Suối Nguồn (The Fountainhead)

III.
Gail Wynand đứng lên đón cô ở giữa phòng.
"Chào bà Keating", ông nói.
"Chào ông Wynand", Dominique nói.
Ông kéo một chiếc ghế cho cô nhưng khi cô ngồi xuống, ông không sang ngồi đối diện với cô ở phía bên kìa bàn làm việc, ông đứng quan sát cô một cách chuyên nghiệp, như một người đang định giá. Ông cư xử với ngụ ý việc ông đang làm là một việc hiển nhiên cần thiết; như thể cô cũng biết rõ lý do của ông và cách cư xử đó không có gì là bất nhã cả.
"Trông bà giống như một bản sao nghệ thuật của chính bản sao nghệ thuật của bà", ông nói. "Theo quy luật, việc gặp nguyên mẫu của một tác phẩm nghệ thuật thường có xu hướng làm cho người ta không còn tin có Chúa. Nhưng lần này thì Chúa và nhà điêu khắc là kỳ phùng địch thủ."
"Nhà điêu khắc nào?"
"Người tạc tượng cho bà."
Lúc trước, ông đã cảm thấy có chuyện gì đó không rõ ràng phía sau bức tượng. Giờ đây, ông càng chắc chắn hơn bởi một cái gì đó trên mặt cô - một sự căng thẳng trái ngược, dù chỉ trong giây lát, với vẻ thờ ơ cố tình mà cô tạo ra.
"Ông nhìn thấy bức tượng đó ở đâu và khi nào, ông Wynand?"
"Ở trong gallery của tôi, vào sáng nay."
"Ông kiếm được nó ở đâu?"
Lần này đến lượt ông bối rối:
"Chả nhẽ bà không biết?"
"Không."
"Người bạn của bà, Ellsworth Toohey, gửi cho tôi. Như một món quà."
"Để đổi lấy cuộc hẹn gặp này cho tôi?"
"Không phải với một động cơ trực tiếp như bà đang nghĩ. Nhưng về bản chất thì đúng vây."
"Ông ta chưa từng nói với tôi điều này."
"Bà có phiền không khi tôi có bức tượng đó?"
"Cũng không hẳn."
"Tôi đã hy vọng bà sẽ nói là bà rất vui."
Tôi không vui."
Ông ngồi xuống một cách thoải mái trên mép ngoài của chiếc bàn làm việc; hai chân duỗi thẳng, hai mắt cá chân vắt chéo nhau. Ông hỏi:
"Tôi đoán là bà đã mất dấu của bức tượng và đã cố tìm kiếm nó?"
"Trong hai năm."
"Bà không thể có lại nó." Ông nói, quan sát cô: "Bà có thể có Stoneridge."
"Tôi sẽ thay đổi ý kiến. Tôi thấy vui vì Toohey đưa nó cho ông."
Ông cảm thấy một chút vị đắng của chiến thắng - và của nỗi thất vọng khi ông nghĩ là ông có thể đọc được ý nghĩ của cô và rằng rốt cuộc thì ý nghĩ của cô rành rành ra đấy. Ông hỏi:
"Vì nhờ thế mà bà có được buổi gặp này phải không?"
"Không. Mà bởi vì nếu tôi được chọn, ông là người gần cuối trên thế giới tôi sẽ để cho giữ bức tượng đó. Người cuối cùng là Toohey."
Ông đánh mất chiến thắng; điều cô vừa nói không phải là những gì mà một phụ nữ muốn có hợp đồng Stoneridge nên nghĩ hay nói ra. Ông hỏi:
"Vậy bà không biết là Toohey giữ nó?"
"Không."
"Chúng ta sẽ nói về người bạn chung của chúng ta, ông Ellsworth Toohey. Tôi không muốn bị dắt mũi và tôi cũng không nghĩ bà muốn hoặc có thể bị dắt mũi. Có quá nhiều thứ ông Toohey không chịu nói ra. Chẳng hạn, tên của nhà điêu khắc."
"Ông ta không nói với ông?"
"Không."
"Steven Mallory."
"Mallory?... Không phải là người đã định..." Ông cười lớn tiếng.
"Chuyện gì vậy?"
"Toohey nói với tôi là ông ta không thể nhớ được tên nhà điêu khắc. Ra chính là cái tên này."
"Chả nhẽ ông Toohey vẫn còn làm ông kinh ngạc?"
"Ông ta vẫn có thể, vài lần liền trong mấy ngày qua. Trong sự trắng trợn của ông ta vẫn có cái gì đó đặc biệt tinh tế. Cái đó rất khó có được. Tôi gần như thích nghệ thuật của ông ta."
"Tôi không có chung sở thích với ông."
"Trong mọi lĩnh vực ư? Kể cả trong điêu khắc, hay kiến trúc?"
"Tôi chắc chắn là không, trong kiến trúc."
"Liệu nói ra như thế có phải là một việc hoàn toàn bất lợi cho bà không?"
"Có thể."
Ông nhìn cô. Ông nói:
"Bà thật thú vị."
"Tôi không định tỏ ra thú vị."
"Đó là lỗi thứ ba của bà."
"Thứ ba?"
"Lỗi thứ nhất là về ông Toohey. Trong những tình huống thế này, người ta hẳn hy vọng là bà ca ngợi ông Toohey với tôi. Trích dẫn lời ông ta. Dựa vào uy tín lớn của ông ta trong vấn đề kiến trúc."
"Nhưng người ta cũng sẽ hy vọng rằng ông hiểu rõ Ellsworth Toohey. Và như thế, tất cả những lời trích dẫn đều sẽ trở nên vô nghĩa."
"Tôi đã định nói điều đó với bà nếu bà cho tôi cơ hội mà tôi chắc là bà sẽ không cho."
"Như thế càng thích hợp cho việc tiêu khiển."
"Bà mong được tiêu khiển?"
"Đúng."
"Với bức tượng này?" Đó là điểm yếu duy nhất của cô mà ông khám phá ra.
"Không", giọng cô cứng rắn "Không phải là với bức tượng này."
"Bà có thể nói cho tôi biết nó được làm ra khi nào và cho ai?"
"Lại là một điều nữa mà ông Toohey quên hay sao?"
"Rõ ràng là như thế."
"Ông có nhớ vụ bê bối liên quan tới một công trình có tên là Đền Stoddard? Cách đây hai năm. Lúc đó ông đi vắng."
"Đền Stoddard... Làm sao bà biết được tôi ở đâu vào hai năm trước?... Đợi chút, Đền Stoddard. Tôi nhớ ra rồi: một nhà thờ báng bổ hay cái gì tương tự thế; và nó đã khiến những kẻ sùng đạo sủa ông ổng?"
"Đúng vậy."
"Có một..." Ông dừng lại. Giọng ông trở nên cứng rắn và miễn cưỡng - giống với giọng cô "Có một bức tượng phụ nữ khỏa thân liên quan đến chuyện này."
"Đúng vậy."
"Tôi hiểu rồi."
Ông im lặng trong giây lát. Sau đó ông nói, giọng đanh lại, như thể đang cố kìm nén một cơn giận mà cô không đoán được nó nhằm vào đâu. "Lúc đó tôi đang ở đâu đó gần Bali. Tôi rất tiếc là cả thành phố New York này đã nhìn thấy bức tượng đó trước tôi. Nhưng tôi không đọc báo khi đang trên biển. Tôi đã có lệnh sa thải bất cứ ai mang lên trên du thuyền dù chỉ một tờ báo Wynand."
"Đã bao giờ ông nhìn thấy các bức hình của Đền Stoddard chưa?"
"Chưa. Liệu ngôi đền đó có xứng đáng với bức tượng không?"
"Bức tượng gần như xứng đáng với ngôi đền."
"Nó đã bị phá hủy đúng không?"
"Phải. Với sự giúp đỡ của các tờ báo Wynand."
Ông nhún vai. "Tôi nhớ Alvah Scarret lúc đó tỏ ra rất thích thú. Một câu chuyện ăn khách. Tiếc là tôi bỏ lỡ nó. Nhưng Alvah đã làm rất tốt. Nhân tiện, làm sao bà biết là tôi đi vắng và tại sao việc đó lại đọng lại trong trí nhớ của bà?"
"Vì tôi đã mất việc ở chỗ ông chỉ vì câu chuyện đó."
"Việc của bà? Ở chỗ tôi?"
"Chẳng nhẽ ông không biết tên tôi là Dominique Francon?"
Phía dưới chiếc áo khoác chẽn, đôi vai ông nhô về phía trước; đấy là một sự ngạc nhiên - và bất lực. Ông nhìn chằm chằm vào cô - một cách rất đơn giản. Một lát sau, ông nói:
"Không."
Cô mỉm cười vô cảm. Cô nói:
"Có vẻ như Toohey muốn làm khó cả hai chúng ta càng nhiều càng tốt."
"Hãy quên Toohey đi. Việc này phải được làm rõ. Nó không hợp lý chút nào. Bà là Dominique Francon?"
"Tôi đã từng."
"Bà làm việc ở đây, trong toà nhà này, trong nhiều năm?"
"Trong sáu năm."
"Tại sao tôi chưa từng gặp bà?"
"Tôi chắc chắn rằng ông không gặp tất cả các nhân viên của mình."
"Tôi nghĩ là bà hiểu ý tôi."
"Ông có muốn tôi nói ra hộ ông?"
"Nói đi."
"Tại sao trước đây tôi lại không cố gắng gặp ông?"
"Đúng."
"Vì tôi không muốn gặp ông."
"Chính việc đó là điều vô lý."
"Tôi có nên bỏ qua câu này hay cứ buộc phải hiểu nó?"
"Tôi sẽ để bà lựa chọn. Với sắc đẹp của bà và với việc bà biết rất rõ những tai tiếng của tôi, tại sao bà lại không muốn tạo ra một sự nghiệp thực sự của mình ở tờ Ngọn cờ!"
"Tôi chưa bao giờ muốn có một sự nghiệp thực sự ở tờ Ngọn cờ."
"Tại sao?"
"Có thể cũng chính vì cái lý do mà ông cấm mang những tờ Wynand lên du thuyền của ông."
"Đó là một lý do tốt." ông nói lặng lẽ. Sau đó ông hỏi, giọng bình thường trở lại:
"Xem nào, bà bị thải hồi vì việc gì? Bà chống lại chính sách của tòa soạn, tôi đoán thế?"
"Tôi đã cố bảo vệ Đền Stoddard."
"Chẳng nhẽ bà không biết là không nên hành động trung thực ở tờ Ngọn cờ sao?"
"Tôi đã định nói điều đó với ông - nếu ông cho tôi cơ hội."
"Bà có cảm thấy được tiêu khiển không?"
"Lúc đó thì không. Tôi đã thích làm việc ở đây."
"Bà là người duy nhất từng nói câu đó trong tòa nhà này."
"Tôi hẳn là một trong hai người."
"Người kia là ai?"
"Chính ông, ông Wynand."
"Đừng quá chắc về điều đó." Ông ngẩng đầu lên và ông nhìn thấy sự thích thú hiện ra trong mắt cô. Ông hỏi:
"Bà nói thế chỉ để bẫy cho tôi nói ra một câu kiểu thế?"
"Đúng, tôi nghĩ thế," cô trả lời lạnh lùng.
"Dominique Francon..." ông nhắc lại nhưng không phải nói với cô. "Tôi từng thích các bài viết của bà. Tôi hầu như mong lý do bà đến đây là để xin được đi làm trở lại."
"Tôi đến đây để thảo luận về chuyện Stoneridge."
"À, đúng rồi, tất nhiên." Ông ngồi thẳng trở lại và tỏ ra thích thú chờ đợi một bài thuyết phục dài. Ông cảm thấy thú vị khi nghĩ tới những lý lẽ cô sẽ trình bày và cách cô đóng vai một người cầu xin như thế nào.
"Vậy bà muốn nói gì với tôi về chuyện đó?"
"Tôi muốn ông giao việc đó cho chồng tôi. Tất nhiên, tôi hiểu là không có lý do gì để ông chịu làm việc đó, trừ khi - để đổi lại - tôi đồng ý ngủ với ông. Nếu ông cho rằng lý do như vậy là đủ, thì tôi sẵn lòng làm việc đó."
Ông nhìn cô trong yên lặng; ông không cho phép khuôn mặt mình thể hiện bất cứ phản ứng cá nhân nào.
Cô ngồi đó nhìn thẳng ông, hơi ngạc nhiên trước cái nhìn soi mói của ông, như thể những lời nói của cô không đáng được hưởng một sự chú ý đặc biệt nào. Dù hết sức cố gắng tìm kiếm, ông cũng không thấy khuôn mặt cô biểu hiện một ấn tượng nào khác ngoài một biểu hiện hết sức phi lý: đó là biểu hiện của sự thuần khiết trọn vẹn.
Ông nói:
"Đó chính là điều mà tôi sẽ đề nghị. Nhưng không thô thiển như vậy và cũng không phải trong buổi gặp đầu tiên giữa chúng ta."
"Tôi đã tiết kiệm thời gian và những lời nói dối trá cho ông."
"Bà rất yêu chồng mình?"
"Tôi khinh bỉ anh ta."
"Bà tin tưởng lớn lao vào thiên tài nghệ thuật của chồng bà?"
"Tôi nghĩ anh ta là một kiến trúc sư hạng ba."
"Thế thì tại sao bà lại làm việc này?"
"Vì nó làm tôi thích thú."
"Tôi nghĩ chỉ có mình tôi là hành động với những động cơ kiểu thế."
"Ông không nên nghĩ thế. Tôi chắc ông không cho việc là người duy nhất nghĩ ra cái gì lại là một phẩm chất cần thiết đến thế, phải không ông Wynand?"
"Thực ra, bà chẳng hề quan tâm việc chồng bà có dự án Stoneridge hay không, đúng không?"
"Đúng."
"Và bà không hề muốn ngủ với tôi?"
"Không hề."
"Tôi chắc sẽ khâm phục một phụ nữ khi cô ta diễn được một vai thế này. Chỉ có điều ở đây lại không phải là một vai diễn."
"Không phải. Và đừng có khâm phục tôi. Tôi đã cố gắng để tránh điều đó."