Tâm Lí Học Tổng Hợp

  Tôi từng là một kẻ cuồng kiểm soát. 

Mọi thứ trong đời tôi phải hoàn hảo. 

Khi còn đi học, tôi phải là học sinh đứng đầu lớp. Nếu không đạt được điểm số cao nhất, tôi sẽ lo lắng. Các thầy cô giáo không thể hiểu được nỗi lo lắng của tôi. Tôi sinh ra đã vậy. Tôi nhớ một lần mình tham gia một khóa học trị liệu sắc đẹp hồi giữa những năm 20 tuổi, giám đốc trung tâm nói rằng bà cảm thấy lo vì tôi đạt điểm tuyệt đối trong mọi bài kiểm tra. Bà lo lắng bởi vì, "Điểm số sẽ chỉ có thể thấp đi chứ không cao lên được nữa!" Những lời nói đó sau này vô cùng ý nghĩa với tôi. 

Tôi đã lo lắng về việc phải tỏ ra hoàn hảo đến nỗi con đường duy nhất tôi có thể đi là đi xuống. Và đúng như vậy, vào năm 40 tuổi, tôi hoàn toàn chạm đáy. 

Khi đó tôi đã kết hôn và có 3 con. Mọi thứ trong cuộc sống của tôi đều được kiểm soát và không chỉ bởi mình tôi. Chồng tôi cũng là người khá cầu toàn. Tôi không nghĩ anh ấy sinh ra đã như vậy mà là do học được trong quá trình trưởng thành. Ngôi nhà của tôi trông thật hoàn hảo, gia đình tôi trông thật hoàn hảo, cả tôi cũng thật hoàn hảo trước mắt mọi người – nhưng sự hoàn hảo đó không bền, thậm chí là không khả thi. 

Tôi tưởng mình hạnh phúc, nhưng sau đó tôi đã gặp một người chỉ cho tôi biết rằng cách sống hiện tại của tôi không ổn chút nào. Tôi dần dần nhận ra mình cần tạo nên những thay đổi lớn. 

Tôi dần hiểu ra rằng theo đuổi sự hoàn hảo là một cuộc đua không có chặng cuối, vậy nên tôi đã quyết định làm một điều không tưởng. Tôi khiến bản thân trở nên không hoàn hảo, vượt ra khỏi quy tắc thông thường. Và đó là điều tuyệt vời nhất tôi từng làm. 

Giờ đây tôi không hề hoàn hảo, và thế thì cũng chẳng sao cả. Những chuyện tồi tệ đã xảy ra, cuộc ly hôn cay đắng với người chồng cuồng kiểm soát và cầu toàn đã kéo tôi xuống đáy cuộc đời. Những điều đó tạo nên con người tôi hiện tại. 

Giờ thì tôi hoàn toàn bất toàn, và điều đó thật tuyệt vời. 

Tôi không còn phải kiểm soát điều gì. Tôi đã học được rằng ta không thể kiểm soát những gì người khác nói hay làm, ta chỉ có thể kiểm soát cách phản ứng của bản thân. Phản ứng của tôi luôn luôn là tử tế và thấu hiểu, và cuộc đời tôi trở nên yên bình hơn nhiều.

 Tôi không tranh cãi với ý kiến của người khác hay khuyên bảo họ phải làm gì với cuộc sống của họ. Tôi sống theo cách của bản thân và nếu mọi người muốn học theo cách của tôi thì họ có thể thoải mái học. Chẳng có lời nói hay hành động nào từ người khác có thể ảnh hưởng đến tôi, và giờ đây tôi không còn cảm thấy phải kiểm soát mọi thứ nữa. 

Có người nào xung quanh bạn giống như tôi không, một người luôn muốn kiểm soát mọi thứ để cảm thấy bản thân có giá trị và an toàn? 

Dưới đây là 10 cách để bạn đối phó với một kẻ cuồng kiểm soát mà không làm mình mất kiểm soát:

   1. Mỉm cười và giữ bình tĩnh

 Khi ai đó yêu cầu bạn làm điều mà họ muốn, hãy mỉm cười rồi tiếp tục làm những gì BẠN muốn. Hãy giữ bình tĩnh và đừng bao giờ tranh cãi với một kẻ cuồng kiểm soát. Họ luôn luôn muốn giành phần thắng. Việc này sẽ giúp bạn tiết kiệm năng lượng, và duy trì sự tĩnh tại bên trong bạn. Ban đầu việc này khá khó khăn, nhưng một khi đã làm thành thạo thì bạn có thể thực hiện nó dễ như trở bàn tay.

 2.Đừng cố kiểm soát một kẻ cuồng kiểm soát 

Việc kiểm soát một kẻ như vậy sẽ chẳng đưa bạn đến đâu. Họ sống trong thế giới của riêng họ, nơi họ làm chủ mọi thứ. Trong mắt họ thì việc họ làm không bao giờ sai. Họ gần như không bao giờ thất bại vì họ chỉ làm những việc mà họ biết mình không thể làm hỏng, nếu không thì quyền kiểm soát của họ sẽ bị đe dọa. Bạn không thể thắng nổi một kẻ cuồng kiểm soát vì họ rất giỏi ngụy biện. Họ làm việc đó thì được, nhưng bạn làm thì lúc nào cũng sai hoặc hỏng bét. Luôn luôn là vậy, dù làm hay không làm thì bạn cũng luôn là kẻ thất bại trong mắt họ. Thật không đáng khi cố làm những điều "đúng đắn" trong khi họ sẽ luôn tìm ra lỗi sai. Vậy nên hãy cứ làm những gì mang lại cho bạn cảm giác vui vẻ và quay lại bước 1: mỉm cười và giữ bình tĩnh. 

3. Suy xét những nhận xét khó chịu của họ 

Những kẻ cuồng kiểm soát có thể ngược đãi bạn dưới nhiều hình thức. Họ có thể xúc phạm bạn và nói về những gì họ nghĩ là bạn thiếu sót. 

Bạn phải hiểu rằng đó là sự thật đối với họ. Họ thực sự nghĩ như vậy về bạn. Nó có thể không đúng với bạn, nhưng lại đúng với họ. Vì thế bạn cần tin tưởng, yêu thương bản thân và mạnh mẽ hơn. 

Tôi bắt đầu tập suy xét những nhận xét khó chịu mỗi khi nhận được nó. Khi bạn hiểu rằng những gì kẻ cuồng kiểm soát kia đang nói là về bản thân họ chứ không phải về bạn, thì bạn sẽ được tự do. 

Bạn thậm chí có thể nói thẳng với những kẻ cuồng kiểm soát điều này một cách khéo léo. Cách này có thể làm họ ngừng ngược đãi bạn, vì họ không đạt được kết quả mong muốn là khiến bạn cảm thấy mình bị bắt nạt, vô dụng và bất an. 

4. Tránh xa những kẻ cuồng kiểm soát 

Hãy tránh thật xa những kẻ cuồng kiểm soát, hoặc hạn chế tối đa việc tiếp xúc với họ nếu họ là thành viên trong gia đình. Điều này sẽ mang đến sự thanh bình cho cuộc sống của bạn. 

Nếu bản thân bạn muốn ở gần những người này thì bạn phải ngừng đóng vai nạn nhân, vì chẳng ai ép bạn làm điều đó cả. 

Kẻ cuồng kiểm soát có thể là một người mà bạn đã quen lâu năm, song như vật không có nghĩa là bạn phải trung thành và giữ tình bạn này. Nếu nó không đem lại điều gì tích cực cho bạn, hãy hạn chế tiếp xúc với họ để mối quan hệ phai nhạt dần, hoặc thẳng thắn kết thúc nó ngay lập tức, nhưng bằng một cách nhẹ nhàng và tử tế. 

5. Hãy tử tế và khen ngợi những kẻ cuồng kiểm soát 

Hãy luôn tử tế. Những kẻ cuồng kiểm soát cần nhiều tình yêu thương hơn những người khác. Ở bên trong, họ không hề hạnh phúc, vì vậy họ phải kiểm soát mọi thứ để duy trì phiên bản hạnh phúc bên ngoài. 

Tôi không có ý nói bạn phải chiều lòng họ bằng cách làm theo những gì họ nói. Ý tôi là hãy khen ngợi để họ cảm thấy tích cực hơn về bản thân và từ đó giảm nhu cầu kiểm soát đi một chút. Sự tử tế vô cùng có hiệu quả. Nếu bạn càng đối đầu với họ thì họ sẽ càng cố kiểm soát bạn. 

6. Trở nên không thể bị kiểm soát

 Hãy chịu trách nhiệm cho cuộc sống của mình. Làm công việc bạn yêu thích, ở cạnh những người truyền cảm hứng và không rút cạn năng lượng của bạn. Càng sớm làm điều này, bạn sẽ càng sớm nhận ra những kẻ cuồng kiểm soát buồn bã và cô đơn đến mức nào.

 7. Tìm kiếm những điều tích cực 

Luôn có những điều tích cực trong bất cứ tình huống nào. Tôi vốn là người lạc quan, nhưng vài năm gần đây, tôi trở thành người siêu lạc quan. Ví dụ, ít nhất thì kẻ cuồng kiểm soát cũng đang chỉ cho bạn thấy kiểu người mà bạn không bao giờ muốn trở thành. Họ đang giúp bạn đấy chứ.

 Hãy thẳng thắn đối mặt với vấn đề và tìm kiếm nguồn năng lượng để tận hưởng cuộc sống, dù cho đôi lúc nó bị ẩn đi.

 Một điều tích cực khác là những kẻ cuồng kiểm soát không có khả năng thâm nhập vào nội tâm của bạn và điều khiển bạn. Chỉ có bạn mới làm được điều đó. Vậy nên bạn chỉ cần lựa chọn xem bạn muốn bị kiểm soát hay không.

 Nếu ai đó đang kiểm soát bạn về mặt tài chính, hãy tìm một công việc và tự kiếm tiền. Xong. Bạn có thể làm mọi thứ. 

8. Đừng cố làm vừa lòng họ

Như tôi đã nói ở trên, khen ngợi những kẻ cuồng kiểm soát nhưng đừng cố làm vừa lòng họ. Bạn sẽ chẳng bao giờ làm được đâu. Hãy luôn tự làm bản thân cảm thấy thoải mái trước. Đừng khiêu khích và cũng đừng phục tùng họ. 

9. Đừng để họ khiến bạn cảm thấy tiêu cực

 Bạn là người kiểm soát cảm xúc của chính mình, ngoài ra thì không còn ai cả. Bạn tuyệt vời khi là chính mình. Hãy tin vào bản thân và cương quyết phớt lờ bất cứ lời công kích nào từ phía họ.

 Tôi từng bị gắn với đủ loại "nhãn dán" nhưng tôi đủ mạnh mẽ để nó không thể ảnh hưởng đến mình, và quan trọng nhất là tôi không tin những nhãn dán ấy định nghĩa con người tôi. 

Những kẻ cuồng kiểm soát muốn bạn cảm thấy bản thân thật tệ hại, vì như thế thì họ mới có thể cảm thấy tích cực hơn về mình. Có lẽ họ đang ghen tỵ với bạn và cuộc sống của bạn. 

10. Tha thứ 

Tha thứ cho một người đã làm những điều không phải với ta là một điều tuyệt vời và truyền cho ta sự tự tin. Cuộc sống của những kẻ đang cố kiểm soát bạn có thể thiếu thốn tình yêu thương. Có lẽ họ cũng từng bị kiểm soát và chỉ đang làm theo điều mà mình đã phải chịu đựng. Với họ như vậy là tự nhiên, họ chẳng biết làm gì hơn. Hãy trở thành điều mà bạn muốn nhìn thấy trên thế giới. Hãy tử tế, mạnh mẽ và là chính mình. Bạn sẽ không đi lầm đường nữa. Diễn giả truyền động lực và tác giả Josh Shipp đã nói rằng: "Hoặc là bạn cay cú hoặc là bạn cải thiện. Đơn giản vậy thôi. Hoặc bạn đối mặt với vấn đề và trở nên kiên cường hơn, hoặc bạn cho phép nó hạ gục mình. Lựa chọn này không thuộc về vòng quay số phận. Nó thuộc về bạn."