【1. 11 hiệu ứng cánh bướm
Một ngày mùa đông năm 1961, Edward Lorenz người Đức đã tạo ra một chương trình máy tính để dự báo thời tiết. Để chính xác, ông ta phải dùng máy tính giải mã 13 phương trình mô phỏng khí quyển trái đất. Vì khảo sát một phương trình cần rất nhiều dữ liệu nên ông ta đi đường tắt, không áy tính vận hành từ đầu mà tiến hành từ giữa. Ông ta đánh số liệu vừa phát ra để tính toán giá trị ban đầu, sau đó đi qua đại sảnh xuống lầu uống một tách cà phê. Một tiếng sau, ông ta trở về thì có một chuyện bất ngờ xảy ra. Ông ta phát hiện thời tiết đang biến đổi lệch khỏi quỹ đạo, trong khoảng thời gian ngắn, giống như đã hoàn toàn biến mất. Thực hiện thêm một bước tính toán nữa cho thấy, chỉ cần một sự sai biệt rất nhỏ thì nhanh chóng có khả năng trở thành sự khác biệt cực lớn. Máy tính không bị lỗi, vì thế Lorenz nhận định, ông ta đã phát hiện ra một hiện tượng mới: “Giá trị ban đầu của tính bất ổn định”. Một con bướm vỗ cánh ở Brazil, mấy tháng sau có thể gây ra một trận bão ở Mỹ!
Tại hội nghị phát triển khoa học Mỹ lần thứ 139, Lorenz đã phát biểu luận văn 《hiệu ứng cánh bướm》 của mình, đề tài này nghe như phán đoán suy luận vô lý nhưng lại sinh ra một trong những lý thuyết vĩ đại nhất thời đó: lý thuyết hỗn độn. Tức là: tình trạng mới đầu phát sinh sẽ biến hóa vô cùng, trải qua sự phóng đại không ngừng, trong tương lai sẽ không thể đo lường được sự khác biệt to lớn.
“Lý thuyết hỗn độn” xuất hiện làm cho vật lý học và khí tượng học phát triển một bước rất lớn, nhưng cũng nhiều người không tin có “hiệu ứng cánh bướm” này, một câu nói vô tâm, một chuyện mờ ám, thậm chí một ánh mắt sẽ làm cho thế giới này sụp đổ? Không thể nghi ngờ, có. Chẳng qua… lý thuyết này không phổ biến nên không thấy rõ được kết quả tệ đến thế nào thôi.
Nhưng sức hấp dẫn lớn nhất của “lý thuyết hỗn độn” không chỉ thuộc phạm vi của vật lý học, mà thuộc triết học, nó ảnh hưởng tới quyết định của “thuyết nhân quả”.
Nói cách khác, thế giới là không thể đoán trước được.
Beta】
Gần đây Hạng Phong có cảm giác thiếu thời gian, vừa nghỉ Tết xong, đủ loại công việc đã nhét vào lịch công tác của anh. Lật xem lịch bàn, anh bỗng phát hiện ra hai năm qua mình không có thời gian nghỉ ngơi, luôn bận việc dệt ra đủ loại câu chuyện cho tiểu thuyết của anh, cuộc sống lại trống rỗng.
Anh đóng laptop lại, đồng hồ trên tường biểu thị hiện giờ là 10:45. Ngoài cửa sổ, thành phố chìm trong bóng đêm vẫn tản ra ánh sáng, sự mệt mỏi kéo tới nhưng anh không buồn ngủ, anh có thói quen đi ngủ lúc đêm khuya, đây là một loại tâm lý ỷ lại, rất khó thay đổi.
Trên bàn, điện thoại di động vang lên, là Lương Kiến Phi gọi tới.
“Tôi muốn nhắc anh, đừng quên buổi chiều ngày mai có một buổi tọa đàm.”
“Tôi biết rồi.” Anh cầm lấy lịch bàn, trong ô vuông ngày mai ngoại trừ viết ”Phát sóng trực tiếp” còn ghi ”Đại học”, nhưng còn một việc khác anh không ghi, chính là sáng mai tới bệnh viện thăm Hạng Tự và Tử Mặc - à, còn có đứa cháu mới sinh vài ngày của anh nữa.
“Nhớ đi ngủ sớm một chút.” Có lẽ cô biết anh ham ngủ nên cố ý nhắc nhở.
“Tôi chỉ lo lắng buổi tọa đàm chiều mai, có thể kết thúc lúc hai giờ không…” Anh day day huyệt thái dương, trong đầu lặng lẽ tính toán thời gian.
“Đương nhiên không có khả năng, hội nghị kéo dài liên tục tới bốn giờ chiều.”
“?”
“Nhưng tôi sẽ xin bọn họ cho anh nói đầu tiên, như vậy khoảng hai giờ sẽ xong. Anh không phải cho rằng đây là buổi tọa đàm của mình anh chứ?”
“… Đương nhiên không phải.” Mới là lạ.
“Muốn tôi đón anh không?”
“Ừ, cô ở cổng trước đợi tôi.” Anh đưa xe đi sửa, khi đã sửa được một nửa, nhân viên cửa hàng gọi điện cho anh nói linh kiện nào đó phải một tuần sau mới về, mà linh kiện ban đầu trên xe đã bị hủy.
“… Anh thật không khách khí chút nào.”
“Sao tôi phải khách khí với cô?”
Đầu kia điện thoại trầm mặc trong giây lát, chẳng những không tức giận, ngược lại còn mang theo ý đùa cợt: “Đại tác gia, ở trên địa cầu này, ngoài tôi ra còn có ai chịu được người vừa xấu tính vừa cứng nhắc như anh?”
Hạng Phong muốn nói gì đó nhưng cuối cùng vẫn nhịn xuống.
Gác điện thoại, anh cầm lấy một quyển sách mà gần đây đang đọc, lật trang sách, anh bỗng đặt xuống. Anh đi tới phòng bếp, lấy sữa trong tủ lạnh, đổ ra nồi, cho vào lò vi sóng, đặt thời gian, rồi dựa vào quầy bar im lặng ngẩn người.
Nhớ lại lời cô vừa nói, thật ra chỉ đối mặt với cô, tính tình anh mới có thể trở nên làm người khác thấy khó chịu. Nhưng những lời này được nói ra, chính anh cũng ngây ngẩn cả người, vì sao chỉ có cô anh mới như vậy?
Anh cười khổ, trên nồi tỏa ra hơi nóng, anh đem sữa đổ vào ly thủy tinh, thêm một chút sốt táo, khi hai hương vị hòa quyện trong miệng, anh cảm thấy dâng lên một niềm hạnh phúc đơn giản.
Uống sữa xong lại miễn cưỡng xem hai trang sách, Hạng Phong bị sự mệt mỏi đánh bại, anh không khỏi cảm thán sữa quả nhiên có tác dụng giúp ngủ. Nằm trên giường, nghĩ rằng sắp đến một ngày làm việc bận rộn, anh nhắm mắt lại.
Hạng Phong bị từng đợt chuông đánh thức, như là có gì đó đập vào mặt bàn tới tấp, đồng thời có cả tiếng ”Ong ong” trầm thấp vang lên. Anh bắt mình mở to mắt, nghe trong chốc lát mới phân biệt ra đó là âm thanh của di dộng trên tủ đầu giường đang rung.
Anh đưa tay sờ lấy di động, màn hình hiện lên ba chữ “Lương Kiến Phi” như thường lệ.
“A lô?...”
Lương Kiến Phi bị âm thanh ngái ngủ của anh làm sợ tới mức sửng sốt vài giây: “Anh… Anh còn chưa dậy?”
“Ừ…” Hai mắt anh nhìn xung quanh tìm kiếm bất cứ thứ gì biểu thị thời gian.
“Tôi đã ra ngoài, hôm qua anh nói khi nào tôi đi thì gọi cho anh.”
“Ừ…” Anh nhớ rõ.
“Khoảng 20 phút nữa tôi đến nhà anh, tôi nghĩ đối với anh mà nói chắc là đủ rồi.”
Gác điện thoại, Hạng Phong gãi đầu, đứng dậy đi vào phòng tắm. Thực ra Lương Kiến Phi nói đúng, 20 phút đối với anh là đủ rồi, thay áo sơ mi và áo vest, anh gọi điện cho Hạng Tự, nói sáng nay anh không thể tới bệnh viện, có lẽ chỉ có thể đợi đến lúc sau bữa tối.
Vừa gọi điện xong, chuông cửa liền vang lên, anh vừa vuốt lại cổ áo sơ mi vừa cầm ống nghe hiển thị, nhưng trên màn hình không có một bóng người.
“Hạng Phong! Anh xong chưa?” Lương Kiến Phi đập cửa hô to.
Anh bất đắc dĩ buông ống nghe ra mở cửa, hoá ra cô đã lên đây rồi.
“A…” Cửa vừa mở ra, Lương Kiến Phi đánh giá anh từ trên xuống dưới, “So với tưởng tượng của tôi thì tốt hơn chút ít, nhưng chúng ta tốt nhất nên xuất phát trong vòng 5 phút nữa, bởi vì lúc tôi đến đã tắc đường rồi.”
Anh gật đầu, xoay người tìm áo gió màu đen.
“Ở đây này!” Cô kêu lên.
Anh cúi đầu, nhìn thấy áo gió đang khoác trên lưng ghế bên cạnh bàn ăn.
“Trước ngực anh bị ướt rồi.” Cô nói thêm.
Anh đứng trước gương, phát hiện trước áo sơ mi màu xám quả nhiên có vết nước đọng lại không lớn không nhỏ, có lẽ lúc rửa mặt không may dây vào.
Một chiếc khăn quàng cổ màu xám được khoác lên cổ anh, người kia còn quấn lấy vài vòng, cẩn thận đánh giá một phen mới đắc ý nói: “Rất tốt.”
Tay cô chỉ thỉnh thoảng chạm vào da anh, hoàn toàn bất giác, anh kinh ngạc nhìn đôi nam nữ trong gương, trong lúc hoảng hốt có một loại cảm giác mơ hồ.
“Anh còn muốn mang thêm cái gì sao?” Cô ngửa đầu hỏi anh, hết sức chăm chú.
Anh bỗng nhiên cảm thấy trên đôi má của mình ấm áp bởi lúng túng, vì thế anh lập tức quay người sang chỗ khác, nói: ”Ừ… Có vài thứ muốn cầm theo, tôi vào trong lấy.”
Anh trốn khỏi cô đi vào trong phòng ngủ, nên mang gì hôm qua anh đã chuẩn bị hết cho vào trong ba lô, anh xách ba lô nằm trong góc tường, điều chỉnh lại tâm tình trong chốc lát rồi mới thong thả ra ngoài.
Khi xuất phát, Lương Kiến Phi kỳ quái nhìn áo gió trên tay anh liếc mắt một cái, hỏi: “Anh không mặc sao?”
Anh cười khổ, thấp giọng trả lời: “Không cần, tôi thấy hơi nóng…”
Ấn tượng của Hạng Phong về vườn trường đại học lúc vào đông là tiêu điều và vắng vẻ, phần lớn sinh viên sau khi thi xong đã về nhà, cho nên anh nghĩ người tham gia tọa đàm hôm nay không nhiều. Nhưng ngoài dự kiến của anh, khi anh và Lương Kiến Phi vào hội trường, phát hiện chỗ ngồi đã bị chiếm gần hết. Mọi người yên lặng ngồi vào chỗ, chờ đợi hội nghị bắt đầu.
Đợi hai người ngồi vào chỗ, người chủ trì bước lên sân khấu, thao thao bất tuyệt kể chuyện khôi hài lại lược bỏ lời dạo đầu dài dòng.
“Xem ra,” Lương Kiến Phi nói, ”Đệ tử của anh đã kêu gọi người tới đây.”
“Chỉ mong thế.” Anh đặt hai tay ra sau lưng, tầm mắt dừng ở chính giữa sân khấu, chiếc ghế da màu đỏ có dán tên anh.
“Anh diễn thuyết chủ đề gì thế?” Cô hỏi.
Hạng Phong nhíu lông mày, đem tầm mắt chuyển tới khuôn mặt của Lương Kiến Phi: “... Chủ đề gì?”
“!” Cô cũng nhìn anh, vẻ mặt kinh ngạc, “Tôi... Tôi không phải đã bảo với anh chuẩn bị một chủ đề sao?”
“Cô đùa gì thế...” Lúc nói lời này anh còn khẽ cười, nhưng sau khi nhìn ánh mắt nghiêm túc của cô, khuôn mặt lại bỗng chốc kéo dài ra, “Tôi còn tưởng đây là buổi tọa đàm cá nhân, chỉ cần trả lời câu hỏi là được rồi.”
Hai người cứ như vậy kinh ngạc nhìn đối phương đến tận khi người chủ trì dùng thanh âm vang dội mà rõ ràng nói: “Các vị, chúng ta cùng vỗ tay nhiệt liệt hoan nghênh tiểu thuyết trinh thám gia nổi tiếng - Hạng Phong tiên sinh.”
Dưới sân khấu lập tức vang lên tiếng vỗ tay sôi nổi.
Chuyện đến nước này, Hạng Phong ngược lại hoàn toàn bình tĩnh, anh ung dung đi đến nơi đèn pha chiếu xuống, kính cẩn khiêm nhường khom người, ngồi xuống ghế dán tên anh ở giữa sân khấu.
Tính cả người chủ trì hội nghị thì tổng cộng có bốn chỗ ngồi, nhưng giờ chỉ còn một mình anh, anh mở mic, dùng câu “Chào mọi người” để thử âm, tiếp theo nhìn xung quanh sân khấu, anh lộ ra nụ cười hoà nhã lại hơi ngượng ngùng:
“Thực ra, vừa rồi tôi vì không biết chọn chủ đề gì trong buổi gặp mặt với mọi người hôm nay mà cảm thấy bối rối,” anh dừng một chút, thu hồi nụ cười, nghiêm túc và thành khẩn nói tiếp, “Nhưng tôi nghĩ, nói về một chủ đề trong một giờ, không bằng cùng mọi người ngồi nói chuyện phiếm.”
Dưới sân khấu im lặng một lúc, tiếp theo tiếng vỗ tay phát ra, so với ban nãy còn nhiệt liệt hơn.
Hạng Phong mỉm cười như trút được gánh nặng: “Nhưng chỉ có tôi nói chuyện với mọi người thì dường như quá buồn tẻ... Xin mời người cộng tác và đối địch lâu nay của tôi - Lương Kiến Phi tiểu thư.”
Điều khiến mọi người bất ngờ là, tiếng vỗ tay bây giờ quả thật có thể dùng từ chấn động mà hình dung, thậm chí có nam sinh dưới sân khấu quá hưng phấn mà huýt sáo.
Lương Kiến Phi nhanh chóng từ hậu trường đi ra, anh thậm chí có thể tưởng tượng khi cô nghe câu nói kia của anh nghiến răng nghiến lợi tới cỡ nào. Nhưng bây giờ, cô thong thả bước tới, “mặt mỉm cười” đi về phía anh, giống như... ngay từ đầu bọn họ đã thông qua ý tưởng này.
Ngọn đèn pha nhân cơ hội chiếu tới cô, lúc này anh mới phát hiện ra, hôm nay cô cũng mặc âu phục màu đen giống anh, khi ngọn đèn chiếu rọi chiếc áo dệt kim màu xám bạc bên trong, dường như tỏa ra ánh sáng mơ hồ, bên dưới là quần đen và giày da, anh bỗng nhiên nghĩ đến, cô rất ít khi mặc váy - không, là gần như chưa hề mặc qua.
Cô đi vòng qua anh, ngồi xuống một chỗ khác, giữa bọn họ là một ghế trống, anh không khỏi liếc nhìn cô.
“Được rồi,” anh tựa lưng vào ghế, cầm mic nói, “Thời gian nói chuyện phiếm bắt đầu.”
Lập tức có vô số cánh tay giơ lên, anh yêu cầu nhân viên đưa mic tới ột nữ sinh ở hàng ghế thứ ba.
“Tôi mới đọc chương mới của ngài trên tạp chí, tôi cảm thấy so với các tác phẩm trước đây, phong cách có sự thay đổi rất lớn, có phải về sau sẽ tiếp tục sử dụng phong cách này không?”
Hạng Phong không hề lộ ra lo lắng, giống như đối với vấn đề như thế này đã sớm có đáp án: “Về tiểu thuyết lần này, tôi nhận được rất nhiều email, có khen có chê. Cá nhân tôi cho rằng đây là một loại thử nghiệm, về phần thử như thế nào, đợi khi hoàn thành mọi người sẽ biết.”
Câu trả lời vừa chấm dứt, một vài cánh tay khác lại giơ lên, lần này mic được chuyển ột nam sinh.
“Anh và Lương tiểu thư rốt cuộc có thù hận gì không?”
Dưới sân khấu vang lên tiếng cười nhưng nghe ra không có ác ý, Hạng Phong và Lương Kiến Phi liếc nhìn nhau cười khổ, anh đáp: “Nếu nói chúng tôi có thù sâu oán hận gì đó, tôi nghĩ không có - cô ấy không lừa gạt tiền của tôi, tôi không phải là hung thủ giết ba cô ấy...”
Mọi người đều cười ha ha, nhưng nam sinh kia lại nở ra nụ cười kỳ quái.
“Nhưng mọi người thường thấy, đối với cùng một sự kiện, chúng tôi có cái nhìn hoàn toàn tương phản,” anh tiếp tục nói, “Đây là nguyên nhân chúng tôi không hề cố kỵ mà tranh chấp. Như lời giới thiệu của tôi về Lương tiểu thư, chúng tôi vừa là người cộng tác cũng là địch thủ lâu nay, đây là một loại... quan hệ có phần mâu thuẫn. Đương nhiên những điều trên là ý nghĩ của cá nhân tôi, không biết Lương tiểu thư thấy thế nào?”
Lương Kiến Phi kéo khóe miệng, dường như bất ngờ khi anh bỗng nhiên đem củ khoai lang phỏng tay này ném cho cô: “Trên cơ bản... Tôi đồng ý với cách nói của Hạng tiên sinh. Một người khi không có cùng cách nhìn và quan điểm với người khác, như vậy tranh chấp là việc không tránh khỏi, hơn nữa mỗi người đều có quyền lợi biểu đạt của mình, cho nên, nếu không cùng cách nhìn với người khác, vì sao không thể nói ra chứ?”
“Nhưng anh ấy là Hạng Phong mà!” Phía dưới có người la lên, không cần dùng mic.
Cô lộ ra nụ cười khách quan, nhìn sang phía bên cạnh, nơi khoé mắt có hai đường nếp nhăn mảnh khảnh: “Đúng vậy, nhưng tôi không sùng bái anh ấy nha.”
Dưới sân khấu lại có tiếng cười vang, nhưng dường như tất cả mọi người đang cùng bọn họ bắt đầu đùa vui thiện ý. Hạng Phong nhịn không được cũng nở nụ cười, anh còn phối hợp làm động tác nhún vai bất đắc dĩ.
“Vậy trong mắt cô, Hạng Phong là người như thế nào?” Một anh chàng đeo kính đoạt lấy mic hỏi.
“Anh ấy...” Lương Kiến Phi dừng một chút, quay đầu nhìn anh,“Anh ấy là một người sao Hỏa.”
“Vì sao cô nói như vậy?” Chàng trai kia tiếp tục hỏi.
“Mọi người chắc từng nghe qua câu: đàn ông đến từ sao Hỏa, phụ nữ đến từ sao Kim. Cho nên từ góc độ của người phụ nữ, anh ấy chính là người sao Hỏa.”
Các nữ sinh đều nở nụ cười.
“Người sao Hỏa là một người như thế nào?” Anh chàng vẫn không buông bỏ.
“Anh ấy là...” Lúc này, cô không nhìn anh mà trầm mặc vài giây rồi thẳng thắn trả lời: “Anh ấy là một người thiên về quan sát và suy đoán, đồng thời có đầy đủ cơ trí và học vấn phong phú, anh ấy hiểu và gánh vác trách nhiệm bản thân, luôn hết sức hoàn thành nhiệm vụ, đối với công việc rất nghiêm túc, chăm chỉ, không sợ hãi khó khăn, ngược lại dựa vào khó khăn mà đi lên, anh ấy chính trực, hơn nữa giữ vững nguyên tắc của chính mình, anh ấy chính là người sao Hỏa đáng tín nhiệm.”
Dưới sân khấu hoàn toàn im lặng, ngay cả Hạng Phong cũng ngây ngẩn, không ngờ lời nói này từ miệng Lương Kiến Phi nói ra - người luôn tranh cãi với anh Lương Kiến Phi!
“Nhưng đồng thời...” Cô cười khẽ một tiếng, tiếp tục nói, “Anh ấy cực kỳ tự đại, cũng gồm cả đặc trưng chuyên chế và ngang ngược, anh ấy rất biết cách bắt lấy điểm yếu của kẻ thù, lấy điểm này để áp bức, về năng lực nói móc và châm chọc, tôi tin rằng không người địa cầu nào có thể với tới trình độ của anh ấy...”
Mọi người bị lời nói của cô chọc cười lần nữa, tất cả đều ngẩng đầu lên nhìn cô, giống như họ đã quên hôm nay vì ai mới đến đây. Hạng Phong nghĩ, đúng vậy, nếu nói về năng lực đấu võ mồm, Lương Kiến Phi cũng đã đạt tới cảnh giới mà người địa cầu khó lòng với tới, song... Anh lại đối với cô muốn ngừng mà không được.
“Vậy Hạng Phong tiên sinh thì sao?” Một anh chàng đeo kính ngồi phía sau cô gái tiếp nhận mic hỏi, ”Ngài cảm thấy Lương tiểu thư là người như thế nào?”
Anh mỉm cười, bỗng phát hiện chính mình tiếp nhận củ khoai lang phỏng tay này cũng không cảm thấy ngoài ý muốn: “Cô ấy là một người ngoan cố... Một khi cho là mình đúng thì sẽ tranh chấp đến cùng, dù cuối cùng bị chứng minh là sai, cũng sẽ mạnh miệng chống chế. Tính cách của cô ấy nói dễ nghe là kiên nghị, nói khó nghe chính là ‘không thấy quan tài không nhỏ lệ’ - đương nhiên càng đáng sợ hơn là, Lương tiểu thư thấy quan tài cũng không chịu rơi nước mắt.”
Mọi người cười rộ lên, anh hạ tầm mắt, nhìn thấy Lương Kiến Phi dưới gầm bàn đang lặng lẽ giơ ngón giữa với anh... Anh nhíu lông máy, nhưng khóe miệng không nhịn được mà cong lên, cho đến khi tận đáy lòng anh có một loại tâm tình bình tĩnh, hoà nhã và tràn đầy thỏa mãn, anh mới chịu thu lại nụ cười, thản nhiên nói:
“Nhưng mà, tôi cũng thấy cô ấy là người lương thiện, ngay thẳng cùng với một loại tinh thần không bao giờ chịu khuất phục - làm kẻ địch, tôi không thể không nói - đây là một người có phẩm cách đáng được tán dương nhất.”
Anh nhìn cô, phát hiện cô đang nhìn mình, cách chiếc ghế trống, ánh mắt cô phức tạp.
Phía dưới vỗ tay nhiệt liệt, anh không phân biệt được bọn họ vỗ tay do hưng phấn hay xen lẫn sùng bái?
Anh chợt cảm thấy, anh và cô không bị tranh chấp làm mờ mắt, sau mỗi lần tranh luận đối đầu nhau, bọn họ có thể bình tĩnh phát hiện ra ưu điểm của đối phương - điều này có phải nói lên, theo mức độ nào đó, bọn họ rất nhất trí trong hành động?
Rời khỏi hội trường, Hạng Phong vén tay áo nhìn đồng hồ, vừa vặn hai giờ, bọn họ có đủ thời gian tới đài phát thanh.
Từ lúc Lương Kiến Phi lên xe cô không nói lời nào, giống như đang chuyên tâm lái xe. Anh cũng không định sẽ nói chuyện với cô, trải qua cuộc hỏi đáp vừa rồi, trong lòng bọn họ bắt đầu xuất hiện một cảm xúc không rõ rằng, anh nhớ lại ánh mắt phức tạp kia của cô... Chẳng lẽ nói, cô hiểu được điều gì?
“Này...” Lương Kiến Phi bỗng nhiên mở miệng.
“Ừ.”
“Cái kia...”
“?”
“Về sau đừng nói như vậy về tôi được không?”
“...Nói cái gì?”
“Không thấy quan tài không nhỏ lệ ấy...” Cô mím môi, quay đầu nhìn anh, ánh mắt phức tạp.
“...”
“Anh có biết,” cô nói, “Như vậy rất không may mắn!”