Tiêu Nhuận Sinh tiếp khách. Tiêu Nhuận Sinh hỏi han Trương Nguyên về chuyện của Hàn xã, bày tỏ rằng gã cũng muốn tham gia, Trương Nguyên đương nhiên là rất hoan nghênh.

Tiêu Nhuận Sinh nói:
- Giới tử hiền đệ, có một việc ta phải nhắc nhở đệ, Nam Kinh Quốc Tử Giám tư nghiệp Tống Thời Miễn là môn sinh của Đổng Kỳ Xương, e sẽ làm khó đệ. Đương nhiên, Cố Tế Tửu và gia phụ có quan hệ khá thân thiết, vài ngày trước Cố Tế Tửu còn tới Đạm Viên bàn luận về đồ đồng và bia đá cổ với gia phụ, gia phụ có đề cập tới chuyện huynh đệ các người sẽ tới Quốc Tử Giám xin học. Tế Tửu nói ông ta thích nhất là thiếu niên tài năng, Cố Tế Tửu sẽ quan tâm chiếu cố, bản thân đệ bình thường cũng nên lưu tâm một chút.

Quốc Tử Giám Tư nghiệp là chính ngũ phẩm, trợ giúp đỡ Cố Tế Tửu quản lý mọi việc trong giám, tương đương với phó hiệu trưởng thực quyền. Đổng Kỳ Xương là cây đại thụ, rắc rối khó gỡ, việc Trương Nguyên đánh đổ Đổng thị gây không ít phiền toái, nhưng Trương Nguyên lại không cảm thấy việc đánh đổ Đổng thị là hành động khinh suất liều lĩnh. Hắn không phải là quy phạm đạo đức, càng không phải là ông ba phải, sau này hắn còn có thể đắc tội với nhiều người hơn. Nói cách khác, ngồi ăn rồi chờ chết ai mà không biết chứ, hắn bèn nói:
- Đa tạ Tiêu huynh nhắc nhở, đệ sẽ lưu tâm.

Trương Ngạc cười lạnh nói:
- Một học quan ngũ phẩm có thể làm gì chúng ta?

Tiêu Nhuận Sinh nói:
- Yến Khách huynh chớ có coi thường nội giám học quan, đối với người ngoài không có quyền thế gì, nhưng đối với giám sinh thì có quyền cao lắm đó. Bây giờ còn khá hơn một chút, ít dùng hình phạt về thể xác, mà trước Chính Đức, học quan hơi một chút là đánh giám sinh, giám sinh bị đánh tới chết hoặc tàn phế đều có cả.

Trương Đại gật đầu nói:
- Tiêu huynh nói phải, ta nghe bậc cha chú đàm luận chuyện cũ, thời Hồng Vũ, Tế Tửu Tống Nột nổi tiếng khắc nghiệt, giám sinh không chịu nổi ngược đãi, có người còn thắt cổ mà chết, có người còn bị bỏ cho chết đói.

- A!
Trương Ngạc trợn trừng mắt nói:
- Đại huynh, huynh dọa đệ đấy à, đây là Quốc Tử Giám sao, đây rõ ràng là nhà tù bộ Hình, ba huynh đệ chúng ta vạn dặm xa xôi tới đây lẽ nào là tìm cái chết?

Tiêu Nhuận Sinh cười, nói:
- Đó là chuyện trước thời Chính Đức mới có, lúc đó, Học quan quyền uy vô cùng, giám sinh sợ Học quan như hổ. Gần đây ngược lại rồi, giám sinh vênh váo tự đắc, Học quan không dám quản thúc, nhưng Cố Tế Tửu lên chức nghe nói đã nghiêm khắc chỉnh đốn lại rồi.

Trương Nguyên nói:
- Nghiêm khắc một chút cũng tốt, chỉ cần đừng có hơi một tí là muốn đánh muốn giết, vậy thì ai còn dám vào học nữa.

Tiêu Nhuận Sinh nói:
- Đúng vậy, giữa năm Hồng Vũ và Vĩnh Lạc, triều đình và nhân dân có rất nhiều việc bị gác lại đang cần phải làm, cần gấp số lượng lớn quan văn, giám sinh Quốc Tử Giám sau khi tốt nghiệp có thể đến tuyển quan ở bộ Lại. Bởi vậy giám quy tuy nghiêm, nhưng vẫn có chư sinh hăng hái xin vào giám học. Gần trăm năm nay, đặc biệt là sau thời Gia Tĩnh, tiến sĩ rất được trọng vọng. Quan mà không phải xuất thân tiến sĩ thì cao nhất chỉ làm tới chức tri phủ tứ phẩm, tuyệt đối không thể thăng quan hơn được. Hơn nữa trên quan trường dễ bị xa lánh và ghẻ lạnh, người xuất thân tiến sĩ cho dù bị trục xuất cũng còn có cơ hội phục chức. Mà người có xuất thân cử cống, một khi bãi quan thì sẽ không có ai nhắc tới nữa, trực tiếp bị xóa tên khỏi bộ Lại. Bởi thế các sĩ tử có chí khí đều không muốn thông qua giám sinh để làm quan, sợ bị người khác coi thường. Họ thà chịu khổ làm sinh đồ hay cử nhân, chỉ hi vọng sẽ đỗ tiến sĩ. Đương nhiên, các huynh đệ tới xin học là chuẩn bị cho kỳ thi hương năm tới, chứ không phải thông qua giám sinh để làm quan, thế thì khác nhau rất lớn.

Ba huynh đệ Trương Nguyên dùng bữa tối ở Đạm Viên, bái biệt Tiêu thái sử trở về bến tàu Chỉ Mã Doanh nghỉ ngơi, sáng hôm sau tới bộ Lễ Nam Kinh báo danh. Trương Đại, Trương Nguyên đều coi là tuế cống, phải tiến hành thi nhập học, sau đó căn cứ vào thành tích thi để xếp lớp học.

Nam Kinh Quốc Tử Giám có sáu học đường, lần lượt là chính nghĩa, sùng chí, quảng nghiệp, tu đạo, thành tâm, suất tính, trong đó ba học đường chính nghĩa, sùng tâm, quảng nghiệp là lớp sơ cấp; hai học đường tu đạo, thành tâm là trung cấp; suất tính đường là lớp cao cấp, được thăng lên suất tính đường thì có thể tốt nghiệp tuyển quan bất cứ lúc nào.