Những quân bài trên mặt bàn

LOẠI BA KẺ GIẾT NGƯỜI ĐI Ư?
Về tới London, sĩ quan cảnh sát Battle đến thẳng chỗ Poirot. Anne và Rhoda đã ra về được hơn một tiếng đồng hồ.
Viên sĩ quan chẳng mấy chốc đã kể xong kết quả nghiên cứu của mình ở Devonshire.
- Chúng ta nhất trí về việc ấy nhé, không còn nghi ngờ gì nữa - ông kết thúc. Đấy chính là sự kiện mà Shaitana đã nói cạnh khóe bằng từ “tai nạn trong gia đình” khi chúng ta đang dùng bữa tối hôm nọ ở nhà ông ấy. Nhưng điểm làm tôi lúng túng là động cơ vụ giết người. Tại sao con bé lại giết người. Tại sao con bé lại giết bà chủ của nó nhỉ?
- Bạn ơi, tôi có lẽ sẽ giúp được bạn điều này đấy.
- Xin mời, ngài Poirot!
- Chiều nay tôi vừa tiến hành một thí nghiệm nhỏ. Tôi đã nài nỉ được cô gái và bạn cô đến đây. Tôi hỏi họ câu thường lệ là trong căn phòng đêm hôm đó có những gì.
Battle nhìn ông tò mò.
- Ông có vẻ thích câu hỏi ấy nhỉ?
- Vâng, có ích đấy. Nó nói với tôi rất nhiều. Cô Meredith rất đa nghi. Rất đa nghi. Cô ấy không công nhận gì cả. Và thế là thằng cha khôn khéo Poirot liền giở một trong những trò hay nhất của hắn ra. Hắn giương một cái bẫy vụng về và tài tử. Cô gái kể về một hộp nữ trang. Tôi liền hỏi là có phải hộp gấm hay không? Cô không sa chân vào bẫy mà đã né được nó một cách hết sức khéo. Sau đấy, cô rất hài lòng với mình và liền lơi lỏng cảnh giác. Và đó chính là mục đích của tôi: bắt cô gái xác nhận là mình biết chỗ để con dao và đã trông thấy nó. Thế là cô gái phấn khởi hẳn lên khi thấy mình đã chiến thắng được tôi. Cô liền nói chuyện thoải mái về món đồ nữ trang. Cô ta đã nhận thấy rất nhiều chi tiết trong hộp. Trong khi đó chẳng nhớ bất kỳ thứ gì khác trong phòng, trừ một bình hoa cúc cần thay nước.
- Thế thì sao? - Battle hỏi.
- Cái đó quan trọng chứ. Giả sử ta không biêt tí gì về cô gái này. Những lời của cô ta là đầu mối cho ta về tính cách cô gái. Cô nhận thấy các bông hoa - nghĩa là cô yêu hoa? Không phải, bởi vì cô không hề nói tới một bó hoa tuy-líp nở sớm rất lớn, chắc chắn sẽ thu hút ngay lập tức sự chú ý của người yêu hoa. Không, đó chính là cô hầu phòng lên tiếng, một cô gái đã từng có nhiệm vụ thay nước cho các lọ hoa trong nhà. Như vậy ta có một cô gái nhận thấy và chứng tỏ là rất thích các đồ nữ trang. Ít nhất điều đó cũng gợi suy nghĩ chứ?
- À - Battle đáp - Tôi bắt đầu hiểu ông định nói đến đâu rồi.
- Đúng thế. Như hôm nọ tôi định nói với ông tôi chơi ngửa bài. Khi hôm nọ ông kể lại cho tôi nghe tiểu sử của cô ta, đột ngột bà Oliver nói một câu làm tôi giật cả mình. Thế là tôi lập tức nghĩ ngay đến một điểm. Vụ giết người không thể tiến hành vì mục đích kiếm chác lợi lộc, bởi vì sau khi nó xảy ra, cô Meredith vẫn phải kiếm sống. Tại sao lại thế? Tôi nghĩ rằng tính khí cô Meredith biểu hiện sự nông cạn. Một cô gái trẻ hay ngượng, nghèo nhưng ăn mặc tươm tất, thích những đồ vật đẹp. Tính khí đó phải chăng là của một tên ăn cắp hơn là của một tên giết người? Nên tôi liền hỏi ngay xem bà Eldon có phải là người ngăn nắp, gọn gàng hay không? Và ông đã trả lời là không. Tôi liền hình thành một giả thuyết. Cứ cho rằng Anne Meredith là một cô gái yếu đuối trong tính cách, loại người đánh cắp các vật nhỏ trong các cửa hàng lớn. Giả thiết rằng cô bé nghèo, xinh xắn đáng yêu ấy đã một hai lần lấy đồ của bà chủ. Có lẽ là cái trâm, một hay hai đồng nửa cu-ron.
Bà Eldon cẩu thả bừa bãi, nghĩ rằng những đồ vật ấy biến đi do tính cẩu thả của mình. Bà không nghi cô hầu nhỏ bé nhã nhặn của mình. Nhưng bây giờ hãy giả thiết là một loại bà chủ khác. Có một người đã nhận thấy và buộc Anne Meredith về tội ăn cắp. Đấy rất có thể là động cơ cho vụ giết người. Như tối hôm nọ tôi nói, cô Meredith chỉ có thể phạm tội giết người qua nước mắt mà thôi. Cô ta biết bà chủ có thể chứng minh mình bị mất cắp, chỉ còn một cách bảo toàn cho cô ta - bà chủ của cô phải chết. Và thế là cô đổi chai và cho bà Benson chết, điều mỉa mai là bà tin chắc đó là lỗi của mình và không giây phút nào nghi ngờ rằng cô gái sợ sệt nhút nhát đã có dính líu vào vụ việc này.
- Có thể - viên sĩ quan cảnh sát Battle nói - đó chỉ là giả thuyết, nhưng có thể như vậy thật.
- Còn hơn cả “có thể” nữa kia, bạn ạ, có khả năng đó hoàn toàn. Bởi vì chiều nay tôi đã giương một cái bẫy được móc mồi rất khéo, một cái bẫy thật sự, sau khi cái bẫy giả được phá đi. Nếu điều tôi nghi ngờ là đúng thì Anne Meredith sẽ không bao giờ, không bao giờ có khả năng chống đỡ trước một đôi bít tất cực đắt cả! Tôi đề nghị cô ta giúp đỡ tôi. Tôi để cô ta hiểu rõ rằng tôi không biết chắc mình có bao nhiêu đôi bít tất. Tôi ra khỏi phòng, cô ta còn lại một mình. Và kết quả là bạn ạ, bây giờ tôi còn mười bảy đôi thay ười chín đôi và hai đôi kia đã biến vào túi xách của Anne Meredith rồi.
- Hu… - ông cảnh sát Battle huýt sáo - Thế thì quả là liều lĩnh. Pas du tout (không hề). Cô ta nghĩ tôi nghi ngờ cô ấy điều gì? Giết người, vậy thì có gì là liều lĩnh khi đánh cắp một hai đôi bít tất lụa? Tôi không tìm kiếm kẻ cắp. Và dù tên kẻ cắp hay đứa tắt mắt thì cũng thế, cho nên cô ta có thể thó chúng đi.
Battle gật đầu:
- Phải đấy. Sự ngu dại có thể tin được. Hết lần này qua lần khác, cái bình tìm đến cái giếng. Ồ, tôi nghĩ chúng ta đã gần tới chân lý rồi, Anne bị bắt vì tội trộm cắp. Anne Meredith thay cái chai từ giá đựng này sang giá đựng kia. Cứ biết đó là giết người đi, nhưng tôi có biết đến bao giờ ta mới chứng minh được điều ấy. Tội ác sợ hãi lại thành công. Robert thoát này. Anne Meredith cũng thoát. Nhưng còn Shaitana? Anne Meredith có giết Shaitana không?
Ông im lặng một lát, lắc đầu:
- Hình như không xuôi rồi - ông ngập ngừng bảo - cô ta không phải người liều lĩnh. Đổi hai cái chai thì được… cô ta biết không ai dám buộc tội cô ta. Việc đó tuyệt đối an toàn, bởi vì ai cũng có thể làm như thế. Dĩ nhiên, có thể chẳng ăn thua gì. Bà Benson có thể nhận ra trước khi uống, hoặc có thể bà không chết. Tôi gọi cái đó là loại giết người mang tính cầu may. Có thể đạt được kết quả mà cũng có thể không. Thực tế là đã đạt kết quả. Nhưng vụ Shaitana lại khác. Đó là vụ giết người cố ý, táo bạo, có mục đích.
Poirot gật đầu.
- Tôi đồng ý với ông. Hai loại tội ác này khác nhau.
Battle xoa mũi:
- Như vậy có thể loại cô ta ra khỏi vụ này. Robert và cô gái đều bị loại khỏi danh sách của chúng ta. Thế còn Despard? Có gì hay với bà Luxmore không?
Poirot kể rỉ mỉ chuyến phiêu lưu của mình chiều hôm trước.
Battle cười:
- Tôi biết loại đó rồi. Ta không thể gỡ nổi những rắc rối mà họ nhớ từ trí tưởng tượng của họ ra đâu.
Poirot tiếp tục kể về chuyến viếng thăm của của Despard và câu chuyện của anh.
- Ông có tin không? - Battle đột ngột hỏi.
- Có, có tin.
Battle thở dài:
- Tôi cũng thế. Anh chàng không phải loại giết người chỉ vì thèm muốn vợ ông ta. Vả lại dù sao thì có gì trục trặc tới tòa án về việc ly hôn đâu nếu họ muốn bỏ nhau? Mọi người vẫn lũ lượt kéo nhau đến đó và giáo sư không phải là người hết sức đặc biệt, việc ly hôn chẳng làm tiêu ma sự nghiệp ông ấy hay có ảnh hưởng xấu tương tự. Không, tôi nghĩ rằng trong chuyện này ông Shaitana đã chẳng biết được tường tận tất cả. Kẻ giết người thứ ba rốt cuộc lại chẳng phải là kẻ giết người.
Ông nhìn Poirot:
- Như vậy còn lại có…
- Bà Lorrimer… - Poirot đáp.
Chuông điện thoại réo lên. Poirot đứng dậy trả lời. Ông nói vài câu, chờ đợi, lại nói thêm rồi mới buông máy xuống, quay về chỗ Battle.
Mặt ông rất trang nghiêm.
- Bà Lorrimer gọi đến - ông bảo - Bà ta muốn tôi tới gặp ngay bây giờ.
Hai người nhìn vào mắt nhau. Battle chậm rãi lắc lắc đầu:
- Tôi sai à? Hay là ông vẫn chờ đợi sự việc này?
- Tôi cũng phân vân - Hercule Poirot đáp - Thế thôi! Tôi cứ đắn đo mãi.
- Tốt hơn cả là ông đến xem sao - Battle nói. Có lẽ cuối cùng biết đâu ông lại biết được sự thật.