Thiên Hạ Kỳ Duyên

Múa rối nước là một loại hình nghệ thuật đặc sắc và riêng biệt của Đại Việt. Ra đời cùng với nền văn minh nông nghiệp lúa nước nhưng phải đến thời nhà Lý, múa rối nước mới chính thức đánh dấu sự hình thành và phát triển. Theo thời gian, nghệ thuật này ngày càng phổ biến, được truyền từ đời này sang đời khác và dần trở thú chơi tao nhã của người Việt cổ trong các dịp lễ hội.
Hoàng Lan đang cùng Trường Giang đến phường múa rối nước Lĩnh Sơn. Tận mắt chứng kiến biểu diễn múa rối nước, nàng mới thấy loại hình nghệ thuật dân gian ấy thú vị và độc đáo đến mức nào.
Sân khấu được dựng lên ở một thủy đình nhỏ, cấu trúc xây dựng khá cân đối, trên có mái che theo kiểu mái đình của vùng nông thôn bắc bộ xưa. Xung quanh sân khấu là một hàng cờ quạt, voi lọng bằng hàng mã. Trên mặt nước lố nhố gần chục con rối làm bằng gỗ sung, mặt trắng phau, áo quần xanh đỏ, nhấp nhoáng phản chiếu ánh đèn từ hai bên bờ rọi lại. Khi Hoàng Lan vừa đặt chân đến hội phường, tiếng trống cái, tiếng tù và, tiếng pháo đã nổi lên rộn ràng, ồn ã náo nhiệt. Người đến xem múa rối nước ở phường Lĩnh Sơn cũng rất đa dạng, từ hạng nông phu phàm dân đến những công tử áo gấm đai ngọc, từ tay đồ tể bán thịt lợn ngoài chợ đến bậc nho sĩ chữ nghĩa đầy mình... Phải chen chân mãi, nàng và Trường Giang mới tìm được một vị trí thuận lợi gần thủy đình.
Màn đốt pháo bật cờ khai mạc, chú Tễu xuất hiện giữa sương khói trắng xóa, chắp tay trước ngực rồi uyển chuyển cúi đầu chào khán giả. Nhạc khí hân hoan. Tiếng hò reo vang dậy không ngớt. Những người ở đây có thể đã xem múa rối nước hàng chục, hàng trăm lần, nhưng mỗi lần đến phường Lĩnh Sơn, họ lại mang một tâm trạng hào hứng rất khác biệt.
"Không biết hôm nay họ biểu diễn tiết mục gì nhỉ?"
Hoàng Lan vừa hướng về sân khấu vừa thắc mắc. Trường Giang ngó nghiêng một hồi rồi chỉ về phía một chiếc thuyền được trang trí vô cùng lộng lẫy.
"Em có nhìn thấy chiếc thuyền rồng kia không?"
Hoàng Lan gật đầu ngay tắp lự. Thuyền to và đẹp như thế, choáng ngợp cả một vùng, dĩ nhiên ai cũng nhìn thấy.
"Còn con rùa thần kia nữa."
Theo hướng chỉ của Trường Giang, quả nhiên có một con rùa đang bơi dập dềnh gần mặt nước.
Hoàng Lan chau mày nghĩ ngợi một lát. Thuyền rồng, rùa thần, chẳng lẽ là...
"Truyền thuyết vua Lê Thái Tổ trả lại gươm ở hồ Hoàn Kiếm!"
Đây là một truyền thuyết nổi tiếng trong dân gian Việt Nam, vừa cắt nghĩa cho tên gọi của hồ Hoàn Kiếm, vừa gián tiếp chứng tỏ cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là thuận theo mệnh trời. Khi đã đoán ra, Hoàng Lan thích thú bấm tay cái tách. Đứng bên cạnh, Trường Giang gật gù tán thưởng.
Màn biểu diễn càng lúc càng sinh động. Những con rối giơ chân múa tay, đi lại vô cùng nhịp nhàng, uyển chuyển. Đàn trống cứ theo từng màn, từng cảnh mà khi bổng, khi trầm. Đến phân đoạn vua Lê Thái Tổ rút gươm trao cho rùa thần, Hoàng Lan hào hứng nói:
"Trường Giang, anh giỏi thật đấy, chỉ nhìn vào mấy thứ trên sân khấu mà cũng suy ra được."
Trường Giang vờ như không để ý, đáp lại:
"Đâu có, là trước đó anh nghe mọi người nhắc đến tên vở kịch thôi."
Mất hứng, Hoàng Lan nhăn mặt lại rồi huých vào mạn sườn cậu một cái rõ đau.
...
Đứng lẫn lộn trong đám người đang xem màn rối nước, không ai để ý đến một kẻ ăn vận rách rưới đang nhìn Hoàng Lan không chớp mắt. Chiếc mũ cói lụp xụp đã che đi quá nửa khuôn mặt của gã, chỉ để lộ ra một mảng da vàng bủng với những vết sẹo chằng chịt.
...
Rùa vàng đón gươm lặn xuống.
Vua Lê tế tạ đất trời.
Núi sông vạn dặm sừng sững.
Đế nghiệp một dải thiên thu.
Phông màn hạ xuống. Nhạc trống chậm dần. Người xem ngậm ngùi luyến tiếc. Khắp thủy đình chỉ còn đọng lại từng giọt dư âm.
Hoàng Lan và Trường Giang đang sóng vai nhau trong một tòa lầu nhỏ. Trước mắt họ, người đến kẻ đi chỉ như mộng ảnh. Có mùi hoa sữa dịu ngọt thoảng qua. Mưa thu lất phất bay, điểm xuyết thành một tấm màn bụi mờ. Nếu ở hiện tại, có lẽ đây sẽ là một buổi hẹn hò đầy ắp lãng mạn và thơ mộng, nhưng cũng chính sự lãng mạn mà Trường Giang không ngừng tạo ra ấy lại khiến Hoàng Lan cảm thấy day dứt.
Gieo hi vọng mà không trao kết quả là độc ác...
Hôm trước, vì chuyện ồn ào của Đỗ Văn Hội nên Hoàng Lan vẫn chưa kịp nói gì với Trường Giang. Hôm nay, nàng nhất định phải nói rõ tất cả.
Nghe người bên cạnh gọi tên mình, Trường Giang ngưng thần nhìn sang, đáy mắt cậu vẫn tràn ngập sự dịu dàng, quan tâm như trước. Đối diện với ánh mắt ấy, Hoàng Lan càng thấy khó xử. Sáu năm qua, dù không tiến tới tình yêu, hai người họ vẫn có thể làm bạn tốt của nhau, không phải sao? Vì đâu mà nàng lại sinh ra chột dạ rồi cứ nhất thiết phải phân định rõ trắng đen như thế? Vì đâu mà thay vì lựa chọn ngao du sơn thủy cùng Trường Giang, yên bình và nhàn nhã cho đến ngày trở về, Hoàng Lan lại lựa chọn dấn thân chốn thâm cung mà trước đó mình đã từng ghét bỏ? Ánh mắt của Trường Giang thân thuộc quá, bỗng chốc khiến nàng nhớ đến những kỉ niệm trước kia, ngày mà họ hai người cùng đạp xe trên con đường đầy nắng, cùng nghỉ chân dưới gốc cây xà cừ hay những tinh nghịch chọc ghẹo nhau nơi ghế đá công viên. Tuổi thơ êm đẹp ấy không tạo dựng lên tình yêu, nhưng nó lại nhắc nhở Hoàng Lan rằng Lê Tư Thành mãi mãi chỉ là một ảo ảnh của quá khứ. Khi giấc mơ chấm dứt, ảo ảnh cũng sẽ biết mất, còn Trường Giang, cậu mới thuộc về thế giới thực sự của nàng.
Trong phút chốc, Hoàng Lan như quên sạch những gì mình sắp nói ra, có thể vì nàng không muốn làm một kẻ độc ác, hoặc cũng có thể, nàng chưa đủ can đảm và liều lĩnh để một lần thử dấn thân vào mộng ảnh.
Thấy đối phương ngần ngừ hồi lâu mà vẫn không không thể mở lời, Trường Giang cúi xuống, thì thầm bên tai nàng.
"Không phải nói đâu, anh biết hết rồi."
"Lại làm ra vẻ nguy hiểm!" Nhớ đến vụ "phán đoán" vừa rồi, Hoàng Lan lầm bầm.
"Anh biết chứ." Giọng Trường Giang phút chốc bỗng trở nên trầm hơn, lại có chút gì đó không đành lòng: "Em muốn tạm biệt anh để trở về hoàng cung, phải không Nguyễn sung nghi?"
Hoàng Lan thảng thốt ngước nhìn lên.
Trường Giang vừa gọi nàng là gì?
Nguyễn... Nguyễn sung nghi?
Trường Giang bất đắc dĩ cười chua chát:
"Lúc hôn mê, em đã gọi tên của đương kim hoàng thượng. Gọi tất cả hai mươi tám lần."
Khi bất tỉnh ở Viên Diệp cư, Hoàng Lan luôn chìm trong một cơn ác mộng giống nhau. Nàng thấy mình lạc giữa một cánh đồng màu xám, cảnh vật xung quanh nhuốm màu hoang dại và lạnh lẽo. Mỗi khi cơn gió xoáy man rợ rít lên, nàng lại điên cuồng chạy trốn, nhưng càng chạy, bầu trời càng như đóng băng, dưới chân mọc ra những chùm dây leo quái đản, xoắn xít cuốn lấy cổ chân nàng. Và vào những lúc bi phẫn nhất ấy, người đầu tiên nàng nghĩ đến luôn là Tư Thành.
Thì ra Trường Giang đã nghe thấy tất cả.
Thì ra bấy lâu nay, nàng đã đem tất cả sự thật mà an tâm giấu vào trong một lớp vỏ trong suốt!
"Em xin lỗi." Giọng nàng run run: "Em không định giấu anh đâu, chẳng qua vì..."
Trường Giang vội đưa tay chặn lấy môi Hoàng Lan:
"Không cần phải giải thích. Dù em có nói gì, làm gì, anh cũng luôn tin em."
Bị nàng liên lụy mới lạc đến thời đại này, Trường Giang không những không oán trách mà vẫn chấp nhất tìm kiếm nàng. Khi Phạm Anh Vũ định xuống tay diệt khẩu, cũng chính Trường Giang đã liều mạng cản mũi kiếm của y. Nàng hôn mê, cậu túc trực suốt ngày suốt đêm, lo lắng đến quên ăn quên ngủ. Nàng buồn bực, cậu sẽ tìm ra việc để khiến nàng vui. Tất cả những gì Trường Giang làm đều vì Hoàng Lan, bằng ấy hi sinh, bằng ấy tin tưởng, vậy mà nàng còn bưng bít cậu đến tận bây giờ!
Đất trời chông chênh. Nhân tâm mờ mịt. Nếu như nước mắt có thể dễ dàng tuôn rơi, nàng nguyện khóc một lần cho thỏa!
"Anh không giận em sao?"
Trường Giang hiền lành xoa đầu Hoàng Lan:
"Ngốc, sao anh phải giận em? Thấy em bình an vô sự, trời phật đã chứng giám cho anh rồi. Ở thời đại này, những kẻ lạc loài như chúng ta muốn sinh tồn đã khó, để hòa nhập lại càng khó khăn hơn. Dù em trở thành Nguyễn sung nghi hay Nguyễn quý phi, Nguyễn hoàng hậu thì đã sao? Em đã quên anh cũng từng tá túc ở Viên Diệp cư, cũng phải nhờ đến sự cưu mang của Phạm Anh Vũ, Mạc Viên Nhiên mà sống cho qua ngày đó ư?"
Những lời lẽ dịu dàng ấy lại chẳng khác gì một mũi dao nhọn đâm vào trái tim Hoàng Lan.
Sinh tồn ở thời đại này đã khó, để hòa nhập lại càng khó khăn hơn...
Trường Giang cho rằng Hoàng Lan nương nhờ chốn cung cấm vì bất đắc dĩ. Nếu biết rằng việc hồi cung là Hoàng Lan cam tâm tình nguyện, thậm chí có chút mong chờ, chắc cậu sẽ thất vọng lắm?
Năm tháng như cánh hoa trôi theo dòng nước. Có những việc, những người, một khi đã gặp gỡ thì không bao giờ có thể lãng quên...
Và Lê Tư Thành chính là một người như thế.
Trường Giang tiếp tục trầm ngâm:
"Cũng may ở Viên Diệp cư em không nói ra thân phận của mình. Phạm Anh Vũ là người tốt, nhưng anh ta lại có thù oán với triều đình và hoàng thất. Nếu biết em là phi tử, chắc chắn anh ta sẽ không dễ dàng bỏ qua cho chúng ta như thế đâu."
Thực ra Trường Giang khá hoài nghi về những lời này. Phạm Anh Vũ không phải kẻ đơn giản. Sự tinh ý của y, Trường Giang đã từng chứng kiến không chỉ một lần. Rốt cuộc y có đoán được lai lịch của Hoàng Lan hay không, chỉ có trời mới biết!
"Cha của Phạm Anh Vũ bị triều đình giết oan."
Hoàng Lan bùi ngùi kể lại câu chuyện của Phạm Anh Vũ. Hận thù không phải tự nhiên mà sinh ra. Con người nếu không từng bị dồn ép thì sẽ chẳng dễ dàng sinh lòng oán hận...
Người bên cạnh nàng bực bội đáp:
"Phạm Anh Vũ chẳng bao giờ kể những chuyện này với anh."
Y không kể với Trường Giang, nhưng lại tin tưởng một kẻ mới gặp như nàng.
"Anh cho rằng anh ta có dụng ý khác?" Hoàng Lan nhìn Trường Giang rồi khẽ lắc đầu: "Em cũng đã từng nghi ngờ, nhưng có lẽ không phải như vậy. Ánh mắt của Phạm Anh Vũ không biết nói dối. Trong ánh mắt ấy, em chỉ đọc được sự thương cảm và oán hận mà thôi. Hơn nữa em, chỉ là một kẻ xa lạ, anh ta lừa em thì được ích lợi gì chứ?"
Thực lòng Trường Giang cũng chỉ mong như thế.
Trời về chiều. Mưa ngớt dần rồi tạnh hẳn. Gió thu dịu mát, thổi ráo cả sân đình.
"Trường Giang, anh có thể cùng em trở về Nhữ Hiên các mà. Tư Thành không phải kẻ hẹp hòi đâu. Nhất định anh ấy sẽ sắp xếp ổn thỏa cho anh."
Trường Giang khóc dở mếu dở:
"Anh không muốn làm thái giám đâu."
"Ai nói sẽ bắt anh làm thái giám?"
"Nhập cung cùng phi tử của hoàng thượng, không làm thái giám thì còn làm gì?"
Hoàng Lan đỏ mặt thừa nhận.
"Em nhất định phải trở về nơi đó sao?"
"Nơi đó" trong câu nói của Trường Giang chính là hoàng cung. Lưỡng lự trong chốc lát, Hoàng Lan mới e dè gật đầu.
"Nơi đã từng gắn bó một thời, giống như một mái nhà vậy, em không thể nói bỏ là bỏ được..."
Máu trong người sôi lên, Trường Giang tức giận nắm lấy vai Hoàng Lan mà hét lớn:
"Nhà? Nhữ Hiên các là nhà. Vậy ngôi nhà nhỏ nơi em và bác Phượng đang sống ở Long Biên thì tính là cái gì? Em nói mình gắn bó với nó một năm. Thế còn mười tám năm trước, em sống ở đâu? Hoàng Lan, em tỉnh lại ngay cho anh! Em biết lưu luyến những thứ hoang đường này từ lúc nào đấy hả?"
Mấy người xung quanh quay sang nhìn hai người họ như nhìn vật thể lạ. Nhưng Trường Giang chẳng thèm quan tâm đến điều ấy, vẫn tiếp tục nghiến răng nghiến lợi:
"Nói gì thì nói, thâm cung rắc rối phức tạp, chẳng tốt đẹp bằng một góc Viên Diệp cư. Anh không thể trơ mắt nhìn em đầu lao vào đó như một con thiêu thân được. Đừng cãi lời anh! Anh cũng chỉ muốn tốt cho em mà thôi."
Trong ấn tượng của Hoàng Lan, Trường Giang là một người vô cùng dịu dàng và chu đáo. Hẳn cậu phải giận lắm mới to tiếng đến mức này. Cũng phải thôi, ai bảo nàng dám giở trò vải thưa che mắt thánh suốt thời gian qua. Tranh cãi với người đang mất bình tĩnh cũng vô dụng. Đợi khi nào cậu bình tâm trở lại, Hoàng Lan sẽ từ từ mà thuyết phục tiếp vậy.
Đàn sáo từ xa vọng tới. Gió đưa hương hoa sữa thơm nồng.
"Trường Giang à, em..."
Bỗng nhiên vẻ mặt của Trường Giang trở nên quái dị. Và rồi, như thể nóng lòng chặn ngang câu nói của đối phương, cậu cúi xuống, đặt lên môi nàng một nụ hôn dịu ngọt.
Trước hành động quá đỗi đường đột ấy, Hoàng Lan lập tức đờ người. Nàng bất động, trợn mắt lên nhìn Trường Giang, trong khi nụ hôn của cậu vừa dịu dàng vừa bướng bỉnh, đến mức mọi người xung quanh bắt đầu chỉ trỏ về phía hai người.
Nam thanh nữ tú ở thời đại này đến một cái liếc mắt đưa tình cũng không dám chứ chưa nói đến việc hôn nhau nơi công cộng. Thề có chúa, nếu bây giờ giữa nền nhà xuất hiện một cái hố, Hoàng Lan sẽ không hề do dự mà lao đầu xuống đó ngay lập tức!
Hoàn toàn phớt lờ phản ứng của đối tác và khán giả, Trường Giang chỉ thì thầm rất khẽ:
"Phía thủy đình, gần lối lên lầu hai."
Hoàng Lan khó hiểu nhìn theo hướng chỉ của Trường Giang. Đến khi kẻ kia mất kiên nhẫn mà vứt chiếc mũ cói lụp xụp xuống, nàng mới kinh hoàng nhận ra người quen cũ!
Gã mặt sẹo! Hắn đi theo nàng!
Thì ra Trường Giang cố tình thu hút sự chú ý của đám đông để gã mặt sẹo Lý Lượng không dám tùy tiện động thủ. Có lẽ cậu đã sớm nhận ra cái kẻ mang hình dung dị hợm kia có vấn đề.
"Em quen hắn?" Cậu cảnh giác hỏi.
Hoàng Lan lặng lẽ gật đầu.
Chưa đầy một giây sau, Trường Giang nắm tay Hoàng Lan rồi cả hai nhanh như chạch lẩn vào dòng người hỗn độn.
...
Chú thích:
(1) Bốn câu thơ trong bài thơ Dục Thúy sơn khắc thạch của Trương Hán Siêu. Dịch thơ:
Xanh xanh sắc núi một màu.
Hỏi chàng du tử chơi đâu cho đành.
Giữa dòng bóng tháp long lanh.
Mé trên cửa đá thiên thành mở ra.
- Đỗ Huy Vinh dịch.
(2) Bốn câu thơ trong bài thơ Dục Thúy sơn của Nguyễn Trãi. Dịch thơ:
Cửa biển có núi tiên.
Năm xưa lối về quen.
Non bồng nơi cõi tục.
Mặt nước nổi đài sen.
- Bản dịch của Huy Cận.
(3) Thăng Phủ: Tên tự của Trương Hán Siêu, một danh sĩ nổi tiếng đời Trần.
...
(Mời các bạn đón đọc Chương 40: Chạm mặt.)