Lưu Công Kỳ Án

Lưu đại nhân vừa đi vừa nghĩ miên man, ngẩng mặt nhìn lên đã thấy cổng Bắc thành Thâm Châu. Đại nhân sải bước tiến vào thành, tới một tiệm thuốc, hỏi han. Người trông tiệm thuốc nói:

- Tới trước giờ ngọ mới mở cửa.

Lưu đại nhân nghe vậy, xuống khỏi thềm tiệm bán thuốc, ngẩng mặt nhìn trời, thấy mới độ giờ Thìn, vẫn còn sớm. Đại nhân nói:

- Được. Hẳng tới tiệm rượu ngồi một lúc rồi sẽ đi mua gạo.

Lưu đại nhân nghĩ xong, sải bước tiến lên. Tới ngã tư, thấy nha môn quan châu ở phía Đông, bên Tây là một quán rượu nhỏ nhưng xem ra cũng khá sạch sẽ. Lưu đại nhân thấy vậy cất bước tiến vào, chọn một bàn trống, ngồi xuống. Trưởng quầy thấy vậy vội tiến tới trước mặt đại nhân, đứng lại hỏi:

- Xin hỏi khách quan, ngài dùng rượu vàng hay uống rượu nóng?

Đại nhân nói:

- Cho bình rượu nóng.

Trưởng quầy hỏi:

- Ngài uống bốn lạng hay uống nửa cân?

Đại nhân nói:

- Cho mười tiền!

Trưởng quầy nói:

- Ông già này đầu óc để đâu vậy. Ông nói cứ như đang trong kinh thành ấy. Chúng tôi ở đây không bán mười tiền. Ít nhất cũng phải là hai lạng. Nếu muốn uống, chúng tôi xin rót hầu hai lạng. Còn nếu không uống thì thôi!

Lưu đại nhân hỏi:

- Hai lạng bao nhiêu tiền?

Trưởng quầy nói:

- Chúng tôi ở đây bán sáu tiền hai lạng.

Đại nhân nghe xong, nói:

- Nếu vậy, lấy cho ta hai lạng.

Trưởng quầy vội đi lấy hai lạng rượu mang tới, đặt xuống trước mặt đại nhân. Lại hỏi:

- Ngài dùng món gì?

Đại nhân hỏi:

- Quán này có những món chi?

Trưởng quầy nói:

- Rán, xào, hầm, luộc lúc nào cũng có. Mùi vị không thua kém gì kinh đô.

Đại nhân nói:

- Ta không cần những thứ ấy, cho ta hai xu đậu phụ là xong!

Trưởng quầy nói:

- Ông ơi hai lạng rượu uống hết là say rồi! Ở đây chúng tôi đâu có bán đậu phụ. Chúng tôi không có. Nếu ông muốn tiết kiệm tiền, ông xem, bên kia có một hàng bán bánh rán, ba tiền một cái. Ông sang đó mua một cái làm để làm đồ nhấm có được không?.

Lưu đại nhân nghe vậy, nói:

- Nếu đã vậy, ông hãy gọi người ta, bảo mang sang đây một cái là xong.

Trưởng quầy nghe vậy, hướng sang phía bên đường, gọi:

- Mang một đĩa bánh rán sang đây!

Bên kia ứng tiếng, mang qua, đặt xuống trước mặt đại nhân rồi quay mình bỏ đi.

Lưu đại nhân ngồi trong quán rượu, vừa uống vừa nghĩ tới chuyện mua gạo. Khi còn nhỏ ta vào nha môn, một đấu gạo giá chỉ có ba trăm tiền. Đấu vơi, nhỏ ta chẳng thèm mua, cho ngươi biết Lưu Dung ta là người thế nào! Lưu gù ta đã nhận tước lộc vua ban phải tận trung với triều đình mới được. Đại nhân nghĩ xong, rượu cũng đã uống hết, chợt lại nghĩ mình không mang theo tiền sẵn, trong mình chỉ có ba trăm tiền, chuẩn bị mua gạo mà thôi. Ông ta tính chuyện nợ tiền rượu, bảo rằng mình là quan chắc cũng được thôi. Lưu đại nhân bèn gọi trưởng quầy, nói:

- Mau ra tính tiền!

Trưởng quầy ứng tiếng, vội tiến tới trước mặt đại nhân, đứng lại, nói:

- Một bầu hai lạng rượu hâm nóng, cả thảy sáu tiền.

Đại nhân nghe vậy, vuốt râu cười, nói:

- Trưởng quầy nghe ta nói đây! Hôm nay ta chỉ mang tiền chẵn, trả cho người sợ phá hỏng món. Thôi thì ghi lại, ngày khác ta sẽ tới trả đủ.

Trưởng quầy nghe đại nhân nói vậy, cười nhạt, nói:

- Tôi không quen mặt ngài, cũng chẳng biết ngài họ Trương, Vương, Lý, Triệu hay là chi. Quán chúng tôi đây nhỏ, vốn ít, không dám cho nợ!

Lưu đại nhân nghe vậy, lại nói:

- Nếu ông đã không cho nợ, tôi đây có cái áo trắng này, nếu đem cầm cũng phải được hai trăm tiền. Phiền ngài đi giúp một chuyến, cầm đồ lấy tiền về tôi sẽ thanh toán tiền rượu.

Trưởng quầy nghe vậy, nói:

- Hay lắm. Cứ làm như vậy.

Đại nhân không chút chậm trễ, lập tức cởi chiếc áo trắng đang mặc trên mình xuống, cầm nơi tay, đưa qua phía chủ quán rượu. Chủ quán nhận lấy chiếc áo còn ướt mồ hôi, xoay mình đi ra ngoài. Bên phía Đông đường có một hiệu cầm đồ, trên bảng hiệu viết: "Cầm đồ Phúc Hưng" thật lớn. Trưởng quầy sải bước tiến vào, quẳng tấm áo lên bàn quầy, nói:

- Vật này cầm hai trăm tiền. Mau lên, ta còn có việc phải làm!

Chủ hiệu cầm đồ nghe vậy vội cấm tấm áo lên xem, cao giọng nói:

- Cầm tấm áo ngoài trắng này giá hai trăm tiền!

Tên kế toán vội đưa tiền ra, viết biên lai. Trưởng quầy nhận lấy di ra ngoài. Trưởng quầy nhận tiền, cầm biên lai xong, lập tức rời khỏi hiệu cầm đồ, trở về quán rượu, trao cả cho Lưu đại nhân.

Đại nhân nói:

- Hãy mau lấy đủ số tiền rượu.

Trưởng quầy nghe vậy, cầm hai trăm tiền tới bên bàn thu ngân nói:

- Kế toán, tính nhận sáu tiền?

Lại nói chuyện tay quán rượu này họ Vương, tên gọi Vương Trung, là người rất thực thà, nói:

- Thủ quỹ, nhận lấy sáu tiền.

Lại thấy hai trăm này vừa mang từ hiệu cầm đồ về, vẫn chưa xâu lại. Tay thu ngân bèn hỏi:

- Lão Tam, đây là tiền của ai vậy?

Trưởng quầy nói:

- Là của một ông già. Ông ta uống rượu, không có tiền trả, bảo tôi cầm giúp tấm áo mới có được.

Vương Trung nói:

- Lão Tam, chỉ vì sáu tiền mà ông nỡ bắt người ta cởi đồ đem cầm lấy tiền trả hay sao? Người biết sẽ nói ông ta không có tiền, phải cầm quần áo. Người không biết sẽ nói chúng ta bóc lột người khác. Ông thử nghĩ xem, sáu tiền để mang lại tiếng xấu ấy có đúng không?

Nói xong, với tay lấy thêm ba tiền nữa ném lên mặt bàn. Trưởng quầy cầm lấy, bước tới trước mặt Lưu đại nhân, nói:

- Lão gia, đi chuộc đồ về đi. Chủ quán của chúng tôi nói cho ông vay tiền chuộc đồ!

Đại nhân nghe vậy, nói:

- Vậy xem ra không tiện cho lắm. Nhưng thôi, hôm khác tôi sẽ xin tới trả đủ

Nói xong, trao biên lai cho trưởng quầy. Trưởng quầy nhận lấy, tới hiệu cầm đồ, bỏ tiền và biên lai lên mặt bàn, nói.

- Trưởng quầy, cho tôi lấy lại đồ.

Một tên làm thuê bước lại, nhìn biên lai, thu lấy hai trăm tiền. Trưởng quầy cầm đồ nói:

- Không cần lôi thôi. Đây là vật vừa cầm khi nãy, không phải đếm lại tiền. Lấy thêm ba tiền tiểu lãi nữa là xong.

Người kia nói: Tiền vào đây đều phải đếm lại.

Rồi cởi dây buộc ra, đếm lại cẩn thận. Có hai đồng tiền mẻ, hắn nói:

- Đổi cho hai đồng này. Trưởng quầy rượu nói:

- Tiền mẻ cũng là của các anh, chúng tôi nhận thế nào thì đưa sang thế ấy, sao có thể đổi tiền của các anh được?

Trưởng quầy cầm đồ nói:

- Chúng tôi có tiền mẻ ư? Tiền qua tay chúng tôi đều được kiểm tra kỹ lưỡng, lấy đâu ra tiền mẻ? Rõ ràng là các anh đánh đổi định đánh lộn với chúng tôi chắc?

Trưởng quầy rượu nghe vậy, trong lòng vô cùng bực bội, bất giác nổi giận đùng đùng cao giọng:

- Các người đưa tiền mẻ lại nói là bọn ta đổi tiền. Thực là hiếp người thái quá! Cậy bảng hiệu cầm đồ lớn để coi ta chẳng ra gì! Ta xin thề độc, nếu ta đổi tiền của các anh, con cái ta, trai làm trộm cướp, gái bán hoa? Nếu là các anh đổi tiền, trời sai thần lửa xuống đốt quán các anh ra tro hết.

Chủ quán cầm đồ nghe vậy, trong lòng cũng nổi giận đùng đùng, dặn đám tay chân:

- Chúng bay hãy mau bắt lấy thằng nhãi này, bảo nó ngậm miệng lại. Đánh cho một trận thực đau rồi tới nha môn quan châu cho ông ta trị tội.

Lập tức có năm, sáu tên làm thuê xông ra. Trưởng quầy rượu bỏ chạy ra ngoài, miệng vẫn không ngừng chửi bới. Người của hiệu cầm đồ đuổi theo sau, tới ngoài đường lớn đứng lại, tiếp tục chửi nhau kịch liệt. Tạm gác chuyện đôi bên chửi nhau lại, giờ ta lại nói tới chuyện của đại nhân. Ngài đang ngồi trong quán rượu chợt thấy bên ngoài có tiếng hò hét vang trời. Đại nhân sải bước rời khỏi quán rượu, ngẩng đầu nhìn lên, thấy trước cửa hiệu cầm đồ đang ầm ĩ. Lưu đại nhân vội bước qua bên đó, định thần nhìn lại. Thì ra trưởng quầy của quán rượu đang đánh nhau. Không biết họ vì cớ gì sinh ra ẩu đả? Đại nhân vội tiến lên, hỏi:

- Vì chuyện gì mà mọi người bực tức như vậy? Hãy nói ta nghe, xem ra ta có thể phân giải giúp.

Người cửa hiệu cầm đồ tranh nói trước:

- Ông già nghe chúng tôi kể đây: Khi nãy người này tới cầm đồ ở tiệm của tôi. Anh ta mang một cái áo ngoài màu trắng tới cầm hai trăm tiền. Chỉ một lúc sau đã thấy quay lại lấy, trong hai trăm tiền anh ta mang tới có hai đồng tiền mẻ. Bắt đổi lại, anh ta không đổi, còn nói rằng đó là tiền của chúng tôi.

Trưởng quầy rượu vội nói ngay:

- Ông già, ông là người biết rõ vụ này nhất. Khi nãy ông bảo tôi đem cầm chiếc áo này, cầm tiền về quán rượu. Chủ quán thấy vậy nói tôi, bảo tôi chỉ vì mấy đồng tiền bắt khách hàng đem cầm đồ đạc, thế không nên. Lại đưa cho tôi tiền lãi, bảo đi lấy áo của ông về. Tới đây, hiệu cầm đồ đếm lại tiền, thấy trong đó có hai đồng tiền mẻ. Ngay cả nút buộc trên xâu tiền tôi còn chưa cởi ra, thử hỏi tôi sao có thể đổi được tiền của họ?

Đại nhân nghe xong, đưa mắt nhìn chủ hiệu cầm đồ, nói:

- Trưởng quầy, xâu tiền này khi nãy mang tới đây vẫn còn xâu hay đã bị tháo ra?

Dương Đại Thành nói: Ông già còn nguyên xâu.

Lưu đại nhân nói:

- Nếu khi mang tới đây còn nguyên xâu, tiền mẻ rõ ràng là của các anh rồi!

Dương Đại Thành nghe vậy, nói:

- Lão gia này cũng nói xằng rồi! Rõ ràng hắn đã đổi tiền mẻ vào rồi tới đây lừa chúng tôi!

Một tên người làm đứng bên cạnh, nói:

- Chủ quán, chẳng nhẽ ông còn chưa hiểu sao? Chẳng phải khi nãy lão già này nói, trưởng quầy quán rượu tới đây cầm đồ hộ lão già này sao?

Dương Đại Thành nói:

- Chẳng trách nào, hắn nói tiền mẻ là của chúng ta. Thì ra chúng đã thông đồng với nhau từ trước. Nay tới đây lừa bịp bọn ta. Vậy thì thế này. Bắt nốt cả lão già này lại, đánh cho một trận trước, sau đó sẽ giải lên quan trị tội. Nếu ai cũng như quân này, hiệu cầm đồ của chúng ta còn mở cửa làm gì nữa?

Đám người làm nghe vậy, không chút chậm trễ. Một tên lao tới, túm lấy Lưu đại nhân, ôm vào lòng, lẳng một phát khiến đại nhân ngã lăn kềnh, sau đó giơ nắm đấm lên đánh xuống.

Lại nói chuyện chủ quán rượu là Vương Trung nghe nói trưởng quầy của mình đang đánh lộn vội bước ra ngoài. Đưa mắt nhìn sang, thấy một đám người đang ầm ỹ trước cửa hiệu cầm đồ. Ông ta vội chạy qua bên đó, thấy người bên hiệu cầm đồ đang đè ông lão vừa uống rượu bên quán mình xuống để đánh. Vương Trung thấy vậy, nói:

- Không được đánh? Tại sao các vị lại đánh nhau?

Dương Đại Thành liền nói:

- Vì chuyện tiền mẻ...

Rồi kể lại một lượt. Vương Trung nói:

- Có đáng là bao! Cứ thả tay ra, để tôi đổi cho các vị hai đồng ấy là xong thôi mà.

Người của hiệu cầm đồ nghe vậy lúc này mới thả tay ra.

Lưu đại nhân đứng dậy, nói:

- Thực đáng ghét! Lúc nữa ta sẽ nói chuyện với các ngươi.

Tạm gác chuyện Lưu đại nhân phẫn hận lại, chỉ thấy Vương Trung bỏ ra thêm hai đồng tiền nữa. Lúc này hiệu cầm đồ mới cho lấy đồ ra, Vương Trung cùng đại nhân và tên trưởng quầy lại trở về quán rượu.

Lưu đại nhân về tới quán rượu, Vương Trung gọi đại nhân là "ông lão" nói:

- Ông nghe tôi nói đây: hiệu cầm đồ cậy có nhiều người nên không thèm nói chuyện lý lẽ. Vùng Thâm Châu này của chúng tôi chuyên ăn hiếp người khác. Tiền rượu ông không cần phải bận tâm. Người ta thường nói: "Người trong bốn bể đều là anh em". Nói xong hướng vào trong gọi lớn:

- Trưởng quầy của quán bánh rán mau sang đây mà mang đĩa về.

Bên kia lập tức ứng tiếng, chạy sang bên quán rượu. Vương trung nói:

- Lý ca.

Rồi kể lại chuyện khi nãy của đại nhân cho anh ta nghe.

Lý Minh nghe Vương Trung kể xong, nói:

- Lão ca hãy nghe tôi nói đây: Anh đã biếu tiền rượu cho ông cụ, chẳng nhẽ tôi lại tính tiền bánh của ông ta sao.

Nói xong, đưa mắt nhìn sang đại nhân, nói:

- Ông cụ xin hãy nghe tôi nói: Nếu không chê, xin đi theo tôi bên quán tôi còn mấy chiếc bánh, cụ có cần mời lấy mà dùng.

Đại nhân nghe vậy, nói:

- Đâu dám. Ngày khác tôi xin đến cảm tạ.

Lại nói:

- May nhờ hai vị cho rượu cùng thức ăn, lúc nữa tôi sẽ quay lại quý quán. Còn bây giờ tôi phải tới nha môn mua gạo...

Sau đó kể lại cho họ nghe lý do mình tới đây. Kể xong lập tức cầm chiếc túi lên, chân bước ra ngoài, miệng nói với theo:

- Tạm xin thất lễ.

Hai người tiễn đại nhân ra khỏi quán, Lý Minh cũng thuận đường trở về quán của mình. Lưu đại nhân vừa đi vừa nghĩ: Thật hiếm có người như Vương, Lý đây tiền rượu tiền thức ăn đều không tính. Lúc nữa ta phải quay lại đa tạ họ mới được. Còn người của hiệu cầm đồ thật đáng ghét, dám đẩy ta ngã lăn ra đất. May có lão Vương tới cứu kịp, nếu không, đời nào chúng chịu buông tay? Giờ ta hãy tới nha môn mua gạo trước sau đó sẽ về tính số với Dương Đại Thành. Đại nhân vừa đi vừa nghĩ, ngẩng mặt nhìn lên, nha môn của Châu quan đã hiện ra sờ sờ trước mắt. Chỉ thấy, một đám đông cả nam lẫn nữ đang đứng đó đợi mua gạo để đem về nhà. Đại nhân tới ngoài nha môn, dõi mắt nhìn vào, thấy bên trong có một cụ già tuổi độ sáu mươi có lẻ. Đại nhân tiến tới bên cạnh ông cụ, nói:

- Cụ ơi tôi xin hỏi cụ: không biết đến bao giờ mới bán gạo?

Ông lão thấy có người hỏi mình, ngẩng mặt nhìn lên, đánh giá người ấy, chỉ thấy: Trên đầu đội một chiếc mũ cỏ đã rách, chân đi đôi giày vải màu xanh đã cũ mình mặc một chiếc áo thấm đẫm mồ hôi, bên sườn dắt một chiếc túi vải. Thì ra là một người nhà quê. Cụ già thấy vậy, mỉm cười, nói.

_________________