Quo Vadis

Quả thực nhà Vinixius được trang hoàng bằng những cành sim thơm và dây trường xuân mắc lên tường và trên các cửa. Các cột quấn những vòng dây nho. Trong gian chính sảnh thông thiên - mà người ta đã chăng một tấm màn bằng len màu huyết dụ bên trên lỗ thông thiên để tránh cái lạnh ban đêm - sáng rực như ban ngày. Cháy sáng những cây đèn tám và mười hai ngọn, có hình các loại hình, hình cây cối, súc vật, chim muông hay các pho tượng người cầm đèn, đựng đầy dầu thơm sực nức, được đẽo gọt từ đá cẩm thạch hay thạch cao tuyết hoa, từ đồng thau Koryntơ mạ vàng, không được tuyệt xảo như giá cắm nến nổi tiếng từ đền thờ thần Apolon mà Nerô đang dùng, song cũng tuyệt đẹp và được chạm trổ bởi bàn tay của những nghệ sĩ danh tiếng nhất. Một số ngọn đèn được che bằng thủy tinh Alekxandri hay các loại vải mỏng tang từ mãi xứ sông Ấn, màu đỏ, màu xanh lam, vàng, tím, khiến gian chính sảnh ngập tràn những tia sáng muôn màu. Khắp nơi đều ngát mùi hương cam tùng, loại hương mà Vinixius quen dùng và rất ưa thích hồi còn ở phương Đông. Phía sâu trong nhà, nơi thấp thoáng các nô lệ và nô tỳ, cũng sáng rực ánh đèn. Trong phòng ăn, bàn tiệc được chuẩn bị sẵn cho bốn người, vì ngoài Vinixius và Ligia sẽ có Petronius và Khowryzotemix cùng dự.

Trong mọi chuyện, Vinixius nhất nhất làm theo những lời chỉ dẫn của Petronius, ông khuyên chàng không nên tự đi đón Ligia mà phái Ataxynux cầm giấy cho phép của Hoàng đế đi, còn chàng thì sẽ đón nàng tại nhà, đón một cách lịch thiệp, thậm chí với những biểu hiện của lòng thành kính nữa.

- Hôm qua anh bị say - ông bảo chàng - cậu thấy anh đối xử với nàng giống như một tên thợ đá trong núi Anban vậy. Đừng quá sỗ sàng, hãy nhớ rằng rượu nho ngon thì phải uống thật chậm. Anh cũng nên biết rằng nỗi khát khao cũng ngọt ngào, nhưng người được khát khao thì còn ngọt ngào hơn nhiều.

Về chuyện ấy Khowryzotemix có ý kiến riêng hơi khác, song Petronius - ông gọi nàng là ni cô giữ đền thờ thần Vexta và là con bồ câu của mình - bắt đầu giảng giải cho nàng sự khác nhau giữa một người đánh xe đua thành thạo trong lý tưởng với một tiểu đồng non nớt lần đầu tiên được ngồi vào xe. Rồi quay sang Vinnixius, ông nói tiếp:

- Hãy chinh phục bằng được lòng tin của nàng, hãy làm nàng vui, hãy rộng lượng trong cư xử đối với nàng. Cậu không muốn thấy một tiệc rượu buồn tẻ. Hãy thề với nàng, nếu cần thì viện cả địa ngục Hađex cũng được, rằng anh sẽ mang nàng về với ông bà Pomponia, còn làm sao để cho đến mai nàng muốn ở lại hơn là quay về đó thì đấy là việc của anh.

Rồi trỏ sang Khowryzotemix ông nói thêm:

- Từ năm năm nay, hàng ngày cậu đều đối xử với con chim gáy hay hoảng sợ này theo cách thức na ná như thế và cậu không thể phàn nàn về sự nhẫn tâm của nàng.

Khowryzotemix dùng chiếc quạt lông công đạp vào ông và nói:

- Thế em không từng chống cự lại ư, hở chàng Dương thần?

- Đó là lỗi của kẻ đi trước ta.

- Thế không phải là chàng đã từng quỳ dưới chân em đấy ư?

- Đó chỉ là để đeo chiếc nhẫn vào ngón chân của nàng đấy thôi.

Khowryzotemix bất giác nhìn đôi bàn chân mà các ngón quả thật đang lóng lánh những thứ đồ trang sức và cùng với Petronius nàng phá lên cười. Song Vinixius không để ý nghe cuộc tranh cãi của họ. Trái tim chàng đập phập phồng dưới chiếc áo dài cắt theo kiểu các tăng lữ Xyri mà chàng mặc để đón Ligia.

- Hẳn là họ đã rời hoàng cung rồi - chàng thốt ra như nói với bản thân mình.

- Hẳn thế rồi - Petronius đáp - có thể để cậu kể anh nghe những lời bói toán của Apolonius xứ Tiana hay chuyện về Rafinux mà cậu quên mất là tại sao cậu chưa kể hết.

Song Vinixius chẳng quan tâm gì tới Apolonius xứ Tiana lẫn Rafinux. Ý nghĩ của chàng ở bên Ligia và mặc dù chàng cảm thấy rằng ở nhà đón tiếp nàng thì đẹp hơn là sắm vai kẻ cướp đến hoàng cung, song đôi lúc chàng lại hối tiếc là đã không tự mình đi đón, vì nếu thế chàng đã có dịp gặp Ligia sớm hơn và đã được ngồi cạnh nàng trong bóng tối của chiếc kiệu đôi rồi.

Lúc ấy đám nô lệ bưng vào phòng những chiếc lư đồng ba chân đựng than có chạm hình đầu cừu đực và bắt đầu bỏ vào đó những mẩu nhựa thơm và cam tùng nho nhỏ.

- Họ đã quành về phía đồi Karyny rồi - Vinixius lại nói.

- Anh chàng sẽ không chịu đựng nổi, sẽ chạy đi đón và chắc chắn sẽ đón trượt họ cho mà xem - Khowryzotemix kêu lên.

Vinixus mỉm cười một cách vô thức và nói:

- Ngược lại, tôi sẽ chịu đựng được.

Song cánh mũi chàng bắt đầu phập phồng nhiều và chàng thở hổn hển, nhìn thấy thế Petronius nhún vai.

- Anh chàng này là một triết gia không đáng giá nữa xextecxi - ông nói - và chẳng bao giờ ta cải hóa nổi đứa con trai của chiến thần Marxơ này thành người.

Song Vinixius thậm chí cũng chẳng nghe thấy câu nói ấy.

Họ đã lên tới đồi Karyny rồi!...

Quả thực họ đã rẽ về phía đồi Karyny. Các nô lệ được gọi là lappađaria đi trước, một bọn khác - được gọi là puitxequi - đi hai bên kiệu, còn Ataxynux thì đi liền ngay sau kiệu để điều khiển cuộc rước.

Họ đi chậm, vì trong thành phố hoàn toàn tối tăm, những ngọn đèn lồng chỉ rọi lờ mờ con đường đi. Thêm vào đó, những phố xá ở gần hoàng cung thì vắng vẻ, thỉnh thoảng mới có một kẻ cầm đèn đi lại, nhưng càng xa, phố lại càng tấp nập hơn. Gần như cứ từ mỗi góc phố lại có từng tốp năm ba người đi ra, không ai cầm theo đèn đuốc gì cả, tất cả đều khoác những tấm áo choàng thâm. Một số đi cùng với đoàn khiêng kiệu, lẫn vào đám nô lệ, số khác tụ thành những toán đông hơn đi ngược lại. Một số kẻ đi lắc lư như người say rượu. Chốc chốc, toán khiêng kiệu lại bị nghẽn đường đến nỗi đám dân lampadaria phải gào lên:

Dẹp đường cho ngài hộ dân quan Marek Vinixius cao quý!

Qua bức rèm cửa, Ligia trông thấy những toán người màu tối đó và nàng run lên vì xúc động. Lúc thì niềm hy vọng, lúc thì nỗi hãi hùng chế ngự lòng nàng. “Bác ấy đấy! Bác Urxux và các tín đồ Thiên chúa đấy! Chuyện ấy sẽ xảy ra ngay bây giờ đây - nàng tự nhủ với đôi môi run rẩy - Lạy Đức Chúa Crixtux, hãy giúp con! Lạy Đức Chúa Crixtux, hãy cứu lấy con!”

Ataxynux lúc đầu không để ý đến sự xáo động bất thường nọ của đường phố giờ cũng bắt đầu thấy lo ngại. Trong sự xáo động đó có cái gì là lạ. Toán lampadaria mỗi lúc phải gào lên nhiều hơn: “Dẹp đường cho kiệu ngài hộ dân quan cao quý!". Từ hai bên người ta bắt đầu chèn ép chiếc kiệu đến mức Ataxynux phải ra lệnh cho đám nô lệ dùng gậy gạt họ ra.

Bỗng nhiên phía trước toán người có tiếng kêu thét và chỉ trong một giây, tất cả đèn đuốc vụt tắt ngấm. Chung quanh kiệu, người ta dồn đống cả lại, hỗn độn và xô xát nhau.

Ataxynux hiểu ngay ra: Đây là một vụ cướp.

Và khi hiểu ra như thế, anh ta kinh hoàng. Mọi người đều biết rằng, để mua vui. Hoàng đế thường cùng với đám cận thần quấy phá ở khu Xubur cũng như các khu khác trong thành phố. Người ta biết rằng, từ những chuyến vi hành ban đêm ấy đôi khi Hoàng thượng mang về những u bướu và những vết thâm tím, song kẻ nào dám chống lại, thì kẻ ấy sẽ phải chết, dù đó có là nguyên lão nghị viên đi chăng nữa. Ngôi nhà của bọn vigini, những kẻ có nhiệm vụ canh giữ trật tự trong thành ở ngay gần đấy, nhưng trong trường hợp ấy, lính canh đều giả bộ đui điếc. Lúc này chung quanh kiệu sôi sục cả lên, người ta vờn nhau, đánh nhau, quật ngã nhau, giầy xéo lên nhau. Ataxynux chợt léo lên ý nghĩ là trước hết cần phải cứu lấy Ligia và cứu lấy bản thân, bỏ mặc bọn còn lại. Kéo nàng ra khỏi chiếc kiệu, anh ta bế thốc nàng lên tay định chạy trốn vào bóng tối.

Nhưng Ligia bắt đầu kêu lên:

- Bác Urxux! Bác Urxux ơi!

Nàng mặc quần áo màu trắng nên rất dễ nhận ra. Ataxynux vội dùng cánh tay còn rỗi phủ tấm áo choàng của mình lên người nàng, nhưng đúng lúc ấy bỗng có một đôi gọng kìm khủng khiếp túm lấy gáy anh ta và một vật to tướng cứng như một khối đá giáng xuống đầu anh ta.

Anh ta gục ngay xuống hệt như con trâu bị búa chiến đập trúng gục xuống trước bàn thời tế thần Jupiter vậy.

Phần lớn đám nô lệ đã ngã xuống hoặc tháo chạy, song trong bóng tối đen đặc họ bị va vào các bờ tường. Tại chỗ chỉ còn trơ chiếc kiệu bị gẫy nát trong cuộc xô xát. Urxux mang Ligia về phía khu Xubur, những người đồng minh theo sau bác và tản mát dần dọc đường đi.

Đám nô lệ dần dần tụ họp về trước cửa nhà Vinixius bàn tính với nhau. Họ không dám vào nhà. Sau một hồi bàn bạc, họ quay trở lại nơi xô xát, tại đó họ tìm thấy mấy xác chết, trong đó có xác Ataxynux. Anh ta hãy còn cựa quậy, nhưng sau một cơn giãy giụa mạnh, anh duỗi thẳng người ra và nằm bất động.

Họ bèn mang xác anh quay về và dừng lại trước cổng. Cần phải báo cho ông chủ biết chuyện đã xảy ra.

- Cụ Gulo hãy trình ông chủ - vài tiếng thì thào cất lên - Máu đang chảy dàn dụa trên mặt cụ ấy kia như lũ chúng mình, ông chủ lại yêu mến cụ ấy. Cụ Gulo sẽ được an toàn hơn người khác.

Ông lão Gulo, người German, một nô lệ già xưa kia từng chăm bẵm Vinixius, người mà chàng được thừa hưởng của mẹ chàng, chị ông Petronius, bèn nói:

Tôi sẽ trình ông chủ, nhưng tất cả chúng ta hãy cùng vào. Đừng để cơn giận của ông chủ trút xuống mỗi mình tôi.

Vinixius bắt đầu thấy vô cùng bứt rứt. Petronius và Khowryzotemix cười chế giễu chàng, còn chàng thì vừa bước những bước nôn nóng chung quanh gian chính sảnh thông thiên vừa lặp đi lặp lại:

- Lẽ ra họ phải về rồi! Lẽ ra họ phải về rồi!

Chàng muốn đi đón nhưng hai người kia giữ chàng lại.

Bỗng ở tiền sảnh có tiếng bước chân rậm tịch và cả một đám nô lệ ùa vào gian chính sảnh, nhanh nhẹn đứng dọc sát tường, giơ cao hai tay lên đầu và bắt đầu rền rĩ liên hồi:

- Aaaa! - aa!

Vinixiux nhảy vọt về phía họ.

- Ligia đâu rồi? - Chàng thét lên bằng một giọng khủng khiếp lạc hẳn đi.

- Aaaa!...

Khi ấy, cụ Gulo bước lên phía trước với bộ mặt đầm đìa máu me, kêu lên một cách vội vã và đau đớn:

- Máu đây, thưa ông chủ! Chúng con đã chống cự! Máu đây, ông chủ trông, máu đây này!...

Song ông lão không kịp nói hết, vì Vinixius đã vớ ngay cái chân đèn bằng đồng đập bốp một cái vỡ toang sọ người lão nô, rồi hai tay ghì chặt lấy đầu, những ngón tay luồn sâu bấu chặt lấy tóc, chàng hổn hển lắp bắp:

Me miserum! Me miserum!(1)

Mặt chàng xám ngắt, mắt trợn ngược, bọt sùi ra mép.

- Đánh đòn! - Chàng gầm lên không còn ra tiếng người nữa.

- Bẩm ông chủ! Aaaa!... Thương lấy chúng con! - Đám nô lệ rên lên.

Petronius nhổm dậy với vẻ không tán đồng hiện rõ trên nét mặt.

- Đi thôi, Khowryzotemix - ông nói - Nếu nàng muốn trông thấy thịt thì để ta ra lệnh đập phá cửa hàng thịt trên Karyny!

Và ông bước ra khỏi gian chính sảnh thông thiên, lát sau, trong ngôi nhà được trang hoàng bằng những dây trường xuân xanh tươi đã chuẩn bị sẵn sàng cho bữa tiệc bắt đầu vang lên tiếng rên rỉ và tiếng roi quất đen đét, kéo dài cho tới tận gần sáng.

Chú thích:

(1)Khốn nạn thân ta! Khốn nạn thân ta (Latinh)