Suối Nguồn (The Fountainhead)

Mắt anh cầu xin cô hãy nói, hãy phủ nhận. Cô đứng dậy trước mặt anh; dáng người thẳng đứng của cô là dấu hiệu của sự sống, một sự sống mà anh đã đánh mất và đang cầu xin; nó biểu hiện một mục đích, và đó là biểu hiện của một vị quan tòa.
"Anh bắt đầu nhận ra rồi phải không, Peter? Em sẽ làm rõ hơn nhé. Anh chưa bao giờ muốn em có thực. Anh chưa bao giờ muốn bất kỳ ai có thực. Nhưng anh không muốn bộc lộ ra. Anh muốn người ta đóng kịch để giúp cho vai kịch của anh - một vai kịch đẹp đẽ, phức tạp với tất cả những sự kịch tính, sự tỉa tót, và lời lẽ của nó. Tất cả chỉ là lời lẽ. Anh không thích những gì em nói về Vincent Knowlton. Nhưng anh thích nếu em nói những điều y hệt vậy dưới vỏ bọc của đức hạnh. Anh không muốn em thực sự tin. Anh chỉ muốn em làm anh nghĩ là em tin vào điều đó.
Linh hồn của em ư, Peter? Nó chỉ có thực khi nó tồn tại độc lập - anh nhận ra rồi phải không? Nó chỉ có thực khi nó chọn rèm cửa và món tráng miệng - anh nói đúng điểm này - rèm cửa, món tráng miệng, tôn giáo, Peter, và kiến trúc các tòa nhà nữa. Nhưng anh chưa bao giờ muốn thế. Anh muốn một chiếc gương. Mọi người đều không muốn gì khác ngoài những chiếc gương xung quanh họ. Để phản chiếu họ trong khi họ cũng phản chiếu những thứ khác. Anh biết đáy, giống như những hình ảnh vô tận vớ vẩn khi anh đặt hai chiếc gương đối diện nhau trong một khoảng không hẹp. Họ vẫn hay đặt thế ở những loại khách sạn rẻ tiền. Phản chiếu của phản chiếu và tiếng vọng của tiếng vọng. Không có khởi đầu và không có kết thúc. Không có trung tâm và không có mục đích. Em đã cho anh cái mà anh muốn. Em trở thành người như anh, như bạn bè anh, như hầu hết loài người đang cố gắng trở thành - nhưng em không thèm rườm rà trang điểm. Em không mất công đọc hết các bài điểm sách để che giấu sự thiếu khả năng xét đoán của bản thân - em nói thẳng là em không có khả năng xét đoán. Em không vay mượn các thiết kế để che giấu sự bất lực trong sáng tạo - em chẳng sáng tạo gì cả. Em không nói rằng bình đẳng là một khái niệm cao cả và đoàn kết là mục đích chính của loài người - em cứ thế đồng ý với tất cả mọi người. Anh gọi đó là cái chết ư, Peter? Cái chết đó - em đã phủ nó lên anh và tất cả những người xung quanh chúng ta. Nhưng còn anh - anh không làm điều đó. Mọi người đều thoải mái khi ở bên cạnh anh, họ thích anh, họ thích sự có mặt của anh. Anh không phủ lên họ cái chết trống rỗng. Bởi vì anh đã phủ nó lên chính bản thân anh."
Anh không nói gì. Cô bước ra xa khỏi anh, và lại ngồi xuống, chờ đợi.
Anh đứng dậy. Anh bước vài bước về phía cô. Anh nói: "Dominique..." Sau đó anh quỳ xuống trước mặt cô, nắm chặt lấy cô, đầu anh gục xuống chân cô.
"Dominique, điều đó không đúng - không phải là anh chưa bao giờ yêu em. Anh yêu em, anh luôn yêu em, chứ không phải là... chỉ để chứng tỏ cho người khác - hoàn toàn không phải thế - anh có yêu em. Có hai người - em và một người nữa, một người đàn ông, người đó cũng luôn làm anh cảm thấy có cùng cảm giác - không hẳn là nỗi sợ, mà giống như một bức tường, một bức tường thẳng đứng khó trèo - như mệnh lệnh bắt phải tiến lên - anh không biết từ đâu - nhưng là cảm giác tiến lên - anh luôn căm ghét người đó - nhưng với em, anh muốn em - lúc nào cũng muốn - đó là lý do anh cưới em - dù lúc đó anh biết là em khinh bỉ anh - lẽ ra em nên tha đừng lấy anh - lẽ ra em không nên trả thù như thế này - không phải như thế này, Dominique - Dominique, anh không thể chống lại, anh..."
"Người đàn ông anh ghét là ai, Peter?"
"Điều đó không quan trọng."
"Anh ta là ai?"
"Không ai cả. Anh..."
"Nói tên anh ta đi."
"Howard Roark."
Cô im lặng một lúc lâu. Rồi cô đặt tay lên tóc anh. Cử chỉ đó có một vẻ dịu dàng.
"Em chưa bao gờ muốn trả thù anh, Peter", cô nói nhẹ nhàng.
"Thế thì - tại sao?"
"Em cưới anh vì lý do riêng của em. Em đã hành động như cái thế giới này đòi hỏi người ta phải thế. Chỉ có điều em không thể làm gì nửa chừng được. Những người làm được thế đều có một vết nứt ở đâu đó bên trong họ. Hầu hết mọi người có nhiều vết nứt như thế. Họ tự lừa dối bản thân - và họ không biết như thế. Em chưa bao giờ tự lừa dối mình. Và vì thế em phải làm những gì mà tất cả người khác đều làm - chỉ có điều nhất quán và trọn vẹn hơn. Có thể em đã hủy hoại anh. Nếu em còn có thể quan tâm tới việc này, thì em sẽ nói là em xin lỗi. Đó không phải mục đích của em."
"Dominique, anh yêu em. Nhưng anh sợ. Vì em đã thay đổi điều gì đó ở trong anh, kể từ đám cưới của chúng ta, kể từ lúc anh trả lời đồng ý với em - ngay cả nếu bây giờ anh đánh mất em, anh cũng không thể nào trở lại như khi chưa có em - em đã lấy đi một cái gì đó mà anh có..."
"Không, em lấy đi cái mà anh chưa bao giờ có. Em cho rằng như thế còn tồi tệ hơn với anh."
"Cái gì cơ?"
"Người ta vẫn nói điều tồi tệ nhất mà ta có thể làm với một người là giết chết lòng tự trọng của anh ta. Nhưng điều đó không đúng. Lòng tự trọng là cái không thể bị giết chết. Điều tồi tệ nhất phải là giết chết khả năng giả vờ có lòng tự trọng."
"Dominique, anh... anh không muốn nói tiếp nữa."
Cô nhìn xuống khuôn mặt anh đang ngả trên đầu gối cô, và anh thấy sự thương hại trong mắt cô. Trong chốc lát, anh nhận ra lòng thương hại thực sự mới kinh khủng làm sao. Nhưng anh không còn biết gì về nó nữa, bởi vì anh đã đóng chặt trí óc mình trước những lời lẽ mà anh sắp sửa dùng để định nghĩa cảm giác ấy.
Cô cúi người và hôn lên trán anh. Đó là nụ hôn đầu tiên cô dành cho anh.
"Em không muốn anh phải đau khổ, Peter", cô nói dịu dàng "Những gì anh đang thấy, vào lúc này, mới là thực - đây chính là em - là lời lẽ của em - Em không muốn anh đau khổ - Em không cảm thấy gì khác - nhưng em biết chắc em không muốn anh đau khổ."
Anh áp môi mình vào bàn tay cô. Khi anh ngẩng đầu dậy, cô nhìn anh như thể, trong giây lát, anh đúng là chồng cô. Cô nói: "Peter, nếu anh có thể bám lấy nó - nếu anh có thể giữ anh như chính anh lúc này."
"Anh yêu em", anh nói.
Họ ngồi im lặng với nhau rất lâu. Anh không cảm thấy căng thẳng trong những phút im lặng đó.
Điện thoại reo.
Không phải là tiếng chuông điện thoại mà chính là vẻ hớn hở khi Keating bật dậy và chạy tới trả lời điện thoại đã phá vỡ khoảnh khắc họ đang có. Cô nghe thấy tiếng anh qua khung cửa để ngỏ, giọng nói suồng sã với vẻ nhẹ nhõm: "Alô?... Ồ, xin chào, Ellsworth!... Không, không có gì cả... Rảnh rỗi như chim trời... Tất nhiên rồi, ông đến đi, đến ngay đi!... Được rồi!".
"Là Ellsworth" - anh nói khi quay lại phòng khách. Giọng anh vui vẻ và có chút đắc thắng - "Ông ấy muốn đến chơi."
Cô không nói gì.
Anh tất bật đi đổ cái gạt tàn chỉ chứa một que diêm hay một mẩu thuốc. Anh vơ gọn đống báo. Anh thêm củi vào lò sưởi một cách không cần thiết. Anh thắp sáng thêm đèn. Anh huýt sáo một giai điệu từ một trích đoạn opera nào đó.
Anh chạy vội ra mở cửa khi nghe thấy tiếng chuông.
"Đẹp làm sao", Toohey nói khi bước vào "Một lò sưởi và một đôi vợ chồng. Xin chào Dominique. Hy vọng là tôi không quấy rầy chứ."
"Chào Ellsworth", cô nói.
"Ông không bao giờ quấy rầy cả", Keating nói, "Tôi không thể nói cho ông biết là tôi vui mừng thế nào khi gặp lại ông." Anh đẩy một chiếc ghế về phía lò sưởi. "Ngồi xuống đây, Ellsworth. Có chuyện gì đây? Ông biết không, khi tôi nghe thấy giọng ông trên điện thoại... tôi đã muốn nhảy lên và sủa như chó cún vậy."
"Nhưng đừng có vẫy đuôi," Toohey nói. "Không, tôi không uống gì đâu, cảm ơn. Cô thế nào, Dominique?"
"Vẫn như tôi cách đây một năm," cô nói.
"Nhưng không như cô cách đây hai năm?"
"Không."
"Tầm này cách đây hai năm, chúng ta làm gì nhỉ?" Keating hỏi vu vơ.
"Anh chưa cưới vợ" - Toohey nói. "Thời tiền sử. Để tôi xem, lúc đó có chuyện gì xảy ra. Tôi nghĩ khi đó Đền Stoddard vừa mới xây xong."
"À, cái đó," Keating nói.
Toohey hỏi: "Anh có nghe thấy tin tức gì về cậu Roark bạn anh không Peter?"
"Không. Tôi nghĩ là cậu ta không có việc gì làm cả năm vừa rồi. Lần này thì cậu ấy đi đứt rồi."
"Đúng, tôi cũng nghĩ vậy... Gần đây anh làm gì, Peter?"
"Cũng không có gì nhiều... À, tôi vừa mới đọc xong cuốn Viên sỏi mật dũng cảm."
"Thích nó chứ?"
"Vâng! Ông biết đấy, tôi nghĩ đó là một cuốn sách rất quan trọng. Bởi vì đúng là không tồn tại những thứ như ý chí tự do. Chúng ta không thể quyết định được chúng ta là ai hay làm gì. Đó không phải là lỗi của chúng ta. Không ai có lỗi gì cả. Tất cả đều do nguồn gốc của anh và... và do tuyến dịch của anh. Nếu anh thành công thì đó cũng không phải là thành quả của anh mà chỉ vì anh đã may mắn với với tuyến địch của mình. Nếu anh có hư hỏng thì người ta cũng không nên trừng phạt anh - tất cả chỉ vì anh đã không gặp may."
Anh nói một cách quả quyết, với sự quá khích không phù hợp cho việc thảo luận văn chương. Anh không nhìn vào Toohey hay nhìn vào Dominique mà nói với căn phòng và với những gì mà căn phòng này đã chứng kiến.
"Rất đúng", Toohey nói "Nhưng nói một cách lô-gíc, chúng ta không nên nghĩ tới chuyện trừng phạt những kẻ hư hỏng. Bởi vì đó không phải là lỗi của họ mà chỉ vì họ không gặp may và không được thiên phú. Họ cần phải được đền bù cái gì đó - giống như một phần thưởng."
"Đúng, đúng thế", Keating kêu lên "Như thế... thế thật hợp lý."
"Và công bằng nữa", Toohey nói.
"Ông đã lái được tờ Ngọn cờ theo đúng ý ông muốn, phải không Ellsworth?", Dominique hỏi.
"Ý cô là về chuyện gì?"
"Viên sỏi mật can đảm."
"À, không, không thể nói là tôi đã làm được như thế. Chưa hẳn. Vẫn luôn có những thứ - những thứ không thể lường được."
"Các vị đang nói về chuyện gì thế?", Keating hỏi.
"Chuyện nghề nghiệp tầm phào ấy mà", Toohey nói.
Ông duỗi tay mình về phía ngọn lửa và vặn vẹo các ngón tay một cách vui vẻ. "Nhân tiện, Peter, anh có định làm gì với vụ Stoneridge không?"
"Quỷ tha ma bắt", Keating nói.
"Chuyện gì thế?"
"Ông cũng biết thừa rồi còn gì. Ông biết thằng cha đó rõ hơn tôi. Có được một dự án như thế vào lúc này, thì khác gì gặp ốc đảo trong sa mạc. Nhưng mọi việc lại do lão quái thai Wynand quyết định."
"Wynand thì làm sao nào?"
"Thôi nào, Ellsworth! Ông biết rất rõ rằng nếu là ai khác thì tôi đã nhận được hợp đồng nhanh như thế này" - anh bật ngón tay đánh tách một cái - "Tôi thậm chí sẽ không cần phải hỏi nữa vì chủ nhân sẽ chạy đến tìm tôi. Nhất là khi hắn biết rằng một kiến trúc sư như tôi lại để mắt đến dự án của hắn, mặc dù văn phòng thì đã bận lắm rồi. Nhưng mà Gail Wynand! Người ta hẳn phải nghĩ lão ấy là một vị thánh mắc bệnh dị ứng với cái không khí mà các kiến trúc sư thở ra mất!"
"Tôi đoán là anh đã thử?"
"Thôi, không nói về chuyện đó nữa. Nó làm tôi phát ốm. Tôi đã tiêu đến 300 đôla để mời ăn trưa và chuốc rượu cho đủ loại rác rưởi chỉ vì bọn chúng cam đoan với tôi là sẽ giúp tôi gặp được ông ta. Tất cả những gì tôi nhận được chỉ là sự váng đầu. Tôi nghĩ đi gặp Đức Giáo hoàng còn dễ hơn."
"Tôi đoán là anh muốn có hợp đồng Stoneridge?"
"Ông đang đùa à, Ellsworth? Tôi sẵn sàng mất cánh tay phải của mình để có nó."
"Không nên thế. Khi đó anh sẽ không thể nào vẽ, hay giả vờ vẽ được. Sẽ tốt hơn nếu anh chịu mất cái gì đó ít vật chất hơn."
"Tôi sẵn sàng bán cả linh hồn."
"Thật ư, Peter?", Dominique hỏi.
"Ông nghĩ ra cái gì rồi, Ellsworth?" Keating cắt ngang.
"Chỉ là một gợi ý thực tế thôi nhé," Toohey nói "Ai là người bán hàng hiệu quả nhất của anh từ trước tới giờ và đã giúp anh có được những hợp đồng béo bở nhất?"
"Thì... Tôi nghĩ là Dominique."
"Đúng vậy. Và vì anh không thể gặp được Wynand và kể cả khi gặp được thì cũng chẳng ích, chẳng lẽ anh không nghĩ rằng chính Dominique mới có thể thuyết phục được ông ta sao?"
Keating nhìn chằm chằm vào Toohey. "Ông điên rồ, Ellsworth."
Dominique rướn người về phía trước. Cô tỏ ra quan tâm.
"Từ những gì tôi nghe thấy", cô nói, "Gail Wynand không giúp không phụ nữ, trừ khi họ xinh đẹp. Và nếu họ xinh đẹp thì việc ông ta làm cho họ cũng không phải là không công."
Toohey nhìn cô, khẳng định ý cô bằng cách không bác bỏ.
"Thật ngớ ngẩn", Keating cắt ngang giận dữ. "Làm thế nào mà Dominique có thể gặp được ông ta cơ chứ?"
"Thì gọi điện tới văn phòng ông ta và hẹn gặp", Toohey nói.
"Ai bảo với ông là ông ta sẽ đồng ý?"
"Chính ông ta."
"Khi nào?!"
"Đêm qua. Hay chính xác hơn là sáng sớm hôm nay."
"Ellsworth!", Keating thở gấp. Anh nói thêm "Tôi không tin."
"Tôi tin", Dominique nói, "nếu không Ellsworth đã chẳng khơi chuyện này ra."
Cô mỉm cười với Toohey "Vậy là Wynand hứa với ông là sẽ gặp tôi?"
"Đúng thế, cô gái của tôi ạ."
"Ông làm việc đó bằng cách nào?"
"À, tôi đưa ra một lý lẽ thuyết phục. Tuy nhiên, không nên chần chừ. Cô phải gọi điện cho ông ta vào ngày mai - nếu cô muốn làm điều đó."
"Tại sao cô ấy không thể gọi điện ngay bây giờ?" Keating nói. "À, giờ thì muộn rồi. Việc đầu tiên em cần làm sáng mai là gọi điện cho ông ta."
Cô nhìn anh. Mắt cô nheo lại và cô không nói gì.
"Lâu lắm rồi cô mới quan tâm tới sự nghiệp của Peter", Toohey nói "Liệu cô có sẵn lòng thực hiện một nhiệm vụ khó khăn như thế - vì Peter không?"
"Nếu Peter muốn tôi làm."
"Nếu anh muốn em làm?" Keating kêu lên. "Cả hai người đều điên rồi à? Đó là cơ hội cả đời có một, là..." Anh nhận ra cả hai đều nhìn anh một cách tò mò. Anh ngắt lời "À, thật vớ vẩn".
"Cái gì vớ vẩn, Peter?" Dominique hỏi.
"Chẳng nhẽ em sẽ lại để những lời đồn đại ngu ngốc đó ngáng đường em sao? Vợ của bất kỳ kiến trúc sư nào cũng sẽ quỳ bằng cả hai tay hai chân để có được một cơ hội như thế để..."
"Không có vợ của kiến trúc sư nào khác được ột cơ hội như thế", Toohey nói "Không có kiến trúc sư nào khác lại có được người vợ như Dominique. Anh vẫn luôn tự hào về điều đó mà, Peter."
"Dominique luôn có thể tự bảo vệ mình trong mọi tình huống."
"Không có gì phải nghi ngờ về điều đó."
"Được rồi, Ellsworth", Dominique nói "Tôi sẽ gọi điện cho Wynand vào ngày mai."
"Ellsworth, ông thật tuyệt!", Keating nói, không nhìn vào cô.
"Tôi tin là bây giờ tôi muốn uống một ly rượu", Toohey nói, "Chúng ta phải ăn mừng."
Trong lúc Keating vội vàng chạy vào bếp, Toohey và Dominique nhìn nhau. Ông mỉm cười. Ông liếc nhìn về phía cánh cửa mà Keating vừa đi qua, sau đó gật đầu nhè nhẹ với cô với vẻ thích thú...
"Ông biết trước sẽ như vậy", Dominique nói.
"Tất nhiên."
"Nào, mục đích thực sự của ông là gì hả Ellsworth?"
"Sao cơ, tôi muốn giúp cô lấy được hợp đồng Stoneridge cho Peter. Đó là một hợp đồng cực tốt."
"Tại sao ông lại sốt sắng muốn tôi ngủ với Wynand đến thế?"
"Thế cô không nghĩ rằng đó sẽ là một chuyện thú vị cho tất cả các bên liên quan sao?"
"Ông không hài lòng với kết quả cuộc hôn nhân của tôi, phải không Ellsworth?"
"Không hoàn toàn. Chỉ khoảng năm mươi phần trăm. Nhưng không có gì là hoàn hảo trên thế giới này cả. Người ta gặt hái những gì có thể và cố gắng hơn nữa."
"Ông từng rất sốt sắng muốn Peter cưới tôi. Ông đã biết trước kết quả sẽ thế nào, biết nhiều hơn cả Peter hay là tôi."
"Peter thì có biết gì đâu."
"Thì, ông thành công đấy - được năm mươi phần trăm. Ông đã có Peter Keating như ông muốn - kiến trúc sư hàng đầu của cả nước bây giờ chẳng khác gì cục bùn bám dính lấy ủng của ông."
"Tôi chưa bao giờ thích cách diễn đạt của cô cả, nhưng nó luôn luôn chính xác. Nếu là tôi thì tôi sẽ nói: anh ta bây giờ là một linh hồn đang ngoe nguẩy đuôi. Phong cách của cô vẫn cứ mềm mại hơn."
"Thế năm mươi phần trăm kia thì sao, Ellsworth? Thất bại à?"
"Gần như hoàn toàn. Lỗi của tôi. Lẽ ra phải biết trước rằng một kẻ như Peter, cho dù chỉ ở cương vị người chồng, cũng không thể nào hủy hoại cô được."
"Ông thành thực đấy."
"Tôi đã nói với cô một lần rằng đó là cách duy nhất có hiệu quả đối với cô. Hơn nữa, chắc chắn là cô không mất đến hai năm mới biết được tôi muốn gì từ đám cưới đó?"
"Thế ông nghĩ rằng Gail Wynand sẽ làm nốt việc đó?"
"Có thể. Cô nghĩ sao?"
"Tôi nghĩ lần này tôi cũng chỉ là chi tiết phụ. Chẳng phải ông từng gọi nó bằng từ 'nước sốt' đó sao? Tại sao ông lại chống lại Wynand?"
Ông ta cười, tiếng cười cho thấy ông đang giả vờ bị bất ngờ với câu hỏi của cô. Cô nói một cách khinh bỉ "Đừng có ra vẻ là ông đang bị sốc nữa, Ellsworth."
"Tốt thôi. Chúng ta nói thẳng nhé. Tôi chẳng chống lại cái gì cụ thể của ông Gail Wynand cả. Tôi đã lập kế hoạch để ông ta gặp cô từ lâu lắm rồi. Nếu cô muốn biết thêm các tiểu tiết thì sáng hôm qua, ông ta có làm một việc khiến tôi bực mình. Ông ta tỏ ra quá tinh ý. Thế nên tôi quyết định đã đến lúc."
"Và còn có vụ Stoneridge nữa."
"Và còn có vụ Stoneridge. Tôi biết chuyện này sẽ hấp dẫn cô. Cô sẽ không bao giờ bán mình để cứu tổ quốc, linh hồn hay cuộc sống của người đàn ông cô yêu. Nhưng cô sẽ bán mình để đổi lấy một hợp đồng cho Peter Keating - hợp đồng mà anh ta không xứng đáng được có. Để xem sau đó, cô sẽ như thế nào. Cả Gail Wynand nữa. Tôi cũng muốn xem chuyện đó."
"Rất chính xác, Ellsworth."
"Tất cả à? Kể cả phần về người đàn ông cô yêu - nếu như cô có yêu?"
"Đúng."
"Cô sẽ không bán mình vì Roark? Mặc dù, tất nhiên là cô không muốn nghe thấy cái tên đó được nhắc tới."
"Howard Roark", cô nói giọng lạnh băng.
"Cô thực sự rất can đảm, Dominique."
Keating đã quay lại, tay cầm khay rượu cocktail. Mắt anh đỏ ngầu và anh liên tục vung tay.
Toohey nâng ly của mình lên. Ông ta nói "Vì Gail Wynand và tờ Ngọn cờ New York!"