Nàng công chúa gỗ đàn hương

Không gì có thể vui sướng hơn thế, Amanda nghĩ thầm. Cô sẽ nhớ biết bao những buổi tối ngột ngạt ở Calcutta với vị công chúa đầy lôi cuốn này ... những đám mây đầy khói và hương trầm làm tràn ngập căn phòng với những bóng tối di động... giọng nói trong trẻo của Rani, êm dịu như dòng sông chảy, cuộn vòng qua những khúc quanh và chỗ lượn của các truyền thuyết cổ xưa. Amanda cố kiềm những giọt nước mắt đong đầy lên mi.
Rani hút lặng lẽ trong một lúc. Rồi bà đưa ngón tay lên. Tất cả những người hầu đều biến gấp khỏi phòng ngoài Padji to lớn vẫn đứng như tượng bên cửa. Khi số còn lại đi hết, bà bắt đầu:
“Đêm nay, ta kể con nghe về nữ thần Anumati, đó là vị thần mà những phụ nữ không con ở vương quốc quê ta cầu xin con trai hay con gái. Khi bà đáp lời người cầu nguyện, những người phụ nữ sẽ mang quà tới cho bà, tùy theo sự giàu có của họ. Nhưng dù giàu hay nghèo, người mẹ mới phải luôn luôn mang theo một hình được tạc sẵn.”
Rani cầm một bức tượng gỗ nhỏ từ chiếc nệm bên cạnh lên. Amanda đã trông thấy nó từ trước. Thông thường nó đứng trên một cái kệ, cùng với những bức tượng và bùa chú khác trong bộ sưu tập phong phú của Rani. Nó cao khoảng mười inch, một bức tượng tuyệt đẹp tạc hình một phụ nữ đang mỉm cười với bụng nhô cao vì đứa con.
“Từ rất nhiều đời trước,” Rani tiếp tục, “những bức tượng thế này choán đầy đền Anumati, và có những viên đá quý tô điểm cho bức tượng tráng lệ của người. Trên trán người đặt một viên hồng ngọc lớn và trong tay trái là một viên ngọc trai khổng lồ hình giọt nước mắt. Đó là món quà của một hoàng tử và công chúa từ những thời xa xưa. Viên hồng ngọc đến từ hoàng tử, tượng trưng cho máu của sự sống mới: con trai mà Anumati cho đôi vợ chồng không con đó. Viên ngọc trai, là quà của người vợ, tượng trưng nước mắt hạnh phúc khi cô sinh đứa con trai. Viên ngọc này còn hiếm hơn hồng ngọc, được gọi là Giọt lệ vui mừng.”
Bên ngưỡng cửa, Padji khẽ dịch chuyển và ném một cái nhìn về phía bà chủ. Rani vẫn tiếp tục, mắt nhìn vào bức tượng.
“Rất nhiều đời sau, kẻ cướp đã đến và cướp bóc ngôi đền giàu có. Thủ lĩnh của chúng dĩ nhiên phải có những đồ trang sức giá trị nhất. Hắn tháo viên hồng ngọc ra đầy khó khăn. Tuy nhiên viên ngọc trai còn được đặt sâu hơn. Để có nó, hắn phải bẻ cánh tay khỏi bức tượng. Hắn dùng một viên đá thờ đập vào đó và cuối cùng cánh tay cũng bắt đầu rạn nứt. Cùng lúc đó có tiếng ầm ầm khủng khiếp. Các bức tường trong ngôi đền rùng mình và mặt đất rung chuyển. Những tên đồng bọn của hắn sợ hãi bỏ chạy, một số trong lúc vội vàng đã đánh rơi đồ cướp bóc. Hắn vẫn ở lại, vẫn cố gắng lấy viên ngọc trai. Ngay khi hắn bẻ gãy cánh tay, mái đền sập xuống.”
“Anumati ắt phải rất giận dữ,” Amanda lẩm bẩm. “Con không quy trách nhiệm cho bà.”
“Sự trả thù của bà còn lớn hơn thế. Chỉ vài giờ sau khi ngôi đền đổ sập, vài tên trong bọn cướp quay trở lại. Tên đầu lĩnh mới, cũng tham lam như kẻ tiền nhân, nhất quyết phải có hai viên đá vĩ đại ấy. Chúng đào xuyên qua lớp đổ vỡ – một nhiệm vụ nặng nề - và cuối cùng, vào ngày hôm sau, chúng thấy cái xác bẹp dí của tên thủ lĩnh. Viên hồng ngọc nằm trong tay hắn. Viên ngọc trai biến mất.”
Bà nhìn Amanda. “Con nghĩ gì về chuyện đó?”
“Giải thích lô gic là viên ngọc trai bị đè nát thành bột,” Amanda suy nghĩ trả lời. “Nhưng những người thờ phụng Anumati có thể kết luận là bà lấy đi châu báu của mình bởi cái chết và sự hủy diệt đang chiếm đầy ngôi đền thay cho Tình yêu và Sự sống.”
Công chúa gật đầu. “Người ta nói rằng Anumati đã ruồng bỏ ngôi đền bị ô uế và mang tất cả niềm vui theo bà. Vùng đất của ngôi đền cũng được coi là bị nguyền rủa. Người dân của ta đã theo lời khuyên của các thầy tu, không dám dựng lại cả ngôi đền hay thành phố bị tàn phá của họ nữa. Thay vào đó, họ xây những ngôi nhà mới ở một khoảng cách an toàn.”
Bà nhẹ nhàng vuốt trán bức tượng. Sau một lát bà nói, “Giờ đến câu chuyện của riêng đời ta.”
Một tiếng thở dài vọng lại từ ngưỡng cửa. Công chúa làm như không hề nghe thấy chúng.
“Lúc ta còn trẻ tuổi hơn con nhiều có một hoàng tử Punjab tới chiếm vương quốc của cha ta,” bà nói. “Khi kẻ chinh phục này khảo sát nơi ở mới của mình, hắn phát hiện ra hai thứ. Một là ta. Để tăng cường sức mạnh cho địa vị chính trị của mình, hắn lấy ta làm vợ. Hắn cũng phát hiện ra ngôi đền đổ nát. Lòng tham của hắn còn lớn hơn nỗi sợ những lời nguyền, hắn ra lệnh phá hủy ngôi đền. Rồi hắn đào lên tất cả châu báu mà kẻ cướp để lại trong khiếp sợ. Hắn cũng tìm thấy chiếc sọ của tên thủ lĩnh, và trong đó”- bà ngừng lại một chút –“là Giọt lệ vui mừng.”
Amanda cố kìm miệng há ra. “Trong chiếc sọ?” cô ngờ vực hỏi. “Làm sao nó lại ở đó?”
Rani nhún vai. “Ai biết được? Nó nằm đó, không bị phá hủy sau gần một thế kỷ. Chồng ta đưa nó cho ta, trước mặt toàn thành phố. Hắn là một con lợn nhưng xảo quyệt. Trước mặt họ, hắn đưa nó cho ta. Sau lưng, hắn lấy lại nó – để giữ an toàn, hắn nói. Hắn cho phép ta cầm một số đồ trang sức rẻ tiền, và cái hình này, vật duy nhất không bị phá hủy trong ngôi đền đổ. Ta không hài lòng,” bà thêm vào với nụ cười khẽ.
Có tiếng khịt mũi lớn ngoài ngưỡng cửa.
“Cái gì làm ngươi phật ý thế, Padji?” Công chúa hỏi.
“Không có gì, thưa chủ nhân.”
“Thế thì im lặng đi.” Bà quay lại phía Amanda. “Có một lần và chỉ một lần trong đời ta đã yêu,” Rani nói. “Ta không nói về tình yêu bình thường, cái mà ta đã có thừa thãi, ta nói về một tình yêu lớn, tình yêu chi phối tất cả, tình yêu như mọi người mới đọc hoặc xem ở các vở kịch nhưng chưa từng trải qua trong đời. Trong truyền thuyết của con, đó là tình yêu của Tristan và Isolde. Trong xứ ta, đó là tình yêu của Krishna và Radha.”
Sau một lúc cân nhắc, Amanda nhẹ nhàng nói, “Con nghĩ ý người là tình yêu tội tỗi.” Cô đỏ mặt khi nói, không phải vì bất cứ lý do đoan trang nào, mà vì nói về tội lỗi với Rani thì ... ôi, thực sự là lố bịch. Đạo đức của bà không được định nghĩa theo Nhà thờ Anh quốc hay xã hội nước Anh.
“Phải,” người đàn bà Ấn điềm đạm đáp lời. “Tình yêu tội lỗi.” Bà lãng đãng rít một hơi từ ống tẩu.
Trong lúc chờ đợi phần còn lại của câu chuyện, Amanda chăm chú nhìn bà, cố gắng ghi nhớ những thứ xung quanh bà, bởi đây có lẽ là lần cuối cùng. Nặng trịch khói thuốc và hương trầm, những căn phòng này sẽ làm kinh hoàng các phu nhân kiểu như Eustacia, và hầu hết các quý cô dòng dõi quý phái người Anh. Họ sẽ nhìn nhận nơi này như một hang ổ tội lỗi. Rõ ràng là Rani Simhi trong trí tưởng tượng của họ giống một người đàn bà nguy hiểm với bề dày thành tích tội lỗi.
Có lẽ đó là tội lỗi, Amanda ngẫm nghĩ. Dù thế nào thì thế giới của công chúa cũng rất hấp dẫn, và Amanda hạnh phúc ở đây hơn bất cứ nơi nào cô có thể nhớ. Dù là truyền thuyết hay lịch sử, vũ trụ mà người bạn Ấn Độ của cô vạch ra cũng là một thế giới mơ ước, quyến rũ như truyện thần tiên. Nó cũng bình yên như thế bởi Amanda chưa từng bước vào những trang sách ấy.
Một cơn gió nhẹ thoảng đưa từ khu vườn, mang theo hương hoa và mùi thơm ngát của những luống cỏ vertiver được cắt tỉa trên lối đi. Có thứ gì khác, Amanda nghĩ, hít một hơi thật sâu, trầm hương chăng?
“Chồng ta trở thành một trong những vương công quyền lực nhất Ấn Độ,” Rani tiếp tục. “Do vậy người Anh nhanh chóng tới để thuyết phục ông ta chấp nhận sự bảo hộ của họ thay vì người Pháp. Trong số họ có một người, to lớn tóc vàng. Mái tóc anh lấp lánh những tia sáng vàng của mặt trời và trong mắt anh là biển cả long lanh. Ta nhìn thấy anh và tình yêu thiêu đốt ta. Niềm đam mê ấy khiến ta mạo hiểm với cái chết, với hình phạt vì ngoại tình. Richard Whitestone trờ thành người tình của ta, ta bỏ chạy cùng anh ấy.”
Padji kêu lên. “Ôi, chủ nhân, giá mà tôi cắt trái tim con chó đó!”
“Giữ mồm miệng,” chủ nhân của gã nói. “Bạn ta không muốn nghe những lời lảm nhảm ngu dốt của ngươi đâu.” Bà quay lại phía Amanda. “Đôi khi hắn cứ như đứa trẻ. Hắn cứ nghĩ mọi thứ đều có thể được giải quyết nếu cắt mất trái tim. Người ta không thể giải thích nổi cho hắn. Hắn không phải là đàn bà.”
Ánh nhìn của Amanda quét từ người hầu sang bà chủ. Cô hiểu ra. “Người tình đã phụ bà.”
Công nương rùng mình. “Đàn ông thật dễ lộn xộn. Một đêm ta thức dậy và thấy người tình của ta đi mất.”
“Hắn lấy mọi thứ,” Padji gầm gừ. “Đồ nữ trang-“
“Anh ấy lấy từ một tên trộm,” bà chủ của anh ta chữa lại. “Chỉ có bỏ rơi người chồng của ta thì sẽ là sự trả thù không tương xứng với thói tàn bạo ích kỷ của hắn. Ta đánh cắp châu báu của hắn, lấy những gì hắn thấy thực sự quý giá, vàng và đồ trang sức. Nhưng đó không hẳn là sự trả thù. Người tình và ta phải sống bằng vài thứ và anh ấy không phải là một gã trai trẻ giàu có.”
“Song, hắn lấy đi mọi thứ? Bỏ rơi bà và để bà cơ cực? Dù bà có ăn cắp châu báu hay không, thì đó vẫn là một việc làm ti tiện,” Amanda phẫn nộ nói.
“Có nhiều thứ nữa chưa được lộ ra,” Rani đáp, “khi chuyện xảy đến với ta. Sau này ta biết chồng mình đã thuyết phục người đàn ông Anh đó quyến rũ và mang ta đi.”
Miệng Amanda rớt xuống.
“Chồng ta dần dần thấy sợ ảnh hưởng của ta. Hắn nôn nóng muốn loại bỏ ta, nhưng không dám giết ta vì sợ nổi loạn. Tuy nhiên nếu ta bị tội ngoại tình, người dân của ta sẽ săn đuổi và bắt ta phải chết, trong lúc đó hắn đứng bên, trong sạch, một người chồng bị thương tổn.”
“Trời ơi.”
“Như ta kể với con, hắn xảo quyệt. Ngoài ra, hắn còn phản bội đồng minh người Anh của hắn nữa. Hắn đã hứa cho Richard Whitestone một phần thưởng đáng kể, cái mà hắn lại không đưa. Do vậy người tình của ta lấy phần bồi thường từ ta.”
“Điều ấy khó lòng mà bào chữa nổi cho hắn,” Amanda nói, lau lau trán. “Con biết người tin mọi chuyện đều có mặt kia của nó, nhưng tất cả những gì con thấy là tên vô lại.”
“Chính thế đấy, memsahib[5],” Padji nghiêm túc công nhận. “Tôi đã có thể bắt và giết hắn nhưng chủ nhân của tôi không cho phép điều đó. Ngay cả khi -”
[5] memsahib: tiểu thư, phu nhân
“Ta đã bị phản bội. Thế thì sao?” công chúa ngắt lời. “Đàn bà luôn luôn bị phản bội. Nhưng ta thành công. Không phải người đàn ông Anh này đã cho ta biết Ngọn Lửa Tình Yêu, điều mà ta quá ít trải nghiệm hay sao? Không phải anh ta đã giải thoát ta khỏi tên chồng của mình và mang ta đi an toàn hay sao? Trong những tháng chồng ta nằm chết vì bệnh sốt – ta bị để dành cho sati[6]. Thay vì bị thiêu cùng hắn, ta được tự do, cách xa nhiều dặm. Không phải ta đã tìm một người chồng khác, đáng yêu và đáng giá, người trao cho ta những đứa con trai khỏe mạnh và sự giàu có hay sao?”
[6] sati: tục lệ hỏa táng người chết ở Ấn Độ
Suốt lúc nói, giọng bà vẫn điềm tĩnh và lãnh đạm, Rani tiếp tục vuốt ve bức tượng.
Sau một lúc im lặng, bà nói, “Mặc dù lấy mọi thứ khác, Richard Whitestone để lại cho ta hình này. Một đêm nọ khi ta nằm khóc vì anh ấy, Anumati đến với ta trong giấc mơ. Sớm hay muộn, người nói, ta sẽ khám phá ra ý nghĩa của sự chịu đựng này, và kết thúc của nó. Vật mà người tình để lại là món quà của người cho ta, thứ mà người ban đầy phúc. Đây là lời hứa của người, và người giữ lời.”
Bà có thể thấy sự không hài lòng trên mặt Amanda lúc ấy, bởi bà cười phá lên. “À, bạn trẻ của ta, vấn đề tình yêu vẫn làm phiền con.”
“Người nói cứ như thể người tha thứ cho hắn vậy,” Amanda nói, “nhưng dù thế nào thì hắn cũng cư xử thật đáng ghê tởm. Hắn cư xử như một – một tên điếm đực. Rồi hắn ăn trộm hết những gì người có.”
“Chỉ là những hành động của một người đàn ông tuyệt vọng. Song ta không nghi ngờ rằng anh ta đã yêu ta. Những đam mê như vậy không thể giả vờ được. Có lẽ điều đó làm anh ta tuyệt vọng nhất, vì tình yêu của chúng ta là thứ tình yêu điên rồ và say mê ngay tức thì.”
“Nếu đó là một kiểu điên rồ,” Amanda ngẫm nghĩ nói, “thì chẳng nghi ngờ gì nó là lừa đảo. Như người nói đấy, hầu hết chúng ta chỉ đọc về nó- nhưng các câu chuyện luôn luôn là bi kịch, như của người cũng có vẻ thế.”
“Bi kịch gì?” tiếng đáp lại lãnh đạm. “Sau đó ta đã tìm thấy hạnh phúc.”
“Nhưng bị phá hủy, ít nhất là vậy,” Amanda cãi, gần như không hiểu sao cô lại cần tranh cãi thế. “Con không biết về Krishna và Radha, nhưng còn về Tristan và Isolde? Về Romeo và Juliet?”
“À, phải,” công chúa nói. “Romeo và Juliet. Ta đã đọc tác phẩm của nhà thơ vĩ đại của con nhiều lần. Một cảnh tuyệt đẹp ở trong vườn. Nàng gọi người tình, như ta gọi người tình của ta trong sầu khổ và cô đơn.” Rồi bà trích lại bằng tiếng Anh trong lúc đăm đăm nhìn về hướng khu vườn của bà, “Ôi, bởi tiếng người nuôi chim,/ dụ con ó ấy quay về.”
Rani Simli vẫn là một người đàn bà đẹp. Khi bà nhẹ nhàng ngâm mấy lời khao khát ấy, nét mặt bà cũng dịu lại và trong giây lát, Amanda nhìn thấy trong bà người con gái trẻ đã biết đến đam mê cuồng nhiệt. Lúc đó, Amanda gần như ghen tị với bà. Gần như.
“Bà có dụ hắn ta quay lại không?” cô thầm thì hỏi.
Cái nhìn mơ hồ và dịu dàng của công chúa quay lại với cô. Bà mỉm cười.
Padji nhúc nhích không ngừng.
“Chúng là làm Padji buồn chán quá mức kiên nhẫn nhỏ bé của hắn rồi,” bà chủ của hắn mỉm cười, giọng bà lại sôi nổi hẳn lên, “và ta đã giữ con quá lâu với các câu chuyện của ta. Nhưng hắn hiểu,” bà thêm, ném cho người hầu một cái nhìn cảnh cáo, “là con cần biết câu chuyện, bởi vì giờ đây bức tượng sẽ thuộc về con, bạn yêu quý của ta.” Vừa nói bà vừa đưa hình gỗ đàn hương cho Amanda.
Amanda kinh ngạc cầm lấy.
“Vật của Anumati là món quà của người đàn bà, được truyền từ mẹ sang con gái. Ta không có con gái ruột, nhưng con sẽ thành con gái yêu của ta. Vì thế ta truyền nàng Công chúa cười cho con. Cầu cho những lời ban phúc của người sẽ mang thêm hương vị cho cuộc đời con, như con đã làm cho cuộc đời ta, bé con.”
Sau ấy không phải là màn nước mắt lưng chừng nữa, mà là một trận lụt gió mùa, đến mức Amanda hầu như không thấy đống quà mà Padji chất đống phía trước cô, hầu như không lĩnh hội hết những lời tạm biệt yêu thương của Rani. Lụa là, khăn kashmir, nước hoa, và hương trầm – mọt thứ châu báu của rajah[7]. Amanda phản đối sự dồi dào này một cách vô ích. Công chúa bác hết những lời phản đối.
[7] rajah: vương công, tiểu vương Ấn Độ
“Nếu con ở lại cùng ta, con gái, thì ta sẽ tô điểm cho con,” bà nói. “Cũng như thế, ta sẽ tìm cho con một người chồng tốt, cao lớn, khỏe mạnh và đáng yêu. Thật không may ta chưa tìm ra ai đáng giá kịp lúc.”
Amanda cất tiếng khúc khích cười đầy nước. Phụ nữ Ấn Độ thường kết hôn ở tuổi dậy thì. Với hai mươi sáu tuổi, ngay cả theo tiêu chuẩn ở nước Anh cô cũng ở thời đến bàn thờ quá trễ rồi.
“Thế tốt hơn đấy,” Rani nói. “Chúng ta chia tay bằng những nụ cười.” Bà ôm Amanda rồi nói thêm, “Nếu ta tìm thấy một người chồng cho con, ta sẽ gửi hắn về nước Anh, đừng sợ.”
Giữa sự nhộn nhạo của quà cáp trao đi tráo lại, họ không nghe thấy tiếng sột soạt nhẹ nhàng trong khu vườn tối phía trước hay tiếng bước chân nhẹ như lông chim lẫn vào trong đêm.