Suối Nguồn (The Fountainhead)

Khi những bản vẽ đã hoàn thành, Roark gọi điện tới văn phòng của Wynand. Suốt cả tháng nay anh không nói chuyện với Wynand. “Xin ông cầm máy chờ ột chút, ông Roark,” thư ký của Wynand nói. Anh chờ. Sau đó là giọng của người thư ký báo với anh rằng ngài Wynand muốn anh mang các bản vẽ tới văn phòng ông ta vào buổi chiều hôm đó. Cô thư ký cho giờ hẹn gặp. Wynand không trực tiếp trả lời điện thoại.
Khi Roark bước vào văn phòng, Wynand nói: “Ông khỏe chứ, ông Roark” – giọng ông lịch thiệp và trang trọng. Trên khuôn mặt lịch sự trống rỗng của ông không hề có chút gợi nhớ nào về sự thân mật trước đây.
Roark trao cho ông các bản vẽ mặt bằng của ngôi nhà và một bản vẽ phối cảnh lớn. Wynand nghiên cứu từng bản vẽ. Ông giữ chúng một lúc lâu. Rồi ông nhìn lên.
“Tôi rất ấn tượng, ông Roark.” Giọng nói của ông chính xác đến mức khó chịu. “Tôi đã khá ấn tượng ngay từ lúc đầu. Tôi đã nghĩ kỹ và tôi muốn có một thỏa thuận đặc biệt với ông.”
Ông nhìn sâu vào Roark, với một vẻ gần như sự dịu dàng, như thể ông muốn nói rằng ông muốn đối xử với anh một cách thận trọng, nhằm giữ anh nguyên vẹn ột mục đích riêng của ông. Ông dùng hai ngón tay nhấc bản phác thảo lên và để ánh sáng chiếu thẳng vào nó. Tờ giấy trắng trong chốc lát chợt bừng sáng lên như một tấm gương, làm nổi bật những nét vẻ bằng chì đen.
“Ông muốn nhìn thấy căn nhà này được xây dựng?” Wynand hỏi khẽ. “Ông rất muốn thế phải không?”
“Đúng,” Roark nói.
Wynand không di chuyển cánh tay. Ông chỉ mở hai ngón tay ra để thả bản vẽ rơi úp sấp xuống mặt bàn.
“Căn nhà này sẽ được xây, ông Roark. Đúng như ông đã thiết kế. Đúng y như bản vẽ này. Với một điều kiện.”
Roark ngồi tựa vào ghế, hai tay bỏ túi, chăm chú chờ đợi.
“Ông không muốn hỏi tôi về điều kiện đó à, ông Roark? Được lắm, tôi sẽ nói cho ông biết. Tôi sẽ chấp nhận ngôi nhà này với điều kiện ông phải chấp nhận thỏa thuận mà tôi sắp đưa ra. Tôi muốn ký một hợp đồng, theo đó ông sẽ là kiến trúc sư độc quyền trong mọi công trình xây dựng của tôi từ nay về sau. Như ông biết, đây sẽ là một trách nhiệm lớn. Tôi dám nói là tôi nắm trong tay nhiều công trình xây dựng hơn bất kỳ ai trên đất nước này. Tất cả những người cùng nghề với ông đều muốn được biết đến như kiến trúc sư độc quyền của tôi. Tôi đang cho ông cơ hội đó. Đổi lại, ông sẽ phải tuân theo một vài điều kiện nhất định. Trước khi tôi nói về những điều kiện ấy, tôi muốn chỉ ra một vài hậu quả nếu như ông từ chối. Có lẽ ông biết rằng tôi không thích bị từ chối. Tôi có thể dùng quyền lực của mình theo hai cách. Tôi có thể dễ dàng làm cho ông không thể kiếm được một hợp đồng nào khác ở bất cứ nơi nào trên đất nước này. Ông có một số ít người ủng hộ của riêng ông, nhưng không một ông chủ tương lai nào của ông có thể chịu đựng nổi áp lực của tôi. Trước đây, ông đã có một số giai đoạn phải sống hoàn toàn lãng phí. Những thứ đấy sẽ chẳng là gì cả so với sự phong tỏa mà tôi có thế tạo ra. Ông có thể sẽ phải quay trở về mỏ đã granit… phải, tôi có biết chuyện đó, mùa hè năm 1928, mỏ đá Francon ở Connecticut… làm sao tôi biết à?... qua các thám tử tư, ông Roark… ông có thể phải quay lại mỏ đá granit, chỉ có điều, tôi sẽ chăm sóc cẩn thận để chẳng có mỏ đá nào nhận ông. Bây giờ tôi sẽ nói cho ông biết tôi muốn gì ở ông.”
Trong tất cả những lời đồn đại về Gail Wynand, chưa có ai từng nói về vẻ mặt của ông như người ta có thể nhìn thấy vào khoảnh khắc này. Một vài người từng nhìn thấy thì không bao giờ nói về nó. Trong số đó, Dwight Carson là người đầu tiên. Hai môi của Wynand tách khỏi nhau, mắt ông sáng rực. Đó là biểu hiện của một sự thỏa mãn nhục dục phát sinh từ sự đau đớn cực độ… sự đau đớn của nạn nhân, hoặc là của chính ông, hoặc là của cả hai.
“Tôi muốn ông thiết kế tất cả các công trình thương mại trong tương lai của tôi, đúng như ý muốn của công chúng về một công trình thương mại. Ông sẽ xây dựng những ngôi nhà kiểu thuộc địa, các khách sạn theo phong cách Rococo[126], các tòa nhà văn phòng kiểu bán Hy Lạp. Ông sẽ sử dụng sự khéo léo vô song của ông trong khuôn khổ những khuôn mẫu mà thị hiếu công chúng đã phê chuẩn… và ông sẽ kiếm tiền cho tôi. Ông sẽ sử dụng tài năng tuyệt vời của ông, và bắt nó phải tuân phục. Phải sáng tạo trong thế giới của ông những thứ giống như tờ Ngọn cờ trong thế giới của tôi. Ông cho rằng chẳng cần đến tài năng nào để tạo ra tờ Ngọn cờ à? Những việc như thế sẽ là công việc tương lai của ông. Ngôi nhà ông thiết kế cho tôi sẽ được xây dựng đúng như bản thiết kế. Nó sẽ là công trình cuối cùng của Roark trên trái đất này. Không một ai khác sau tôi có được một công trình được thiết kế bởi Roark. Ông đã đọc chuyện về việc những vị vua chúa thời cổ đại xử tử kiến trúc sư thiết kế cung điện của họ, để không thể có bất cứ công trình nào khác có được sự huy hoàng sánh với cung điện của họ chưa? Họ giết người kiến trúc sư hoặc khoét mắt ông ta. Những phương pháp hiện đại thì khác. Trong suốt quãng đời còn lại, ông sẽ tuân theo ý chí của đám đông. Tôi không định tranh cãi với ông. Đơn giản là tôi chỉ tuyên bố một sự chọn lựa. Ông là kiểu người có thể hiểu những ngôn từ trần trụi. Ông có một chọn lựa đơn giản: nếu từ chối, ông sẽ không bao giờ xây dựng bất kỳ cái gì nữa. Nếu đồng ý, ông sẽ xây dựng ngôi nhà này, thứ mà ông rất muốn nhìn thấy nó được xây lên, và còn thêm rất nhiều những ngôi nhà khác mà ông không thích, nhưng chúng sẽ mang lại tiền bạc cho cả hai chúng ta. Từ giờ đến cuối đời, ông sẽ thiết kế những dự án nhà cho thuê, chẳng hạn như Stoneridge. Đấy là cái mà tôi muốn.”
Ông cuối người về phía trước và chờ đợi một trong những phản ứng mà ông biết rất rõ và lấy làm thích thú: một cái nhìn biểu lộ sự giận dữ, sự phẫn nộ, hay sự kiêu hãnh cao độ.
“Tất nhiên rồi,” Roark nói một cách vui vẻ. “Tôi sẽ vui mừng thực hiện việc đó. Quá dễ.”
Anh vươn người, với lấy một cây bút chì và một mảnh giấy trên bàn làm việc của Wynand – một lá thư với một dòng in danh tính rất ấn tượng. Anh vẽ rất nhanh lên mặt sau của lá thư. Bàn tay anh chuyển động trơn tru và tự tin. Wynand nhìn khuôn mặt anh đang cúi xuống tờ giấy. Ông nhìn thấy một vầng trán phẳng, cặp lông mày thẳng, chăm chú nhưng không căng thẳng.
Roark ngẩng đầu lên và ném tờ giấy qua bàn cho Wynand.
“Đây là cái ông muốn phải không?”
Trên tờ giấy là ngôi nhà của Wynand, với các hành lang kiểu thuộc địa, mái thòi ra những thanh xà, hai cái ống khói đồ sộ, một vài trụ bổ tường, một vài ô cửa sổ kiểu lỗ châu mai ở sườn nhà. Đó không phải là sự bắt chước có tính chế nhạo; đấy là một tác phẩm chuyển thể nghiêm túc mà bất kỳ vị giáo sư nào hẳn cũng sẽ coi nó là có tính thẩm mỹ tuyệt vời.
“Ôi không, Chúa ơi!” Wynand thốt lên ngay lập tức một cách bản năng.
“Thế thì ông hãy ngậm miệng lại,” Roark nói, “đừng bao giờ bắt tôi phải nghe bất cứ gợi ý nào về kiến trúc nữa.”
Wynand thả người xuống ghế và phá lên cười. Ông cười rất lâu, như không thể nào dừng lại. Đó không phải là tiếng cười vui vẻ.
Roark lắc đầu một cách mệt mỏi. “Ông biết hơn thế mà. Và trò này với tôi quá cũ rồi. Sự bướng bỉnh và bài xích xã hội của tôi nổi tiếng đến mức tôi không nghĩ lại có người nào buồn mất thời gian để mua chuộc tôi nữa.”
“Howard, tôi đã thực sự định như thế. Cho đến khi tôi nhìn thấy cái này.”
“Tôi biết là ông có ý định đó. Tôi chỉ không nghĩ ông có thể ngốc nghếch như vậy.”
“Anh có biết là anh đã đối mặt với một tình huống khủng khiếp không?”
“Không hề. Tôi có một đồng minh tôi có thể tin cậy.”
“Cái gì? Sự chính trực của anh à?”
“Không, sự chính trực của ông, Gail.”
Wynand ngồi và nhìn xuống mặt bàn. Một lúc sau, ông nói:
“Điều này thì anh đã nhầm.”
“Tôi không nghĩ vậy.”
Wynand ngẩng đầu lên; trông ông mệt mỏi; giọng ông dửng dưng:
“Đây lại là cách của anh ở phiên tòa Stoddard phải không? ‘The defense rests’… Ước gì tôi đã có mặt ở trong phòng xử đó để nghe câu nói này… Rõ ràng anh có ném cái phiên tòa ấy lại cho tôi, phải không?”
“Cứ coi như là vậy đi.”
“Nhưng lần này thì anh đã thắng. Tôi nghĩ là anh biết rằng tôi chẳng vui vẻ gì khi anh thắng.”
“Tôi biết vậy.”
“Anh đừng nghĩ chuyện này cũng giống như những trò thử mua chuộc nạn nhân của mình, chỉ với mục đích thử thách, và rồi cảm thấy khoái chí khi bị thất bại, và rồi co thể cười mà nói rằng, chà, rút cuộc, đây chính là người mà ta muốn. Anh đừng có tưởng tượng như vậy. Đừng có lấy nó ra để biện hộ cho tôi.”
“Không, Tôi biết ông muốn gì.”
“Trước đây thì tôi không dễ thất bại dễ dàng như thế này đâu. Đáng lẽ đây mới chỉ là sự khởi đầu. Tôi biết tôi có thể tiếp tục thử. Nhưng tôi không muốn thử. Không phải bởi vì anh có thể vẫn kiên định đến tận cùng cuộc đấu. Mà bởi vì tôi sẽ không kiên định được đến lúc đó. Không, tôi chẳng vui mừng mà cũng chẳng biết ơn anh về điều này… Nhưng mà cũng chẳng sao cả…”
“Gail, ông có khả năng tự dối mình đến mức nào?”
“Tôi không nói dối. Mọi điều tôi nói với anh đều là thật. Tôi nghĩ là anh hiểu điều đó.”
“Mọi điều ông vừa nói với tôi … đúng. Nhưng tôi đã không nghĩ về những điều đó.”
“Anh đang nhầm lẫn về những điều anh đang suy nghĩ. Anh nhầm lẫn khi vẫn cứ ngồi ở đây.”
“Ông có muốn tống cổ tôi đi không?”
“Anh biết là tôi không thể.”
Wynand rời mắt khỏi Roark và nhìn vào bản vẽ ngôi nhà đang nằm sấp trên mặt bàn. Ông chần chừ trong giây lát; ông nhìn vào tấm bìa trắng, rồi lật nó lại. Ông hỏi khẽ:
“Bây giờ tôi có nên nói với anh tôi nghĩ gì về cái này không?”
“Ông đã nói với tôi rồi.”
“Howard, anh nói rằng ngôi nhà này như một tuyên ngôn về cuộc đời của tôi. Anh nghĩ rằng cuộc đời tôi xứng đáng với một tuyên ngôn như thế này à?”
“Đúng vậy.”
“Đây là sự đánh giá thật lòng của anh chứ?”
“Sự đánh giá thật lòng của tôi, Gail. Sự đánh giá chân thành nhất của tôi. Đánh giá cuối cùng. Bất kể những gì có thể xảy ra giữa hai chúng ta trong tương lai.”
Wynand đặt bản vẽ xuống và ngồi nghiên cứu nó một lúc lâu. Khi ngẩng đầu lên, gương mặt ông trở lại sự bình tĩnh thường ngày.
“Tại sao anh đã không đến đây?” ông hỏi.
“Ông quá bận rộn với các thám tử tư.”
Wynand cười phá lên.
“Ồ, ra thế. Tôi không thể cưỡng lại những thói quen xấu trước đây của tôi và tôi đã rất tò mò. Bây giờ tôi biết mọi thứ về anh, ngoại trừ những người phụ nữ trong đời anh. Hoặc là anh đã rất kín đáo, hoặc là anh không có nhiều phụ nữ xung quanh lắm. Chẳng tìm được thông tin đó ở bất kỳ chỗ nào.”
“Tôi không có nhiều.”
“Tôi nghĩ là tôi đã nhớ anh. Và đó là một cách lấp chỗ trống – cái việc thu thập thông tin về quá khứ của anh ấy. Thực sự thì tại sao anh đã không tới đây?”
“Ông bảo tôi như vậy mà.”
“Anh luôn luôn ngoan ngoãn trước các mệnh lệnh như thế à?”
“Khi mà tôi thấy chúng hợp lý.”
“Được rồi, đây là một mệnh lệnh – và hy vọng anh cho nó là hợp lý; tới ăn tối với chúng tôi tối nay. Tôi sẽ đưa bản vẽ này cho vợ tôi xem. Tôi vẫn chưa hề nói gì với cô ấy về ngôi nhà này.”
“Ông chưa nói với bà ấy?”
“Chưa. Tôi muốn cô ấy nhìn thấy bản vẽ này. Và tôi muốn anh gặp cô ấy. Tôi biết trước đây cô ấy đã không đối xử tử tế với anh… Tôi đã đọc các bài viết của cô ấy về anh. Nhưng việc đó xảy ra đã quá lâu rồi. Tôi hy vọng bây giờ nó không quan trọng nữa.”
“Không, nó sẽ không quan trọng.”
“Vậy thì anh sẽ đến?”
“Tôi sẽ đến.”