Đêm dần về sáng, trời hây hẩy gió, gió sông mát rượi thổi vào những rặngcây ven bờ xào xạc.
Mặt sông đầy nước, lững lờ từng đám lục bình trôi xuôi, ánhtrăng sắp tàn mờ ảo trên từng tàng lá.
Thằng Kha bơi chầm chậm cập mé sông,chiếc xuồng nhỏ chòng chành theo mỗi cái rướn người quăng lưới của nó.
Đâu đótrong xóm có tiếng gà gáy, Kha buông lưới vào lòng xuồng, thở dài, đi chài gần cảđêm nay mà chẳng kiếm được bao nhiêu, nó đành về sớm kịp cho má nó đem cábán buổi chợ sáng.
Nhanh tay bơi, chiếc xuồng ngoặc vào bến sông, nơi có nhữngtàn cây um tùm, đang đưa tay vẹt những cành lá cứ chực quất vào mặt, nó chợtnghe tiếng nói thì thầm cách nó vài bước chân.
Bất giác, nó rợn người, nhớ lại câuchuyện ma ở gốc đa này mà mấy ông bà già hay kể, rằng ma hay xuất hiện vàonhững đêm khuya, lúc bến sông vắng vẻ.
Tiếng thì thầm vẩn vang lên, thằng Khaquay sang, sống lưng ớn lạnh, tay chân run lên bần bật, thấp thoáng qua tán cây lá,dưới gốc đa già buông từng chùm rễ lòa xòa như tóc người là một bóng trắng.
Cáibóng trắng đó từ từ quay lại phía thằng Kha, nó hoảng kinh, bỏ chạy, hai chân cứríu vào nhau, cảm giác phía sau lưng nó có thứ gì đó bám theo, lướt qua những lùmcây xào xạc...Tiếng hót của lũ chích chòe, chào mào thánh thót mổi buổi sáng khiến ôngDương thấy tỉnh táo hẳn ra.
Hơn bảy mươi tuổi thì chỉ có thú vui điền viên cùng lũchim làm bạn.
Ông nheo mắt ngắm mấy cụm hoa vừa nở còn đọng sương mai.
BàDương vừa đi chợ về, chưa kịp bỏ giỏ xuống đã nói ngay:- Ông biết thằng Kha con bà Năm bán cá không?Không đợi ông trả lời bà tiếp luôn:- Sáng nay nó đi chài cá về, không biết bị sao mà bệnh nằm liệt giường luôn.Mê sảng, nói lung tung hết.
Nó nói là nó thấy ma đứng dưới cây đa ở bếnsông đó.
Trời ơi! Nghe nói mà tôi lạnh hết cả người…- Đang nói chưa dứt câu, thấy chồng lững thững bước ra sân, bà gọi với theo:- Ông đi đâu đó?- Tôi đi qua thằng Minh.
Ông trả lời.
Bà nhìn theo, vốn ông không thích nghenhững chuyện hoang đường như thế này.Vừa ra khỏi cổng ông Dương đã gặp ngay tên Lãm, mới sáng mà người gãđã nồng nặc mùi rượu, giương cặp mắt đỏ ngầu lên nhìn ông, gã cười khằngkhặc:- Chào chú Hai!Ông Dương cười nhạt, hỏi cho có lệ:- Không dám, sao mới sáng mà chú đã say thế này?- Đời tôi chỉ có lúc say là vui chú à!Nói xong gã nhếch mép cười, chiếc áo sơ mi phanh cúc để lộ bộ ngực trầnvạm vỡ xăm trổ.
Gã loạng choạng bước.
Ông Dương nhìn theo, khẽ lắc đầu.Cây gậy gỗ của ông gõ lọc cọc trên nền sân lát gạch.
Mấy bụi hoa tường vinở rộ, chập chờn ong bướm, ông đứng giữa sân trầm ngâm nhìn khóm trúcđào, những cánh mỏng manh rơi đầy gốc, cảnh xưa vẩn còn đây, nhưngngười thì…ông thở dài rồi cất tiếng gọi:- Minh ơi!Trong nhà có tiếng trả lời, Minh bước ra, mắt nheo nheo vì tia nắng chiếuthẳng vào mắt.- Bác Hai!Ông Dương giật mình:-Mày có bệnh gì không đó, sao ngó hôm nay mày ốm dữ, sắc mặt xanh xaolắm.Minh lắc đầu:- Con có bệnh gì đâu, tại mấy ngày nay thức đọc sách khuya quá nên thiếungủ thôi.- Ừ, liệu mà giữ sức khỏe đó.Ông thong thả bước đến bàn thờ thắp nhang, ông đưa mắt nhìn lên khuônmặt người quá cố qua làn hương mờ ảo.
Tai nạn bất ngờ đã cướp đi mạngsống hai vợ chồng em trai ông.
Còn thằng Minh, cháu ông, may mắn sốngđược thì cũng chịu cảnh tật nguyền.
Ông nhìn Minh đang loay hoay pha trà,cái nạng gổ thay thế một bên chân bị cụt đến gối.Chiều muộn, hoàng hôn đã ngả sang màu tím sẩm, lũ côn trùng bắt đầu râmran.
Sông tràn đầy nước, gió đưa từng đợt vào lay từng đám rể dài của gốcđa già phất phơ, nhìn xa xa càng gợi lên vẻ kì dị, như mái tóc rũ rượi của côgái, cảnh chiều quê đó thật buồn bã thê lương.
Dưới gốc đa còn vương vãinhững nén hương cháy dở, mùi hương trầm phảng phất.
Tiếng người đàn bàlầm rầm khấn vái:- Lạy cô, thằng con của tôi lỡ dại mạo phạm cô, xin cô tha cho cháu nó…..Tay run rẩy, bà ta cắm nén hương dưới gốc cây, gió hiu hắt thổi, nhữngchiếc lá đa rơi xuống, những cây nhang tắt ngúm, chỉ còn vương vít vài lànkhói mỏng.
Bà Năm hoảng hốt, có tiếng lá xào xạc, bà quay lại, thấp thoángmột bóng trắng như lưới đi trên mặt đất, bà sợ hãi, chắp tay cúi lạy lia lịa:- Lạy cô…lạy cô… cô đừng quở….Lúc bà ngẩn lên, không thấy bóng trắng nữa, xung quanh chợt yên ắng, chỉcó bà với bóng đêm dần trùm xuống.Minh thơ thẩn ra bến sông, trăng vừa lên chênh chếch rọi ánh sáng lấp lánhxuống mặt sông.
Giữa đường anh gặp Lãm, gã ta vẫn say, gờm gờm nhìnMinh.
Gã nhìn theo cho đến khi Minh khuất sau đám cây lá um tùm.
Đôimắt đỏ ngầu vằn những tia máu.Minh nhắm mắt hít thật sâu, gió thổi vào, luồn qua tóc anh mát rượi, từngđám lục bình trổ bông tím ngắt lững lờ, êm ả.
Từ lúc bị cái tai ương khủngkhiếp khiến anh mất cả gia đình và mất cả một bên chân.
Số phận đã cho anhsống, sống mà như chết.
Minh chán nản thở dài.
Một cơn gió lạnh thổi quakhiến anh gai người, mãi suy nghĩ, Minh không thấy phía sau lưng anh, mộtbóng trắng đứng tự bao giờ.Minh quay người lại, giật mình, trước mặt anh từ đâu xuất hiện một cô gái.Cô nhìn anh chăm chăm, đôi mắt to tuyệt đẹp thật buồn.
Mái tóc đen dài làmnổi bật làn da trắng nuột nà.
Cô mặt một chiếc áo lụa trắng, tà áo phất nhẹnhàng làm hình dáng nàng thêm mong manh.
Hình ảnh đó gợi trong lòngMinh một nổi xao xuyến nhẹ nhàng, Minh bối rối:- Cô là…Cô gái lặng lẽ bước đến gần Minh, nhìn ra dòng sông:- Sao anh hay đến đây vậy?Giọng cô nhẹ nhàng, nghe như gió thoảng:- Sao cô biết? Nhà cô ở đâu? Tôi chỉ mới về đây vài tháng nay nên khôngquen biết nhiều.Cô gái quay lại nhìn Minh, đôi mắt cô còn mênh mông hơn cả dòng sôngkia.- Tôi là người ở đây, ngày nào tôi cũng nhìn thấy anh ra đây đứng rất lâu, anhđứng đây để làm gì? Anh không sợ à?- Tôi thấy nơi này mát mẻ lại yên tĩnh nên ra đây ngồi hóng mát, nhà tôi rađây cũng gần.
Mà cô nói sợ, là sợ cái gì?Cô gái cúi mặt, khuôn mặt dường như khuất sau mái tóc đen dài, giọng côlạnh lẽo:- Dân ở đây chẳng ai dám ra đây hết, nhất là vào buổi tối, vì họ sợ ma.Ma à? Minh cười.- Anh không sợ sao?- Không, vì tôi không tin.Cô gái chợt im lặng, cô ngẩn lên nhìn đám rể đa đu đưa theo gió.
Khuôn mặtcô chợt xanh xao, đôi mắt to như tuyền một tròng đen ma quái, từ từ quay lạinhìn anh, có tiếng cười khúc khích ghê rợn nổi lên, Minh hoảng kinh nhìnthấy nơi khóe miệng cô gái, một dòng máu từ từ chảy dài xuống cổ.Minh muốn bỏ chạy nhưng không được, anh dựa hẳn người vào gốc đa nhìncô gái đang từ từ bước đến gần.
Người cô ta cứ lơ lững như không chạm đất.Cô gái từ từ đưa tay….- Minh ơi…! Minh…Tiếng ông Dương gọi bên tai:- Sao mày lại ra đây ngồi, làm tao đi tìm mãi, vào nhà mau.Minh ngơ ngác nhìn ông Dương, rồi nhìn xung quanh, xung quanh chỉ cócây cối và con sông về khuya đen ngòm.
Mặt trăng khuất sau đám mây dày.- Cô ta đâu rồi, bác Hai, bác có thấy một cô gái áo trắng đứng đây không?- Mày nói gì? Tao thấy mày ngồi ngủ ở đây một mình, có cô gái nào đâu?- Không, lúc nãy ở đây có một cô gái đẹp lắm, nhưng….cô ta…Minh chưa kịp nói dứt câu thì ông Dương đã biến sắc mặt, ông vội vã:- Về ngay, mày đứng đây không khéo lại trúng gió, về nhà với tao.Đoạn ông hấp tấp dìu Minh về, hai người vừa quay đi thì trăng từ từ hé tỏaánh mờ mờ, phía dưới gốc đa thấp thoáng bóng trắng cô gái xõa tóc vật vờdưới những đám rễ dài nhìn theo.Minh lên cơn sốt, ông Dương ngồi nhìn Minh thở dài:- Từ nay mày đừng ra gốc đa đó nữa.- Sao vậy bác? Minh chợt dừng lại rồi nói tiếp.
Có ma à?- Không.
Ông Dương chợt thảng thốt.
Đêm khuya gió lạnh mày ra đó khôngnên, mày bị trúng gió rồi đó, không thấy hay sao.Minh nhìn ông Dương:- Hình như ở gốc đa đó có chuyện gì phải không bác?- Chuyện xảy ra cũng khá lâu rồi.
Ông Dương thở dài.
Trong xóm khi đó có mộtcô gái tên là Lụa, rất xinh đẹp.
Bác nhớ cô ta có mái tóc dài đen nhánh.
Cô Lụagia đình gia giáo lại giỏi công việc nội trợ nên có rất nhiều người theo đuổi mốimai, toàn những mối giàu có.
Nhưng cô lại chọn anh thầy giáo vừa mới về dạyở trường làng.
Họ yêu nhau, nhưng rồi đột nhiên khi họ sắp làm đám cưới thìngười ta phát hiện ra xác người thầy giáo chết đuối dưới sông, cô Lụa đau khổđến chết đi sống lại, ngày nào cũng ra sông ngồi khóc.
Rồi vào một buổi chiều,cô ra bến sông rồi không thấy trở lên, ra tìm thì mọi người thấy cô đã trở thànhcái xác không hồn, cô gái đã treo cỗ tự vẫn trên nhánh cây đa già.Ông Dương trầm ngâm:- Chuyện xảy ra lúc con còn chưa ra đời.
Từ nay con đừng ra ngoài gốc đa đónữa.
Bác sẽ tìm người chặt gốc đa đó, để nó khỏi ám ảnh mọi người, ám ảnhnhà này.Minh ngạc nhiên:- Bác nói vậy là sao?- Bác Út của con chính là anh thầy giáo trẻ trong câu chuyện bác mới kể.
Làngười em trai mà ba con thương yêu nhất.
Vì chuyện đó mà bà Nội con đaubuồn mà mất sớm, ba con cũng trở nên ít nói hẳn đi.
Đó như một tai ươngkhủng khiếp giáng xuống gia đình.Minh bất giác nhìn lên bàn thờ, di ảnh người quá cố, khuôn mặt của mộtngười thanh niên trẻ, nhìn giống anh như tạc.
Lòng anh chợt cảm thương chongười con gái chung tình.Tối hôm đó trăng sáng, Minh đứng thắp nhang xong thơ thẩn nhìn ra ngoài,con đường dẩn ra sông sáng rõ như ban ngày.
Chợt Minh nghe như có tiếngai gọi, tiếng gọi vừa gần vừa xa, văng vẳng bên tai.
Như người mộng du,Minh bước theo tiếng gọi đó, ra ngoài, men theo con đường đi đến bến sông.Dưới gốc đa, phất phơ vạt áo trắng, bóng cô gái đứng đó tự bao giờ.Lãm đứng nhìn xuống bến sông.
Hôm nay gã không say.
Cho nên gã thấysợ.
Nhìn Minh đi xuống bến sông, gã không dám đi theo.
Từ lúc Minh vềđây, khuôn mặt của anh khiến gã nhớ lại những chuyện xưa cũ mà gã khôngmuốn nhớ.
Tội ác của gã, tưởng chôn vùi mà nay hiện lên trước mắt, khiếngã lo sợ.
Gã không sợ Minh, mà gã sợ một thứ đã ám ảnh gã bao nhiêu nămqua, ngay tại gốc đa này.Có tiếng cú kêu đêm, đêm nay gã Lãm lại đi theo Minh, đêm nay hắn say,con đường dưới chân trở nên khó đi.
Hắn chửi thầm trong bụng, thằng quènày sao đi nhanh thế.
Chợt hắn dụi mắt, hoảng hốt, gã đã đứng dưới gốc đatự lúc nào, từ chùm rể đa lòa xòa còn vương vào mặt hắn.
Ánh trăng soi rõcả một nén hương cháy dở, tỏa hương ngan ngát.
Lãm rùng mình, từng congió lạnh buốt thấu xương khiến cơn say biến mất, gã vội vàng định rời khỏinơi đáng sợ này, thì…, đám rể đa cứ lòa xòa xuống mặt, Lãm đưa tay vẹt rathì chợt nhận ra thứ mình nắm trong tay không phải là rể đa mà là tóc, tócngười, có thứ gì ươn ướt, nhơm nhớm rơi xuống chảy dài trên mặt gã, Lãmtrợn mắt nhìn lên.
Lủng lẳng trên đầu gã, xác cô gái thắt cổ trên nhánh đa,đôi mắt mở to, nhìn gã.
Lãm thét lên, ngã vật xuống đất.
Hắn cố đứng dậy đểchạy nhưng chân cứ ríu lại, thế là hắn bò, bò thoát khỏi nơi đây.
Tiếng rên rỉvang lên sau lưng hắn, ngày càng gần, càng gần…xoáy vào đầu Lãm.
Hắnđiên dại nhận ra, nãy giờ hắn cứ đứng mãi một chổ, không đi được khỏi cáibến sông này.
Hắn đập đầu xuống đất:- Cô Lụa, cô tha cho tôi, tha cho tôi.
Tôi biết tội của tôi rồi.
Lãm thở dốc.
Vìngày xưa tôi còn trẻ người non dạ.
Vì tôi yêu cô, nên tôi mắc tội lớn.Có tiếng rít như tiếng răng người nghiến chặt, gã ngẩn mặt, lơ lửng trên mặtđất là cô gái, khuôn mặt xám đen khuất sau mớ tóc dài.
Lãm tuyệt vọng chắptay lại lia lịa:- Cô tha cho tôi,….tôi biết tội tôi rồi… tôi giết anh Út, xin cô…tôi sẽ nhangkhói cho hai người đến chết.Ánh trăng lạnh lẽo như tiếng gằn trong cổ họng cô gái, hắt vào mặt Lãm làánh mắt đỏ ngầu, người hắn cứng lại, đôi tay gầy guộc xanh đen đưa rachạm vào da hắn lạnh ngắt, hắn ngữi thấy mùi tanh của máu hắn chảyxuống.Minh như đang mơ ngủ, sự sợ hãi trong lòng anh chợt biến mất khi nhìnthấy cô gái vuốt tóc nhìn anh mỉm cười dịu dàng, nụ cười đó sao anh thấythân thuộc lạ thường.
Dường như trong một lúc anh quên mất mình là ai,dòng sông êm ả đong đầy ánh trăng, ươm màu lên những đám hoa lục bìnhtím.
Họ đi dạo thong thả trên những con đường nhỏ, Minh thấy chân mìnhkhông còn tật nguyền, anh khỏe mạnh bước cùng cô.
Màu áo trắng lấp lánhtinh khôi quấn quýt bên anh.
Chợt đến cuối con đường, cô dừng lại nhìn anh,vẩn đôi mắt buồn đó, Minh toan hỏi thì cô lắc đầu đưa tay nắm lấy tay anh,anh rùng mình vì tay cô lạnh ngắt, bất chợt cô quay người từ từ bỏ đi, Minhcố níu nhưng không được, anh kêu lên…- Mày tỉnh rồi hả con? Giọng ông Dương đầy lo lắng, Minh nhìn xung quanhthì thấy mình đang nằm trên giường.- Mày sốt mấy bữa nay làm tao lo quá!Minh đưa tay lên trán, những cơn mộng mị hư thực còn làm anh bồi hồi.
Cótiếng kèn trống náo động bên ngoài.- Có ai mất hả bác?- Ừ, là thằng Lãm đó, không biết say sỉn miết rồi nó nghĩ quẫn hay sao màtreo cổ chết ở cây đa dưới sông.
Mà tao dặn lần cuối, mày đừng ra đó nữa.Cảnh buồn dể khiến con người ta quẩn trí…Minh thẩn thờ nhìn ra bến, sông nước dìu hiu… và chợt thấp thoáng dướitàn lá, bóng dáng mong manh của một nụ cười dịu dàng, cùng đôi mắt buồnnhìn anh..