Thực ra phim thì mình xem từ lâu rồi, còn truyện thì mãi đến bây giờ mới đọc.
Cái này không hẳn là review mà thiên nhiều hơn về cảm nghĩ.
Khuyến cáo mọi người không nên xem và không nên đọc nếu dị ứng với những thể loại truyện như này. (nên đọc giới thiệu trước khi xem nhé)
Hồi mình còn học ở lớp chuyên Văn, có một câu hỏi khiến mình rất hay suy nghĩ mỗi khi viết về một cái gì đó: Rốt cục nghệ thuật nên là vị nhân sinh? hay là vị nghệ thuật?. Cô giáo mình bảo thậm chí ngay cả những người lâu năm sống và làm trong giới văn chương nghệ thuật cũng có rất nhiều ý kiến trái chiều, thế nên mình thôi không nghĩ nữa, vì câu trả lời chắc không dễ như lựa chọn A B C D để thi toán ĐH. Mình quyết định xem phim phần nhiều vì tò mò, chứ cũng chả phải để nghiên cứu vấn đề sâu xa gì. Và kì lạ thay, một bộ phim mà diễn viên chính có số lượng lời thoại chỉ đếm trên đầu ngón tay lại có thể cuốn hút mình ngay từ lần đầu tiên, để mình không thể ấn pause hay tua nhanh ở bất kì trường đoạn nào.
Cảm xúc của mình lúc xem phim chủ yếu là sợ hãi, không phải vì cảnh Baptise cố chiết xuất mùi hương từ các cô gái hay cố gắng hít lấy cái mùi từ xác chết mà hắn vừa bóp cổ, mà là vì tất cả những hành động "ghê tởm" ấy đều mang một vẻ đẹp rất quyến rũ. Mình có cảm giác bị bóp nghẹt và hứng thú khi nhìn thấy những giọt hương liệu chảy vào cái bình nhỏ của Baptise, như một thứ mị lực khủng khiếp dù mình thừa biết nó được làm ra như thế nào. Và sự chăm chú của Baptise khi nâng niu những chiếc lọ ấy như một thứ nghệ thuật tuyệt nhất trên đời lại càng khiến mình phát hoảng, lẽ bởi để nghệ thuật đạt được đến một độ tinh túy nhất định, mình chưa bao giờ nghĩ rằng con người sẽ là vật hiến tế cho nó. Đó là chưa kể một kẻ say mê nghệ thuật đến thế nào, sẽ đánh mất đi những gì thuộc về phần "người" của mình, bác bỏ tôn giáo, luật lệ,.. và cả tình thương đối với đồng loại.
Mình cũng có một chút tôn thờ văn chương, vì văn chương dẫu gì cũng là thế mạnh của mình. Thế nên dễ là mình có thể hiểu tại sao Baptise lại hoảng loạn và quyết định chui ra khỏi cái kén khi ý thức được mình không có mùi gì, mùi của mình là như thế nào. Đổi lại là mình thì mình cũng sợ, đó quả thực là cảm giác của sự "không tồn tại", rằng mình không có gì thuộc vào cái thế giới nghệ thuật mà mình sùng bái dù chỉ là chút ít. Như mình viết văn cũng thế, nếu có một ngày mình phát hiện thực ra mình hiểu sai hoàn toàn về văn chương, về những gì mình đinh ninh là chân lý, thì chắc mình sẽ lại điên cuồng lên mà viết cho đến khi nào thỏa mãn hết những mâu thuẫn thì thôi.
À còn một thứ nữa về "Mùi hương" mà mình không lý giải nổi, đó là cái người ta thường hay gán cho Baptise một hình tượng rất phi lý trong các bài phân tích về cả phim lẫn truyện, gọi là ''tình yêu'' của Baptise đối với người con gái đầu tiên hắn giết. Mình chưa bao giờ nghĩ nó là tình yêu, vì nếu nó là thật thì đấy sẽ là thứ tình yêu quái gở nhất từng được biết. Baptise không phải con người, hắn chỉ có một cái vỏ bọc người để che đậy cái thế giới khác thường tồn tại trong hắn mà thôi. Họa chăng đó sẽ là cái mà như người ta vẫn đặt tên cho nó, một "nàng thơ"? Cô gái đầu tiên mà hắn giết, hắn thực chỉ "yêu" cái vẻ đẹp độc nhất mà nàng vô tình được chúa trời khoác lên người. Mình cũng có một "nàng thơ", nên mình hiểu thứ ''tình cảm'' này không nên được định nghĩa một cách đơn giản như thế.
Đoạn kết của phim là một thứ gì đó quá đỗi ám ảnh, và nếu phải viết thì mình cũng không biết bắt đầu từ đâu. Cái này có lẽ mọi người nên tự trải nghiệm thì hay hơn.
Mình có thể sẽ viết tiếp sau khi đọc xong truyện, vì dạo này mình lười quá còn phim thì xem từ lâu rồi nên mình sợ sẽ quên.
"Mùi hương" quyến rũ y như tên của nó, cũng đồng thời đáng sợ y như cái cách mà nó mở cửa những điều sâu thẳm của khao khát leo tới đỉnh cao nghệ thuật vậy. Bọn đồng trang lứa mình vẫn hay nói đùa một cách rất nông cạn "Nghệ thuật là ánh trăng lừa dối".
Ừ, cũng có thể, nhưng mình tin thứ nghệ thuật xuất phát từ bản năng con người là một thứ còn khủng khiếp hơn tất cả những tội ác được định nghĩa bằng luật lệ nhiều lần.