Những Mảnh Ghép Của Sự Tỉnh Thức

Trời dần vào khuya, tôi không dùng cơm tối như thường khi mà chỉ uống chút nước lọc và một củ khoai lang nhỏ để cho dạ dày khỏi bị xót. Tôi làm như vậy bởi lẽ sau khi tìm hiểu và hỏi các vị thiền sư tu học ở Trúc Lâm đã lâu, họ đều nói buổi tối không nên ăn quá no hay ăn đồ mặn sẽ gây đầy bụng, khó ngủ. Đặc biệt là những người theo học môn thiền, khi chúng ta ngồi thẳng đem hơi thở xuống một cái bụng đầy thức ăn, sẽ gây khó thở, bị nén hơi và gặp trở ngại lớn trong việc định tâm.

Có nhiều người vì ăn quá no mà khi ngủ rất khó vào giấc, nằm hay ngồi đều khó chịu, nên phải tập uống nước và ăn đồ nhẹ sẽ tốt hơn. Còn với người thiền thì chỉ nên uống nước, khi ngồi sẽ thoải mái, tập trung từng hơi thở mà không còn nhớ cái đói, năng lượng cũng được chuyển hóa vào từng tế bào một cách rõ ràng hơn.

Ăn uống xong xuôi, tôi bước từng bước chậm rãi ra trước thềm gỗ nơi phòng nghỉ mà hướng mặt bầu trời đầy sao, hít thật sâu, cảm thấy từng dòng không khí trong lành và tươi mát đi thật chậm từ mũi đến đáy phổi, sau đó lại thở từ từ cho những mệt mỏi thẩm sâu trong người đi hết ra ngoài. Làm vài lần thấy người nhẹ hẳn.

Đặng một lúc tôi nằm hẳn xuống sàn gỗ, ngó mặt lên bầu trời đầy sao lung linh mà lấp lánh, tu viện không dùng đèn điện cũng không bị ánh sáng bởi điện che khuất đi tầm nhìn. Có lẽ vì vậy mà tôi cảm thấy gần với tự nhiên hơn bao giờ hết, ánh trăng soi sáng vằng vặc, xung quanh là những ngôi sao lấp lánh, những ngôi sao ấy nom như ánh mắt của Thầy khi nhìn chúng tôi vậy, rực rỡ và đầy hi vọng.

Đã lâu rồi tôi chưa thấy thiên nhiên lại đẹp như thế từ hồi bé, vì kinh tế chưa phát triển mà làng xóm không có đèn điện, tôi và mọi người khi ấy sống với ánh trăng với đồng quê. Không có điện thì bắt đom đóm làm đèn, ánh trăng lại càng gần gũi như người bạn thân. Ấy mà cái xã hội này phát triển nhanh quá, tôi nhận thấy mình cách xa tự nhiên từ rất lâu rồi, tự bao giờ mới lại thấy ánh trăng, bầu trời đêm mĩ miều như vậy. Cuộc sống xô bồ, vội vã cũng đẩy đưa khiến tôi dần tách xa với những điều mộc mạc ngày xưa hơn.

Ngắm một lúc, tôi chợt nhớ đến những lời giảng của Thầy lúc chiều, vì để không bị quên và muốn nghiền ngẫm sâu hơn về sự "thấu hiểu" nên tôi đã chuẩn bị sẵn tọa cụ cùng chiếc bồ đoàn mà đặt ngay giữa thềm gỗ.

Chân bắt kiết già rồi tiến hành nhập định, tôi làm như thầy dặn, bắt đầu quán niệm vào từng hơi thở ra vào, chỉ tập trung hơi thở mà thả lỏng tâm trí. Ngồi được độ mươi phút tôi thấy người mình nhẹ phỗng đi, chưa bao giờ tôi tĩnh lặng như bây giờ. Nhưng ngồi thêm mươi phút nữa thì tôi cảm nhận rõ sự chuyển biến trong tâm thức, những hình ảnh cứ từ từ tuôn ra liên tục làm phiền sự tĩnh lặng của tôi. Càng cố tập trung vào hơi thở để đè nó xuống thì những chuyện không vui hay những người làm tôi khó chịu trong công việc lại lần lượt hiện ngày một rõ.

Tôi nhớ tới lời Thầy, buông hết và thấu hiểu bản thân mình để những tư tưởng kia biến mất nhưng không sao làm nổi. Càng ráng ngồi thì những chuyện ấy hiện rõ hơn, thậm chí tôi còn nghe, thấy rõ mồn một hình ảnh cô đồng nghiệp hay cáu gắt, lúc nào cô ta cũng trong trạng thái tức giận và cau có với tôi, tôi thấy như cô ấy lại đang cố gắng nổi giận với tôi như lúc đi làm.

Quá kinh hãi tôi giật mình mở mắt, xả thiền thì cảm nhận được mồ hôi đã lấm tấm trên trán rồi chảy ướt hết lưng áo tự lúc nào. Những chuyện xảy ra lúc ngồi thiền khi nãy cứ loanh quanh trong tâm trí không sao biến mất được, điều ấy khiến tâm tôi rất bứt rứt, thậm chí có chút cáu giận với cô đồng nghiệp kia.

Trầm tư một lát, tôi quyết định đến tịnh xá của Thầy để Thầy bày cho hướng gỡ rối trong tâm. Bước đến phòng của người, ánh đèn dầu vẫn lấp ló phía trong, nhìn kĩ quan sát Thầy một lát, vẫn tư thái ung dung thư thả ấy, vẫn ánh mắt sáng ngời toát lên vẻ từ bi đang chăm chú từng chút viết những dòng sách. Bên cạnh người có để một ly trà, lâu lâu người lại dừng lại để nhâm nhi một chút. Tôi lựa lúc Thầy uống trà mà gõ cửa xin vào, sau đó nhẹ nhàng tiến tới bên nói nhỏ:

- Thưa Thầy, con có một chút khúc mắc trong lòng mong được giãi đáp, nhưng giờ đã khuya không biết Thầy có tiện không ạ?

Thầy ôn tồn nói:

- Chẳng hay con có thắc mắc nào không gỡ rối được, con cứ nói đi ta biết được sẽ giải đáp giúp con.

Tôi từ từ giãi bày:

- Lúc nãy con đang ngồi tập phép quán niệm hơi thở, lúc đầu thấy lòng rất an yên, rất thư thả, nhưng khi được khoảng độ ba mươi phút thì tâm con loạn lắm! Những chuyện mà con không ưng ý hay những người con rất ghét liên tục hiện ra làm phiền đến con. Càng cố đè xuống thì hình ảnh ấy ngày một rõ ràng hơn, không làm sao thoát ra được, con vội xả thiền nhưng những thứ ấy cứ quanh quẩn làm con lại càng ghét họ hơn.

Thầy lại bảo:

- Con nghĩ những cái hiện lên ấy là do con hay do những người con ghét.

- Tất nhiên là do những người đó rồi, họ làm khó rồi cáu gắt với con. Nếu họ đối xử nhẹ nhàng và bao dung hơn thì con đã chẳng phải tổn thương rồi hẳn sâu vào tâm trí như vậy. Tôi khảng khái trả lời.

Lúc này Thầy đi vào trong phòng lấy ra 2 chén nước, một chén nhỏ như chén trà, một chén lớn bằng cái tô ăn cơm. Xong thầy bỏ một muỗng muối vào chén nhỏ. Đưa cho tôi bảo:

- Con nếm thử xem nước như vậy có mặn không?

Dù rất tò mò thầy định làm gì nhưng tôi cứ nghe theo mà nhấp một miếng, uống đến miếng thứ hai mặn mà nên tôi đã nhả ra.

Chưa kịp trả lời thì Thầy bỏ tiếp một muống giống vậy vào chén lớn hơn lại kêu tôi uống.

- Con uống thử thêm chén lớn này có khác với chén khi nãy không?

Nghe Thầy tôi lại uống tiếp, lần này nước không mặn như trước mà chỉ hơi lờ lợ, tôi không bị gắt đến mức nhả ra nữa.

Thầy nhìn tôi rồi khẽ đưa tay tôi đặt lên bàn tay người rồi bảo:

- Ta ví tấm lòng, sự rộng lượng của con giống chén nước này, còn những người có lời nói, hành động, thái độ cáu gắt, thù ghét con là muỗng muối ban nãy. Cùng một muỗng muối thôi nhưng độ mặn lại khác nhau hẳn. Nếu con cảm thấy họ đáng ghét, luôn ám ảnh với lời nói, hành động cáu gắt của họ thì lòng con luôn khó chịu và mặn chát như chén nước nhỏ. Bởi lẽ tâm vị tha, bao dung của con nhỏ bé giống chén nước nhỏ, mới làm nước mặn nuốt không trôi.

Nếu tấm lòng, sự bao dung của con sâu rộng như cái chén nước lớn, hay như cái hồ lớn thì nhiêu đó muối đâu làm nước mặn lên chút nào. Chẳng phải con vẫn uống bình thường hay sao?

Nên giờ con đã hiểu vì con ngồi thiền tâm con động, họ hiện lên là vì đâu rồi đúng không?

Vừa nghe thầy giảng giải, mà tôi như thức tỉnh hẳn, thì ra bấy lâu nay mình nhỏ nhen đến vậy, chỉ vì những chuyện đã rồi mà để tâm mãi, khiến chính mình chẳng thoải mái.

Tôi cười rồi cảm ơn thầy xin được về thiền tiếp. Thầy níu tôi lại nói thêm vài câu:

- Con cảm thấy khó chịu, bực tức là điều dễ hiểu, nếu việc mở lòng bao dung quá khó thì con cứ nghĩ như vậy trước.

Việc họ nổi giận với con là việc đã xảy ra rồi, nếu con cứ mãi giữ những lời nói hay nhớ gương mặt cáu gắt ấy, con nhớ một ngày thì con khổ một ngày, con nhớ 100 ngày thì khác nào bị họ nổi giận đủ 100 ngày.

Nên đôi khi chuyện nào bỏ qua được thì mở lòng mà buông, sẽ tốt hơn cho con rất nhiều.

Nói xong trời đã trở khuya hẳn, tôi lo cho sức khỏe của Thầy mà không dám xin nói chuyện tiếp, tôi chào người rồi trở ra về. Sương đêm long lanh kèm theo cái lạnh khiên cơ thể có chút mệt và co lại, nhưng lòng tôi lúc ấy lại ấm áp và thấy bình an hơn bao giờ hết.