Tình sử Angélique

Angiêlic lùi lại sau bố một chút, nên ông không trông thấy nét mặt cô, nhưng hàng răng trắng nhỏ của cô cắn vào môi với vẻ giận dữ bất lực. Cô không thể trình bày cho bố hiểu được mình bị xúc phạm nhường nào vì cách đính hôn đó. Chính vì bố cô hiển nhiên tin chắc mình đã hết sức khôn khéo đảm bảo cho hạnh phúc của con gái, nên cô còn biết nói gì nữa!
Sau một giờ đi ngựa, hai bố con tới nơi. Họ xuống ngựa, Nicôla lại gần giữ dây cương.
Vùng đất hoang vu mà Angiêlic biết hồi còn nhỏ, nay đã biến đổi hoàn toàn. Một hệ thống ống dẫn nước chảy về cho các cối xay bằng đá hoạt động. Những búa máy bằng thép thình thịch đập vỡ những khối quặng lớn; còn những tảng đá nhỏ hơn thì đập bằng búa tay. Hai lò cháy đỏ rực. Từng núi than đá dựng sừng sững ở gần những lò luyện quặng. Phần còn lại của khu vực chất đầy những đống quặng lớn. Trong những đường máng bằng gỗ có nước rửa quặng chạy qua, những người công nhân dùng xẻng gạt cát ra khỏi những tảng đá và từ cối xay chuyển sang. Những công nhân khác dùng cào vét lòng các ống máng theo hướng ngược lại dòng nước chảy.
Ông Nam tước dẫn con gái vào công trường khai thác quặng. Ông nói:
- Chúng ta có mười gia đình công nhân quê ở Xắcxơ làm ở đây. Họ là những công nhân khai mỏ và những nhà luyện kim chuyên nghiệp. Chính họ đã cùng với ông Môlin xây dựng khu mỏ này... À, chào ông, ông Phrít Hâuơ!
Một người công nhân nhấc cái mũ vải, cúi đầu rất thấp để chào, ông Nam tước giới thiệu với con gái:
- Hình như, trong số những người còn đang sống, không có ai biết rõ ở dưới sâu trong lòng đất bằng bác công nhân già Xắcxơ này. Có người còn nói ông Hâuơ này biết phương pháp bí mật biến đổi chì thành vàng. Ông ta trước đây đã làm việc nhiều năm cho Bá tước Perắc.
“Bá tước Perắc! Lúc nào cũng Bá tước Perắc!” - Angiêlic nghĩ thầm.
Cô nói to:
- Có lẽ vì vậy mà Bá tước Perắc giàu có đến thế. Chắc ông ta lấy chì do ông Phrít Hâuơ gửi cho để biến thành vàng. Rồi sau này ông ta sẽ biến con thành con nhái mất!
- Con làm bố buồn, con ạ. Tại sao con lại có giọng chua chát ấy? Dễ thường bố muốn làm cho con khổ chăng? Không có gì đáng làm cho con nghi ngờ trong tất cả các công việc bố dự tính về con cả. Bố nghĩ con sẽ mừng rỡ, ai ngờ thấy con chỉ toàn trách móc, mỉa mai.
- Bố nói đúng, bố yêu quý. Bố tha thứ cho con - Angiêlic hối hận, thấy sự thất vọng hiện rõ trên khuôn mặt trung thực của cha mình. - Các bà tu sĩ cũng thường nói rằng con không giống những cô bạn học của con, và tính khí của con thật khó hiểu. Con không muốn giấu bố: việc đính hôn này không làm cho con vui mừng chút nào, trái lại nó làm cho con vô cùng chán ngán. Xin bố hãy thư thư cho con suy nghĩ thêm, cho con quen dần với vấn đề này...

Trong khi đang nói dở câu chuyện, hai bố con đã quay trở về chỗ để ngựa.
- Bố ơi, - cô nói với ông Nam tước - về chuyện ông Bá tước Perắc, chắc rằng bố muốn con quyết định sớm. Con vừa mới nảy ra một ý kiến. Bố cho phép con đi luôn đến gặp ông Môlin được không ạ? Con muốn được nói chuyện nghiêm chỉnh với ông ấy.
Ông Nam tước nhìn mặt trời để đoán giờ:
- Đã gần giữa trưa rồi. Nhưng thôi được, con cứ đi, con gái ạ. Nicôla sẽ cùng đi với con.
Nửa giờ sau, Angiêlic đi qua trước cổng lâu đài
- Philip! - cô bỗng ngạc nhiên thấy kỷ niệm cũ ở lâu đài này dấy lên ít nhiều bâng khuâng trong lòng.
Lúc này, cả gia đình Hầu tước vẫn còn ở Pari. Mặc dù trước đây là một người ủng hộ Hoàng thân Côngđê, ông Hầu tước đã khéo léo tranh thủ được cảm tình của Thái hậu và giáo chủ Madaranh. Ngược lại, ông hoàng thân Côngđê, một trong những danh tướng của nước Pháp, người đã chiến thắng ở Rôcroi, đã sai lầm đi tiếp tay cho vua Tây Ban Nha ở Phlăngđrờ. Angiêlic tự hỏi: việc hộp thuốc độc biến mất có giữ vai trò nào trong số phận của Hoàng thân Côngđê không? Dù sao, cả Giáo chủ Madaranh lẫn Đức vua và em trai của vua chưa hề có ai bị đầu độc cả. Và có tin là Ngài Phukê, người chỉ huy âm mưu chống Nhà vua, vừa mới được bổ nhiệm làm Tổng thanh tra Tài chính.
Thật lý thú khi nghĩ rằng: một cô bé nông thôn vô danh tiểu tốt như mình mà đã có thể thay đổi cả chiều hướng của lịch sử. Một ngày nào đấy, chắc cô sẽ phải kiểm tra xem cái hộp đó có còn ở nguyên chỗ cô giấu không. Còn anh chàng thanh niên tùy tùng mà cô đã tố cáo, số phận anh ta ra sao? Ồ, chuyện đó cũng chẳng quan trọng gì.
Angiêlic nghe thấy tiếng vó con la mà Nicôla cưỡi phi đến gần sau lưng. Cô thúc ngựa phi nhanh và chẳng mấy chốc đã tới nhà người quản lý.
Sau bữa cơm, ông Môlin đưa Angiêlic vào buồng giấy nhỏ của mình, nơi mấy năm trước ông đã tiếp bố cô. Chính ở đây việc buôn bán đàn la đã được thương lượng lần đầu tiên. Và cô thiếu nữ chợt nhớ đến câu trả lời khó hiểu của người quản lý đáp lại câu hỏi thực dụng của cô bé con thuở ấy:
- Thế ông sẽ cho cháu cái gì nào?

- Tôi sẽ cho cô một người chồng.
Lúc đó, ông ta đã nghĩ đến việc đính hôn của cô với ông Bá tước lập dị ở Tuludơ rồi chăng? Điều đó không phải là không thể được, bởi vì Môlin là con người nhìn xa, có đầu óc tính toán trăm phương nghìn kế cùng một lúc.
Đia đình ông Nam tước bên láng giềng, sự tiếp sức của người quản lý này thật là của trời cho. Nhưng Angiêlic biết rằng chỉ có lợi ích bản thân của ông ta mới là gốc rễ sự hào phóng và giúp đỡ ông dành cho nhà mình. Cách đó làm cho cô vừa ý, vì như vậy cô không cần có mặc cảm mắc nợ hoặc phải hạ mình chịu ơn ông ta. Tuy nhiên, cô lấy làm lạ thấy mình thật sự có thiện cảm với một người dân thường có đầu óc tính toán, lại theo đạo Tin lành này.
“Đó là vì ông ấy biết sáng tạo ra cái mới, cái vững chắc, có lẽ thế” - Cô bỗng nhiên tự trả lời mình.
Mặt khác, cô không hề sẵn sàng làm công cụ cho những kế hoạch của người quản lý, tựa như một con lừa cái hay một đống quặng chì, Cô nói thẳng thừng:
- Thưa ông Môlin, bố tôi có nói nghiêm túc với tôi về một cuộc hôn nhân, mà hình như chính ông đây đã thu xếp: ông đã làm mối tôi với một ngài Bá tước Perắc nào đó. Tôi không thể không nghĩ rằng chính ông cũng coi cuộc hôn nhân này là khá quan trọng đối với bản thân mình. Nghĩa là tôi đã được dành cho một vai trò trong các cuộc thương lượng kinh doanh của ông. Tôi rất muốn được biết đích xác mình có vai trò gì ở đây.
Người quản lý nhếch đôi môi mỏng mỉm cười lạnh lùng:
- Cám ơn Trời, vì tôi thấy cô đã trở thành một người đúng như tôi đã trông chờ từ lâu, từ khi mà dân quanh vùng này còn gọi cô là cô Tiên nhỏ vùng đầm lầy. Quả thật tôi đã hứa giới thiệu với Bá tước Perắc một cô vợ kiều diễm và thông minh.
- Hứa hẹn liều lĩnh thật! Ngộ lớn lên tôi thành cô gái xấu xí, đần độn thì ông chẳng mất hết tín nhiệm ư?
- Tôi không bao giờ cam kết mà chỉ dựa trên phỏng đoán suông. Tôi thường xuyên có tin tức về cô nhờ những tiếp xúc tôi giữ được ở Poachiê.
- Vậy ra ông luôn luôn theo dõi tôi? - Angiêlic nổi cáu kêu lên - Thế tôi là quả dưa bở để chín dần trong tủ kính à?

Cùng lúc đó, cô thấy ngộ nghĩnh đến nỗi cô phá lên cười, và cơn giận tan biến đi. Trong thâm tâm, cô rất muốn biết chính xác đầu đuôi tình hình chứ không để cho người ta đánh bẫy mình như một cô bé khờ dại.
Ông Môlin nghiêm trang nói:
- Cho phép tôi nói thật thẳng thắn với cô. Tôi muốn nói điều này, cô đừng giận: những người trong giới quyền quý như cô không bao giờ hiểu nổi điều gì kích thích tôi: đó là lao động.
- Người nông dân lao động còn vất vả hơn nhiều chứ, tôi nghĩ vậy.
- Họ làm như khổ sai, hai cái khác nhau chứ. Nông dân thì lề mề, dốt nát: họ không hiểu rõ lợi ích thật sự của mình. Giới quý tộc cũng không hiểu, và hơn nữa họ không sản xuất được gì cả. Các nhà quý tộc là những nhân vật vô dụng, trừ phi họ tiến hành những cuộc chiến tranh tàn phá. Ông thân sinh của cô đã bắt đầu làm công việc có ích, nhưng, cô bỏ lỗi cho nhé, ông cũng sẽ không bao giờ hiểu được ý nghĩa của lao động!
- Ông cho rằng bố tôi sẽ không thành công ư? - Angiêlic hỏi và bỗng thấy lo lắng - Tôi tưởng rằng việc kinh doanh của bố tôi tiến hành tốt, chứng cớ là ông quan tâm đến công việc ấy kia mà.
- Sẽ chứng minh được thành công nếu như chúng ta sản xuất được vài nghìn con la mỗi năm và quan trọng hơn cả là, nếu việc kinh doanh mang lại một khoản thu nhập quan trọng và không ngừng tăng lên, cái này mới là dấu hiệu thật sự của hiệu quả kinh doanh.
- Tôi không hiểu nổi, ông Môlin ạ, vì sao một người thận trọng như ông mà lại lao vào một công việc tiến hành chậm chạp và hầu như không đem lại lợi nhuận như thế?
- Chính ở điểm này, ông thân sinh của cô và chính tôi cần đến sự tham gia của cô đấy.
- Tôi không hiểu mình làm được cái gì
- Điều quan trọng để làm cho việc kinh doanh mang lại lợi nhuận, là tiền vốn quay vòng nhanh chóng. Cho nên việc kinh doanh về đàn la chỉ đơn thuần là một tấm màn che mà thôi. Nó đài thọ cho những chi phí của ta, cho phép ta giữ quan hệ tốt với Nhà nước vì ta bán da và các con la thồ cho chính quyền. Và quan trọng nhất, đàn la cho phép ta tổ chức những đoàn vận tải lớn bằng những con vật thồ chở nặng trên đường bộ mà được miễn thuế quan và các khoản cước khác. Bằng cách này, ta có thể vận chuyển chì và bạc, cùng một lúc với một phần sản lượng la, xuống tàu biển đi Anh. Lượt về, đàn la của ta chở những bao tải sắt là thứ cần thiết cho việc khai mỏ và luyện kim nhưng thật ra đấy là những bao tải chở vàng và bạc, từ Tây Ban Nha gửi về, qua Anh.
- Chỗ này tôi chưa hiểu được ông Môlin ạ. Tại sao ông lại chở bạc sang Anh, rồi sau đó lại đem bạc về?
- Lần chở về, khối lượng bạc đã tăng gấp đôi hay gấp ba rồi. Còn về vàng, thì Bá tước Perắc có một mỏ vàng ở Lănggơđốc. Khi mỏ Acgiăngchie sau này thuộc về ông ấy rồi thì những chuyến buôn bán vàng và bạc mà tôi tiến hành thay cho Bá tước sẽ không còn đáng ngờ vực nữa, bởi vì cả vàng và bạc đều chính thức được coi là sản xuất từ những mỏ thuộc quyền sở hữu của ông ấy. Chính đây mới là nội dung thật sự của việc kinh doanh của chúng ta. Cô chú ý điều này nhé. Khối lượng vàng và bạc có thể khai thác ở Pháp là rất nhỏ, ngược lại, chúng ta có thể nhập vào đây - mà không phải nộp thuế quan hay lệ phí khác - một khối lượng lớn vàng và bạc từ Tây Ban Nha. Vì vậy, những thỏi vàng và bạc mà ta đem đổi lấy tiền, trên danh nghĩa là khai thác được ở mỏ Ácgiăngchie hay Lănggơđốc, thì thật ra là nhập từ Tây Ban Nha qua nước Anh. Như vậy trong khi ta chuyển được một lợi nhuận có tính hợp pháp cho Ngân khố nhà nước, ta lại có thể núp dưới cái vỏ ngoài khai thác mỏ để nhập khẩu một khối lượng kim khí quý đáng kể mà không phải trả tiền thuê lao động, hay tiền thuế; hơn nữa cũng không bị khánh kiệt tài sản vì phải xây dựng các cơ sở sản xuất quy mô. Bởi vì không ai có thể ước lượng được sản lượng vàng, bạc của ta khai thác nên họ phải tin các con số ta khai báo.

Angiêlic không cưỡng lại được sự hấp dẫn của những kế hoạch tài tình của ông Môlin, cô hỏi:
- Thế bố tôi có biết gì nhiều về công việc buôn vàng và bạc của ông
- Tôi nghĩ rằng ông Nam tước sẽ không vui lòng gì nếu biết rằng vàng bạc của Tây Ban Nha được vận chuyển qua đất đai của ông. Cứ để ông tin rằng những khoản thu nhập nhỏ đảm bảo sinh hoạt của mình, là do làm lụng thật thà theo truyền thống gia đình mang lại, như thế tốt hơn phải không?
- Thế vì sao tôi lại được ông nói lộ cho biết những kế hoạch bí mật đó?
- Tôi biểt rằng cô sẽ khăng khăng phản đối nếu chưa hiểu rõ vì sao lại vạch ra những kế hoạch đó. Thật ra vấn đề rất đơn giản. Bá tước Perắc cần có mỏ Ácgiăngchie. Mà ông cụ của cô thì sẽ không chịu từ bỏ vùng đất ấy, trừ phi dùng đất đai này để gây dựng cho một trong những cô con gái của mình. Cô biết tính ông cụ là khó lay chuyển được, ông sẽ không bao giờ chịu bán đi dù là một mảnh đất nhỏ của tổ tiên để lại. Còn ông Bá tước thì vẫn mong muốn kết thân với một gia đình quý tộc danh giá, vì vậy ông ấy thu xếp như vậy là thích hợp.
- Nhưng nếu tôi từ chối, không tán thành như vậy.
- Chắc cô không mong cho cha mình phải ngồi tù vì nợ. - Người quản lý nói chậm rãi - Cả gia đình cô có thể trở nên nghèo túng hơn cả trước kia, điều đó không phải là khó xảy ra. Lúc đó, thì tương lai của chính cô sẽ ra sao? Cô có thể già đi trong cảnh đói rách, như mấy bà cô của mình... Còn đối với các anh trai và các em gái cô, thì họ sẽ không được học hành đến nơi đến chốn, và sau đó lại phải đi ra nước ngoài kiếm sống ư?...
Thấy mắt cô gái long lên giận dữ, ông ta nói thêm để xoa dịu:
- Nhưng tại sao cô bắt tôi vẽ ra một bức tranh đen tối như vậy? Tôi nghĩ rằng cô có một bản lĩnh khác những quý tộc nọ, những người chỉ khư khư ôm giữ danh hiệu quý phái của mình để sống sót được nhờ của bố thí của Đức vua... Cô không thể nào vượt qua những khó khăn nếu như không kiên quyết đương đầu và làm hết sức mình để vươn lên. Nghĩa là cô cần hành động. Chính vì vậy, tôi đã không che giấu cô điều gì, cốt sao cho cô biết rõ mình phải nỗ lực theo phương hướng nào.
Chưa có lời lẽ nào tácực tiếp đến Angiêlic như vậy. Chưa có ai nói với cô theo cách nói gần gũi với tính cách của cô đến thế. Cô vươn thẳng người lên như bị một ngọn roi quất vào mình. Cô nhớ lại lâu đài Môngtơlu điêu tàn, các anh em trai, em gái mình lê la cạnh đám phân rác, bà mẹ cô với những ngón tay đỏ ửng vì rét, cha cô ngồi ở cái bàn giấy hẹp đang nắn nót viết lá đơn gửi lên Đức vua mà không bao giờ được trả lời...
Ông quản lý đã kéo gia đình cô ra khỏi cảnh khổ nghèo. Nay đến lúc phải trả nợ.
- Được, ông Môlin - Angiêlic trả lời như kẻ không hồn - Tôi sẽ lấy Bá tước Perắc.